Οι Βρυξέλλες καταλαμβάνονται απ’ τους Γερμανούς

Ένα κυριολεκτικά συγκλονιστικό βιβλίο, με περιγραφές που εντυπώνονται για πάντα στη μνήμη του αναγνώστη. Ένα έργο που πλέον θεωρείται κλασικό στο είδος του και αποτελεί το πιο σφοδρό «κατηγορητήριο» ενάντια στο ιδεολόγημα και τις ασυγχώρητες εγκληματικές πράξεις των ναζιστών.

Ο Βρετανός συγγραφέας με ακρίβεια και μεθοδικότητα παρουσιάζει τις ενέργειες εκείνες των μηχανισμών του αστυνομικού και στρατοκρατικού ναζιστικού καθεστώτος, οι οποίες μετέτρεψαν το μεγαλύτερο μέρος της Γηραιάς Ηπείρου σε μια πραγματική κόλαση που για πολλές γενιές πλήγωσε και χάραξε ανεξίτηλα τη ζωή των ευρωπαϊκών λαών. Αιτιολογεί και εξηγεί τους τρόπους τιμωρίας των υπεύθυνων αυτών των εγκλημάτων και θέτει μια σειρά από ηθικά και ανθρωπιστικά ζητήματα που συνοδεύουν τις ανθρώπινες υπάρξεις και στον παρόντα 21ο αιώνα.

Το έργο είναι αυξημένου ενδιαφέροντος και για το ελληνικό κοινό, καθώς εξετάζει διεξοδικά και την περίπτωση των ναζιστικών εγκλημάτων στα διεθνή θαλάσσια ύδατα, στηριγμένο κυρίως στην υπόθεση του ελληνικού εμπορικού πλοίου «Πηλεύς»: Τη μοναδική περίπτωση που Γερμανοί αξιωματικοί των υποβρυχίων καταδικάστηκαν σε θάνατο από στρατοδικείο και εκτελέστηκαν, για το έγκλημα της θανάτωσης με πολυβολισμούς των ναυαγών του πληρώματος ενός πλοίου που είχαν ήδη τορπιλίσει και βυθίσει.

Η επιχειρηματολογία και η πληθώρα των στοιχείων που παραθέτει ο συγγραφέας, καθιστούν το έργο διαχρονικά επίκαιρο και τροφοδοτούν την ανθρώπινη σκέψη με διαρκή προβληματισμό για τις συμπεριφορές του ανθρώπου απέναντι σε άλλους ανθρώπους.

Η ελληνική έκδοση συνοδεύεται και από επίμετρο ειδικής βιβλιογραφίας για τα ναζιστικά εγκλήματα στο έδαφος της Ελλάδας.

***

Συγκλονιστικό και αποκαλυπτικό βιβλίο, το οποίο φέρνει το ελληνικό αναγνωστικό κοινό σε επαφή με μερικά από τα πλέον πρωτοποριακά και πολυσυζητημένα κείμενα της παγκόσμιας παραγωγής του πολεμικού (ή αντιπολεμικού) βιβλίου. Μία εξαιρετικά τολμηρή προσέγγιση της πλέον πολύνεκρης σύγκρουσης στην παγκόσμια Ιστορία, με κύριο πλαίσιο τον αγώνα μεταξύ των δύο περισσότερο ολοκληρωτικών καθεστώτων του 20ού αιώνα: Του ναζισμού και του σταλινισμού. Με τρόπο που δε συγκαλύπτει και δε δικαιολογεί κανέναν από τους υπεύθυνους των μεγαλύτερων εγκλημάτων αυτής της ανθρωποσφαγής, ο συγγραφέας προχωρεί σε μια καινούργια θεώρηση των δεδομένων του Πολέμου.

Ο Ν. Ντέιβις, χωρίς να ανήκει στους σύγχρονους υποστηρικτές ή οπαδούς της αποδόμησης της Ιστορίας, επιχειρεί να δώσει στο διεθνές κοινό τα απαραίτητα αντίδοτα απέναντι στην κρατούσα μέχρι πρόσφατα άποψη ότι ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν μια απλή, μονοδιάστατη σύγκρουση μεταξύ των ναζί και των «γενναίων υπερασπιστών της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης». Και διατρανώνει, απέναντι κυρίως στο «δυτικό κοινό», ότι οποιοσδήποτε σκεπτόμενος πολίτης «δεν μπορεί να δεχτεί με εντιμότητα ότι και οι δυτικές μέθοδοι διεξαγωγής του πολέμου ήταν κάτι άλλο εκτός από ειδεχθείς».

Χάρη στο τεκμηριωμένο και διεξοδικό έργο του Ν. Ντέιβις αποκτά και ο Έλληνας αναγνώστης την αίσθηση του μεγαλείου, αλλά και της φρίκης του Ανατολικού Μετώπου και μπορεί να σχηματίσει μια σφαιρικότερη άποψη για τις πραγματικές αναλογίες της συνεισφοράς των δυνάμεων που πολέμησαν εναντίον του Άξονα στην Ευρώπη. Η ελληνική έκδοση περιλαμβάνει χαρτογραφικό και φωτογραφικό υλικό, καθώς και ευρετήριο.

***

Ο συγγραφέας, Νάιαλ Φέργκιουσον, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως ο 20ός αι. υπήρξε ο «Αιώνας του μίσους», για την ανθρωπότητα. Με το παρόν έργο του διεισδύει στα βαθύτερα αίτια τα οποία κατέστησαν αυτήν την ιστορική περίοδο ως την πλέον αιματηρή για το ανθρώπινο είδος από την πρώτη εμφάνισή του στη Γη.

Ο 20ός αι. κυριαρχήθηκε από δύο Παγκόσμιους Πολέμους, εκατοντάδες άλλες μικρότερες διακρατικές περιφερειακές συγκρούσεις και εμφύλιες διαμάχες, καθώς και από μία σειρά –ψυχρά οργανωμένων και σχεδιασμένων από κεντρικούς κρατικούς φορείς– πληθυσμιακών εξολοθρεύσεων (εθνοκαθάρσεων). Ο ίδιος αιώνας «κληροδότησε» στο διάδοχό του, τον 21ο, το βάρος της ανατροπής του κυριότερου δημιουργήματος των αστικών επαναστάσεων, αλλά και της λεγόμενης βιομηχανικής επανάστασης: Του εθνικού κράτους. Αν για την κατάρρευση και τη διάλυση των πολυεθνικών αυτοκρατοριών χύθηκαν τόσοι ποταμοί αίματος, πόσο αίμα άραγε θα πρέπει να χυθεί προκειμένου να επιτευχθεί η διάσπαση του πυρήνα του εθνικού κράτους;

Το βιβλίο «Ο πολέμος στον κόσμο» εξηγεί πώς η τεράστια πνευματική, τεχνολογική, οικονομική και κοινωνική πρόοδος του 20ού αι. χρησιμοποιήθηκε σε μέγιστο βαθμό για αθέμιτους σκοπούς και κυρίως για τη «βιομηχανοποίηση» των γενοκτονιών και της διάλυσης κρατών. Η έρευνα του Φέργκιουσον, με το σπινθηροβόλο της πνεύμα, οδηγεί τα βήματα του αναγνώστη από το γκουλάγκ της σιβηρικής στέπας στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης των πεδιάδων της Πολωνίας, από τους δρόμους του Σεράγεβου στις αμμουδιές της ιαπωνικής Οκινάουα, από τις αποβάθρες της φλεγόμενης Σμύρνης στα πεδία θανάτου των Ερυθρών Χμερ της Καμπότζης.

Το βιβλίο είναι γεμάτο καινοφανείς απαντήσεις που μεταμορφώνει εντελώς το μέχρι τώρα γνωστό πεδίο της ιστοριογραφικής έρευνας. Το κείμενο συνοδεύεται από πλούσια εικονογράφηση και χαρτογράφηση, αναλυτικό ευρετήριο κύριων ονομάτων και όρων, καθώς και πρόσφατα ενημερωμένη διεθνή βιβλιογραφία.