13/5/1872: Έρχεται στη ζωή ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Θεοτόκης, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Επτανησιακής σχολής και ένθερμος υποστηρικτής του δημοτικισμού.
***
Γενιά σημαντικών λογοτεχνών
Στο τέλος του 19ου αιώνα μια ακόμη γενιά σημαντικών λογοτεχνών εμφανίζεται στην Αθήνα, που είναι πια το αδιαμφισβήτητο κέντρο της ελληνικής λογοτεχνίας: ο σονετογράφος Λορέντζος Μαβίλης (1860-1912), ο εκδότης της περίφημης Τέχνης Κων. Χατζόπουλος (1868-1920) με τα Τραγούδια της ερημιάς (1898), ο λυρικός Μιλτιάδης Μαλακάσης (1869-1943) με τα Συντρίμματα (1899), ο Ιωάννης Γρυπάρης (1870-1942) με τους Σκαραβαίους (1895), ο πρόωρα χαμένος Γιάννης Καμπύσης (1872-1902) με Το δαχτυλίδι της μάνας (1898), ο Μάρκος Τσιριμώκος (1872-1939), ο Σπήλιος Πασαγιάννης (1874-1909) με τους Αντίλαλους (1899) και ο μελαγχολικός Λάμπρος Πορφύρας (1879-1932).
Ηθογραφικό διήγημα
Στην πεζογραφία παραμένει πάντα κυρίαρχο το ηθογραφικό διήγημα. Ξεχωρίζει ο στιλίστας Ζαχ. Παπαντωνίου (1877-1940), αλλά εμφανίζονται παράλληλα πλήθος νέοι πεζογράφοι: ο Κ. Χατζόπουλος, που στρέφεται στο μυθιστόρημα (Αγάπη στο χωριό, Φθινόπωρο, Ο πύργος του Ακροπόταμου), ο Γρηγόριος Ξενόπουλος (1867-1951) με το πλήθος των ηρωίδων του και ο Κων. Θεοτόκης (1872-1923) με έργα όπως Η τιμή και το χρήμα, Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα κ.λπ., εισάγουν το αστικό μυθιστόρημα. Πρέπει επίσης να αναφερθούν ο Εμμ. Λυκούδης (1849-1925), ο Αλέξ. Μωραϊτίδης (1850-1929), ο Δημ. Καμπούρογλου (1852-1942), ο Χρ. Χρηστοβασίλης (1855-1937), ο Ιωάννης Κονδυλάκης (1861-1920), ο Ι. Δαμβέργης (1862-1938), ο Π. Νιρβάνας (1866-1937), ο Κων. Χρηστομάνος (1867-1911), ο Αντ. Τραυλαντώνης (1867-1943) κ.ά.
Στα πρώτα χρόνια του αιώνα ο δημοτικισμός είναι πια πανίσχυρος, ανανεώνει την εθνική ζωή και παράλληλα αποκαθιστά τη βυζαντινή διάσταση του ελληνισμού. Ο Παλαμάς στην ποίηση, ο Εφταλιώτης, ο Ανδρέας Καρκαβίτσας (που παρατηρεί στον «Αρχαιολόγο» το 1903 πως ο Παρθενώνας μάς στέρεψε όλες τις βρύσες της ζωής), ο Δραγούμης, η Δέλτα στην πεζογραφία αποκαλύπτουν με πίστη ένα νέο κόσμο, μια νέα ελληνική πορεία: νοσταλγία της παράδοσης, λαϊκή γλώσσα, σεβασμός στην Εκκλησία και ριζοσπαστικός εθνικισμός. Κοντά τους, από άλλο δρόμο (που επιφανειακά δε φαίνεται συγγενής, αλλά είναι παραπάνω από κοινός), ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης υπερασπίζεται με αριστουργηματικά διηγήματα την ιδιοπροσωπία του ορθόδοξου ελληνισμού.
Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 41-42
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.