«Ταινίες δρόμου» | Βιβλιοπωλείο «Πολιτεία»

Γιατί «Ταινίες Δρόμου»; Τι συμβολίζει η εικόνα ενός αυτοκινήτου που τρέχει, η αίσθηση του ταξιδιού, το σύμβολο της διαδρομής για σένα προσωπικά;

Οταν ήμουν έφηβος είχα πολλές φοβίες και άγχη και είχα παρατηρήσει ότι το να βρίσκομαι σε οχήματα που κινούνται, π.χ. στο λεωφορείο, με ανακούφιζε. Οταν σταματούσε στη στάση να μπουν επιβάτες αγχωνόμουν και πάλι.

Το ταξίδι με το αυτοκίνητο ήταν (και παραμένει) για μένα ιδιαίτερα απελευθερωτικό, το να πηγαίνεις από τόπο σε τόπο, από χώρα σε χώρα και να μην περιορίζεσαι από ώρες αφίξεων ή αναχωρήσεων. Είναι κάτι που μπορεί να ξεκίνησε ως «αμερικάνικη φαντασίωση» ή μυθολογία αλλά βρίσκει τις εφαρμογές του σε πολλά μέρη, στην Ευρώπη και αλλού.

H Eλλάδα σαν νησιωτικό σύμπλεγμα πάντα με μπέρδευε γιατί μοιάζει να δίνει την πρωτοκαθεδρία στο πλοίο. Ομως υπάρχουν διαδρομές.

Αν κλείσεις τα μάτια σου και κάποιος σου πετάξει τον όρο “road movie”, ποια είναι η πρώτη σκηνή στο σινεμά που σου έρχεται; Ποια η αγαπημένη ταινία δρόμου που σε έχει σημαδέψει (και γιατί);

H πρώτη σκηνή που μού έρχεται στο μυαλό είναι η κυριολεκτικά πρώτη σκηνή του Lisbon Story όπου ο Philip (Rüdiger Vogler) διασχίζει την ενοποιημένη Ευρώπη με το αυτοκίνητο για να φτάσει στην Λισαβώνα. Στο ραδιόφωνο αποτυπώνεται το πέρασμα των συνόρων μέσα από την αλλαγή των γλωσσών. Ήταν ένα εξαιρετικά εικονογραφημένο λυρικό σχόλιο για την ενοποίηση της Ευρώπης και την ανία της ομογενοποίησης του πολιτισμού της. Αναρωτιέμαι πώς θα έβλεπε ο συγκεκριμένος χαρακτήρας τις απαρχές της (πιθανής) διάλυσης της Ευρώπης που βιώνουμε σήμερα, από την παρωδία του Brexit και ύστερα.

Η αγαπημένη μου ταινία δρόμου είναι το Radio On του Chris Petit. Είναι ένα αταξινόμητο road movie, εκτυλίσσεται σε μια ομιχλώδη Αγγλία που μεταβαίνει στη Θατσερική της τιμωρία. Η εικονογραφία του όμως είναι καθαρά “γερμανική”, αν σκεφτείς ότι είναι παραγωγή της ομάδας του Wim Wenders και ότι την υπνωτική μαυρόασπρη φωτογραφία του υπογράφει ο Martin Schäfer. Στην ταινία ο ήρωας κάνει στην πραγματικότητα ένα σύντομο ταξίδι από το Λονδίνο στο Bristol, μια διαδρομή που έκανα και ο ίδιος συχνά. Ο Chris Petit χρησιμοποιεί με τόση κομψότητα την ποπ κουλτούρα (η γερμανική περίοδος του Bowie, o Gene Vincent, τα arcades). Κάποτε πήγα να τον ακούσω σε μια ομιλία γι’ αυτά τα θέματα και βγήκα ενθουσιασμένος να του μιλήσω μόλις τελείωσε. Δεν τον πρόλαβα.

Τα ποιήματά σου, κι αυτή είναι φυσικά προσωπική ανάγνωση, κρύβουν αρκετή μοναξιά, αυτοκριτική, και πόνο. Πότε κάθεσαι να γράψεις; Οταν βασανίζεσαι; Σου έχει τύχει σε εποχή μεγάλης ευτυχίας; Ή τελικά τον καλλιτέχνη τον τρέφουν οι αμφιβολίες του;

Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν όλα αυτά τα στοιχεία και πράγματι πολλά από αυτά δεν γράφτηκαν σε καλές ή ευτυχισμένες στιγμές. Συχνά, το γράψιμο τους ήταν ένας μηχανισμός αποφόρτισης για να μπορέσω να εξισορροπήσω τα συναισθήματα μου. Ομως, ακόμα και όταν καθόμουν να γράψω έβλεπα (και) με χιούμορ τη σκοτεινιά μου και ελπίζω να ενυπάρχει και αυτό μέσα στα υπόλοιπα στοιχεία. Οι στιγμές μεγάλης ευτυχίας ίσως είναι φτιαγμένες για να τις απολαμβάνεις, αλλά αργά ή γρήγορα θα κάνεις τη «ζαβολιά» να τις αποτυπώσεις κάπου, κάπως.