Γεννήθηκε ο Κ. Π. Καβάφης

29/4/1863: Έρχεται στη ζωή ο Κ. Π. Καβάφης.

 

«…Μήνας περνᾶ καὶ φέρνει ἄλλον μῆνα. / Αὐτὰ ποὺ ἔρχονται κανεὶς εὔκολα τὰ εἰκάζει· / εἶναι τὰ χθεσινὰ τὰ βαρετὰ ἐκεῖνα. / Καὶ καταντᾶ τὸ αὔριο πιὰ σὰν αὔριο νὰ μὴ μοιάζει».

 

Κ. Π. Καβάφης, «Ποιήματα», σειρά «Αιώνια Ποίηση», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 29.

***

Ποιητής. Συγγραφέας. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της Νεοελληνικής Ποίησης. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου οι γονείς του είχαν εγκατασταθεί φεύγοντας από την Κωνσταντινούπολη. Ήταν το ένατο παιδί πολύ πλούσιας οικογένειας, ο πατέρας του ήταν έμπορος, μετά τον πρόωρο θάνατο του οποίου, η οικογένεια πτώχευσε. Ο Κ.Π. Καβάφης εδιδάχθη ξένες γλώσσες στο σπίτι, επήγε σε αγγλικό σχολείο στο Λίβερπουλ, επέστρεψε η οικογένεια στην Αλεξάνδρεια, επήγαν πάλι στην Κωνσταντινούπολη (κατά την παραμονή του εκεί εξεδηλώθη η ιδιαιτερότητα της ιδιοσυγκρασίας του). Κατόπιν επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια, όπου έμεινε τριάντα χρόνια, με εξαίρεση δυο ταξίδια του: στο Παρίσι και την Αθήνα. Είχε επαγγελματικές δυσκολίες, τελικά έγινε δημόσιος υπάλληλος.

Άνθρωπος κλειστός, εγκεφαλικός και ευαίσθητος, πάντα έντρομος μήπως η ομοφυλοφιλία του αποκαλυφθεί (από την οποία δεν μπόρεσε ν’ απαλλαγεί παρά τις προσπάθειές του). Μελέτησε επίσης Ευρωπαϊκή και Ελληνική Ιστορία. Τα πρώτα του ποιήματα εγράφησαν κάτω από την επήρεια του Hugo, του Musset και των Αθηναίων ποιητών του καιρού του αλλά αργότερα η ποίησή του έγινε πολύ προσωπική και πήρε πολύ χρόνο να επιβληθεί. Ο Καβάφης πέθανε στην Αλεξάνδρεια το 1933 από καρκίνο του λάρυγγος περιβαλλόμενος από πλήθος θαυμαστών του έργου του. Σήμερα η ποίησή του έχει επικρατήσει και έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες (στη λογοτεχνία υπάρχει επίσης ο όρος Καβαφισμός).

Ποίηση μεγάλου θεματικού πλούτου. Κατά τη γνώμη του ίδιου του ποιητή, έχει τρεις κατηγορίες ποιημάτων: φιλοσοφικά, ιστορικά-μυθολογικά, ηδονιστικά. Εντούτοις, «ο κόσμος» του Καβάφη είναι ενιαίος. Έχει συζητηθεί πολύ η ομοφυλοφιλία του ποιητή και η επακόλουθη απομόνωσή του ως και η επίδρασή τους επί του έργου του. Όμως η νεώτερη κριτική αναγνωρίζει στην ποίησή του και άλλα στοιχεία, όπως δραματικότητα και διδακτισμό. Τα φιλοσοφικά του ποιήματα μας ξαφνιάζουν με την ενδοσκόπηση και το διδακτισμό τού ποιητή. Τα ιστορικά του δείχνουν βαθιά γνώση της Ελληνιστικής Εποχής και του Βυζαντίου και είναι από τα πιο χαρακτηριστικά του ποιήματα.

Ως προς τα ηδονιστικά, ο τρόπος έκφρασης είναι έμμεσος, γιατί αυτά που θέλει ν’ αποκρύψει, δεν είναι εύκολο να λεχθούν κατευθείαν. Εδώ προτιμά την οδό της υποβολής, εμφανές χαρακτηριστικό τού Συμβολισμού, που τον ενστερνίζεται και στα ιστορικά, φιλοσοφικά του ποιήματα, όπου οι ήρωές του συμβολίζουν ανθρώπινες καταστάσεις και πάθη. Επίσης δίνεται μεγάλη σημασία στη χρήση της λέξης, που τη θεωρεί πηγή ομορφιάς και πνευματικότητας και που πιθανόν να είναι ένας απόηχος του Κινήματος του Συμβολισμού.

Ο Κ.Π. Καβάφης έχει αναπτυγμένη συνείδηση της γλώσσας· η δική του είναι ιδιότυπη, αρχαϊκή με στοιχεία Δημοτικής όχι όμως της καθιερωμένης. Ο αναπόφευκτος ρόλος της μοίρας τονίζεται, όπως και η ματαιότητα του ανθρωπίνου μεγαλείου. Ψυχολογία των έκλυτων ανθρώπων και γενικά των ανθρώπινων παθών. Πλήρης σαρκασμός. Ένας τραγικός ποιητής.

Ελένη Β. Πίππα, «Παγκόσμια Ποίηση» (Τόμος Β’), εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 70-71.