Ο συγγραφέας Νίκος Καζατζόπουλος δίνει συνέντευξη στην Κατερίνα Παναγιωτοπούλου, για τη στήλη της «Ταμίευμα διά λόγου» στην εφημερίδα «Εν Δελφοίς».
Άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών μιλούν για τη ζωή και το έργο τους
Ταμίευμα διά λόγου
Η εφημερίδα μας συνεχίζει την προσπάθεια να προτείνει στους αναγνώστες της ανθρώπους της γραφής και της τέχνης, που κατάγονται από την περιοχή μας ή την επέλεξαν για δικό τους τόπο. Αυτήν τη φορά έχουμε τη χαρά και την τιμή να φιλοξενούμε στη Λογοτεχνική Σελίδα μας, «Ταμίευμα Δια Λόγου», τον συγγραφέα Νίκο Καζατζόπουλο, ο οποίος γεννήθηκε το 1952 στην Ιτέα Φωκίδας. Είναι Μικρασιάτης τρίτης γενιάς με αναφορές στη Σμύρνη και τους Ελιγμούς της Βιθυνίας. Σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αφού δίδαξε για 33 χρόνια σε γυμνάσια και λύκεια της Αθήνας και της Φωκίδας, ολοκλήρωσε την καριέρα του εκπαιδευτικού ως διευθυντής του Λυκείου Ιτέας. Σήμερα είναι συνταξιούχος και ζει μόνιμα στην Ιτέα. Το 2008 ανασύστησε τον «Σύλλογο Μικρασιατών Ιτέας» και επί επτά συνεχή έτη ήταν πρόεδρός του μ’ ενεργή δράση. Έχει γράψει τα βιβλία «Ανάλυση Α’» και «Ανάλυση Β’» για τους μαθητές της Γ’ Λυκείου και τρία μυθιστορήματα «Το “Νιλουφέρ”» (εκδ. Ιωλκός. 2016), «Βεβαιότητες και ψευδαισθήσεις» (εκδ. Ιωλκός, 2018) και πρόσφατα το «Ντάρια» (εκδόσεις Ιωλκός. 2022).
Κατερίνα Παναγιωτοπούλου: Σε ποια ηλικία μπήκε το λογοτεχνικό βιβλίο στη ζωή σας και ποιος σάς μύησε σε αυτό;
Νίκος Καζατζόπουλος: Το λογοτεχνικό βιβλίο μπήκε στην ζωή μου στα φοιτητικά χρόνια. Στη μικρή πόλη που μεγάλωσα δεν υπήρχε η αντικειμενική δυνατότητα να αντιληφθώ ότι μέσα από τα βιβλία θα μπορούσα να βρω λύσεις και απαντήσεις στους προβληματισμούς και αναζητήσεις μου. Ότι εν πολλοίς το λογοτεχνικό βιβλίο είναι το κοίταγμα του κόσμου με τα μάτια κάποιων άλλων.
Κ.Π: Ποια ήταν τα πρώτα σας αναγνώσματα και ποια κομμάτια τους σάς ακολουθούν μέχρι σήμερα;
Ν.Κ.: Ξεκίνησα με αναγνώσματα λογοτεχνικά, κοινωνικά, πολιτικά. Στα κοινωνικά και στα πολιτικά έψαχνα χειροπιαστές απαντήσεις και λύσεις της κοινωνίας και της ζωής μου, που ουσιαστικά τότε ξεκίναγε. Η λογοτεχνία όμως είχε τη δική της γοητεία, οι λέξεις και η μυθοπλασία με μάγευαν. Ο Σαμαράκης, ο Τερζάκης, ο Καραγάτσης ήταν τα πρώτα μου αναγνώσματα.
Κ.Π.: Μικρασιάτης με αναφορές στη Σμύρνη και τους Ελιγμούς της Βιθυνίας, πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών Ιτέας με μνήμες από την ιστορία και την κουλτούρα, απλόχερα δοσμένες από τις διηγήσεις των μεγαλυτέρων και συνάμα μαθηματικός. Χαρακτήρας διαμορφωμένος με έντονο θυμικό αλλά και με ορθολογιστική σκέψη. Πότε και πώς όλα αυτά συναινούν στην απόφαση της συγγραφής;
Ν.Κ.: Επειδή γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μικρασιατικό συνοικισμό στην Ιτέα και στα φοιτητικά μου χρόνια έμεινα σε μια προσφυγική πολυκατοικία στη Δραπετσώνα, οι εικόνες, τα βιώματα, τα ακούσματα και οι μυρωδιές από την πρώτη γενιά Μικρασιατών ήταν πλούσιες, ανεκτίμητες, και συγκινητικές. Όλα αυτά ήθελα να τα βγάλω από τη μνήμη και την καρδιά μου, να τα γράψω σ’ ένα χαρτί και να τα δώσω στα παιδιά και τα εγγόνια μου. Έτσι προέκυψε το πρώτο μου βιβλίο «Το “Νιλουφέρ”», η γραφή μου απλή, λιτή και στοχευμένη -λόγω των σπουδών μου στα μαθηματικά- άρεσε και αυτό έφερε τη συνέχεια της συγγραφικής μου περιπέτειας.
Κ.Π.: Λένε ότι γενικά έννοιες, όπως έρωτας, φιλία, πατρίδα, ελευθερία, κοινωνική αλληλεγγύη, πολιτική σκέψη διαμορφώνουν τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα από κοινωνικούς αγώνες. Στο δεύτερο μυθιστόρημά σας, οι ήρωες τοποθετούνται χρονικά, αρχικά, στα φοιτητικά τους χρόνια, όπου οι χαρακτήρες και οι ιδεολογίες τους σμιλεύονται ιστορικά μέσα στο καμίνι των αγώνων για τη δημοκρατία. Μπορούμε να πούμε ότι ως μαθηματικός ιεραρχείτε τον χρόνο με σκοπό την κοινωνική «τακτοποίηση» των δημιουργημάτων σας;
Ν.Κ.: Αυτός ήταν απόλυτος ο σκοπός μου. Θέλησα «παρατηρώντας» τους ήρωές μου για περίπου 25 χρόνια από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, να καταγράψω τις όποιες αλλαγές έφεραν στην ζωή τους τα χρόνια της μεταπολίτευσης Πόσο τους άλλαξαν, αλλά και πόσο αυτοί οι ίδιοι με τις επιλογές τους και τη στάση τους δημιούργησαν τη μεταπολιτευτική πολιτική κατάσταση.
Κ.Π.: Για τα μαθηματικά υπάρχουν τα εκπαιδευτικά βοηθήματα, λυσάρια, όπως τα λέγαμε κάποτε. Είναι εύκολο να βρεθούν ανάλογα λυσάρια και για τη λογοτεχνία και πόσο μπορούν να βοηθήσουν στην έμπνευση που καθορίζεται από τη γνώση της θεωρητικής σκέψης και κατεύθυνσης;
Ν.Κ.: Λυσάρια για τη λογοτεχνία αντίστοιχα των μαθηματικών δε νομίζω ότι υπάρχουν. Λυσάρια μπορεί να αποτελέσουν οι ευαισθησίες, η παρατηρητικότητα, το νοιάξιμο γι’ αυτά που συμβαίνουν δίπλα στον καθένα και η επιθυμία του να πάρει θέση. Ικανή και αναγκαία συνθήκη βέβαια είναι η καλή χρήση της γλώσσας και αυτά που θέλεις να πεις ν’ αγγίζουν και πολλούς άλλους.
Κ.Π.: Είναι εύκολο ή δύσκολο να γραφεί ένα μυθιστόρημα εμπνευσμένο από ιστορικά γεγονότα; Και πόσο ιστορικό μπορεί να είναι τελικά ένα ιστορικό μυθιστόρημα;
Ν.Κ.: Προσωπικά μου είναι πιο εύκολο να γράψω ένα μυθιστόρημα με ιστορική θεματογραφία, πάντα όμως συνδεδεμένο με τα κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα της εποχής. Θα προσπαθήσω όμως τα μυθιστορηματικά πρόσωπα να είναι αντανακλάσεις ανθρώπων, οι οποίοι έζησαν και έδρασαν στ’ αλήθεια, μένοντας πιστός όχι στο γράμμα, αλλά πνεύμα της ιστορίας του καθενός.
Κ.Π.: Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στο πρώτο μυθιστόρημά σας, το «Το “Νιλουφέρ”», εγκιβωτίσατε και βιωματικά στοιχεία από τη ζωή των μελών της οικογένειάς σας; Και αν αυτό συμβαίνει, ήταν δύσκολο ή ανακουφιστικό;
Ν.Κ.: Έτσι ακριβώς είναι. Μου ήταν δύσκολο αρκετές φορές που αναφερόμουν στον δύστροπο χαρακτήρα κάποιων της οικογένειας μου ή ανθρώπων του συνοικισμού που μεγάλωσα. Προσπάθησα όμως να είμαι αντικειμενικός και αληθινός και γι’ αυτό το αποτέλεσμα ήταν απόλυτα ανακουφιστικό για μένα. Το γράψιμο αυτού του βιβλίου λειτούργησε ψυχαναλυτικά. Δημοσιοποίησα γεγονότα και σκέψεις, που κρατούσα μέσα μου, που κάποιες με είχαν πληγώσει στην παιδική μου ηλικία.
Κ.Π.: Επικρατεί η άποψη ότι κάποιοι λογοτέχνες, που υπέφεραν στη ζωή τους, δεν μπορούν να γράψουν γι’ αυτό. Συμφωνείτε;
Ν.Κ.: Όχι δε συμφωνώ, το θεωρώ ένα κεντρικό ερέθισμα και πλούσιο υλικό μυθοπλασίας.
Κ.Π.: Πόσο αναγκαία είναι για μια πόλη της επαρχίας ένα λαογραφικό μουσείο ή μία δημοτική βιβλιοθήκη;
Ν.Κ.: Είναι πολύ χρήσιμα και τα δύο. Στο λαογραφικό μουσείο μπορεί ο καθένας και κυρίως οι νεότερες γενιές να γίνουν κοινωνοί της ιστορίας και της κουλτούρας του τόπου τους, έτσι να δεθούν περισσότερο με τον τόπο τους, να αποκτήσουν τη δίκη τους ιδιαίτερη ταυτότητα.
Κ.Π.: Θα επιλέγατε να γράψετε για ένα θέμα της επικαιρότητας;
Ν.Κ.: Ήδη το έχω κάνει. Αυτές τις μέρες εκδόθηκε το τρίτο μου μυθιστόρημα από τις εκδόσεις Ιωλκός με τίτλο «Ντάρια». Αναφέρεται στους σύγχρονους πρόσφυγες-μετανάστες στην Ελλάδα των μνημονίων.
Κ.Π.: Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Ν.Κ.: Δουλεύω στο μυαλό μου ακόμη το τέταρτο μυθιστόρημα.
Κ.Π.: Σας ευχαριστώ πολύ.
Η Κατερίνα Παναγιωτοπούλου είναι συγγραφέας.
Πηγή: Εν Δελφοίς
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.