Η Διώνη Δημητριάδου γράφει για την ποιητική συλλογή «Σας αρέσουν τα σονέτα;» (εκδόσεις Ιωλκός, 2023) του Νίκου Παπάνα, στο περιοδικό «Οδός Πανός» (τχ. 201).
ΚΡΙΤΙΚΗ ΔΙΩΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ, Περιοδικό Οδός Πανός, τεύχος 201, Απρίλιος-Ιούνιος 2024
Νίκος Παπάνας, Σας αρέσουν τα σονέτα;, Ιωλκός, 2023
Με ασκήσεις ποιητικές στη φόρμα του σονέτου πειραματίζεται στην τρίτη του ποιητική συλλογή ο Νίκος Παπάνας. Κυρίως ακολουθεί, ως προς τη δομή, το Ιταλικό σονέτο, λιγότερο το Αγγλικό, κάποιες φορές τον ενδιαφέρει να μείνει πιστός και στον ανάλογο τύπο της ομοιοκαταληξίας ή και στον αριθμό των συλλαβών, άλλοτε αφήνει πιο ελεύθερο τον στίχο του. Πιστός στη θεματική του έρωτα, άλλοτε με λιτό τρόπο και λέξεις καίριες (συχνά αντιθετικές) αρκείται στον ορισμό του: Πιστός, ζηλότυπος και μονογαμικός,/αιώνια προσωρινός,/ανόητα έξυπνος,/παράφορα ψυχρός.// σαν κύκλος που εννοεί/την ίδια του την κυκλικότητα ─/επίλυση της εξίσωσης/φωτιά ίσον νερό. («Έρωτας»), άλλοτε σε πιο εκτενείς στίχους προσωποποιεί τον έρωτα στο ερωτικό υποκείμενο, δυνατό να εγείρει συγκινήσεις, ακόμα και μέσα στην απολεσθείσα μορφή του: Εφιάλτης, με ξύπνησε εφιάλτης:/Δεν μπορούσα, λέει, να θυμηθώ/την παρένθετη λάμψη, τους ημιτελείς κραδασμούς/εκείνης της συνάντησής μας. […]Δε χάνεται η μορφή σου: περιουσία μου, φυλαχτό μου./Την αγγίζω, την κοιτώ, χαραγμένη περίτεχνα/στην ψυχή μου ανεξίτηλο τατουάζ. («Τατουάζ ψυχής»). Συνδιαλέγεται με άλλους δημιουργούς δεκατετράστιχων (Θεοτόκης, Μαβίλης, Βιγιόν, Σαίξπηρ, Μπωντλαίρ) νιώθοντας πως ακολουθεί το δικό τους μέτρημα ή τη δική τους θεματική. Ενδιαφέρουσα (και ξεχωριστή στη θεματική της) η «συνομιλία» με τον James Dean, που κρατάει στα χέρια του τις σφαίρες στον Επαναστάτη χωρίς αιτία, αφορμή να θυμηθεί ο ποιητής τον δικό του θάνατο: Εγώ πάλι, τόσα χρόνια μετά, δεν έχω/κόκκινο ιπποτικό μπουφάν, χτένισμα αγέρωχο,/ευθεία και δίκαιη λάμψη με τιμόνι και σουγιά.//Μονάχα μιαν ημιτελή τεθλασμένη/ανάμεσα σε ψήγματα κρυφής ελευθερίας/και σε στρατιά σκυθρωπών αγαλμάτων. (“I got the bullets”) Όλα τα ποιήματα «συνομιλούν» εικαστικά με σχέδια της Ρένας Ανούση-Ηλία, στην ελλειπτική τους μορφή να συνταιριάζουν με τον ποιητικό λόγο, που στην καλύτερη εκδοχή του (όπως και εδώ) αποφεύγει τη φλυαρία και την περιττολογία, ακουμπώντας στον λιτό και επαρκή υπαινιγμό.
Πηγή: «Οδός Πανός» (τχ. 201)
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.