Η Κύπρος αναγορεύεται ανεξάρτητο κράτος

16/8/1960: Η Κύπρος αναγορεύεται ανεξάρτητο κράτος, με Ελληνοκύπριο πρόεδρο και Τουρκοκύπριο αντιπρόεδρο, μετά από αιώνες κατοχής από Φράγκους, Ενετούς, Τούρκους και Βρετανούς. Η νεοσυσταθείσα Κυπριακή Δημοκρατία, απόρροια του πολύχρονου εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας, θα αποδειχθεί λίαν εύθραστη…

 

***

 

Στις 16 Αυγούστου 1960, η Κύπρος κηρύχτηκε και τυπικά ανεξάρτητο κράτος. Οι τελευταίοι εξόριστοι αγωνιστές επέστρεψαν. Συγκρατημένη ήταν η αισιοδοξία, διότι η αγγλική αποικιακή κυριαρχία τερματίστηκε και το νησί ξαναγύριζε στη γαλήνη, αλλά ο σκοπός του αγώνα δεν είχε επιτευχθεί. Η ελληνική πλειοψηφία με την αυτοπεποίθηση της δημιουργικότητας είχε την ελπίδα να υπερβεί τη δεσμευμένη ανεξαρτησία που υπέγραψε ο Μακάριος με το πιστόλι της διχοτόμησης (Βρετανία) και της εγκατάλειψης (Αθήνα) στον κρόταφο. Οι Τουρκοκύπριοι προσέβλεπαν με εμπιστοσύνη στον τουρκικό επεκτατισμό. Το ΝΑΤΟ από την πλευρά του έτρεφε κι αυτό την ελπίδα ότι είχε αποτρέψει την ελληνοτουρκική σύγκρουση και προσέβλεπε πάντα σε ένα εξαιρετικά χρήσιμο προτεκτοράτο.

Διόλου συμβολικά, την ίδια ημέρα της ανεξαρτησίας, αποβιβάστηκαν στην Αμμόχωστο τα αποσπάσματα της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ. Η άφιξη των Ελλήνων στρατιωτών προκάλεσε απερίγραπτη συγκίνηση στον κυπριακό Ελληνισμό, που με εκδηλώσεις λατρείας υποδέχτηκε την ιστορικά εμβληματική παρουσία της Μητέρας-Πατρίδας. Λίγες ημέρες αργότερα άνοιξαν οι σιδερένιες πύλες των «Φυλακισμένων Μνημάτων», όπου είχαν ταφεί οι εννέα απαγχονισθέντες και άλλοι πεσόντες του Αγώνα. Οι μητέρες και οι άλλοι συγγενείς αντίκρισαν για πρώτη φορά (λόγω της μέχρι τότε αγγλικής απαγόρευσης) τους τάφους των παιδιών τους.

Κώστας Χατζηαντωνίου, «Κύπρος 1954-1974», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 98-99.