Έξοδος του Μεσολογγίου

10/4/1826: Οι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου πραγματοποιούν την ηρωική έξοδό τους.

 

***

Νύχτα της 10ης Απριλίου 1826

Η πολιορκία και η ηρωική Έξοδος του Μεσολογγίου τη νύχτα της 10ης Απριλίου 1826 υπήρξε ίσως το συγκλονιστικότερο κεφάλαιο όλης της Επανάστασης. Η έλευση του Ιμπραήμ το Δεκέμβριο του 1825 ήταν η αρχή του τέλους. Ηρωική τόλμη και απόλυτη περιφρόνηση προς το θάνατο σημάδεψαν την πολιορκία αλλά και την πολυαίμακτη Έξοδο, που χάρισε αιώνια δόξα στην εθνική ιστορία και στην ιστορία των αγωνιστών της παλιγγενεσίας.

Οι απώλειες υπήρξαν βαρύτατες όπως και η αγριότητα που επέδειξαν Ιμπραήμ και Κιουταχής, ακόμη και προς τους αιχμαλώτους και τους αμάχους που παρέμειναν στην πόλη. Η πτώση είχε βαρύτατες στρατιωτικές συνέπειες, αφού σύντομα έπεσε ολόκληρη η Στερεά, αλλά η συγκίνηση στην Ελλάδα και την Ευρώπη αναζωπύρωσε το αγωνιστικό φρόνημα και ενέπνευσε τη συνέχιση της πάλης για την εθνική ανεξαρτησία. Η θυσία του Μεσολογγίου (1.700 νεκροί κατά την Έξοδο και συνολικά 15.000 καθ’ όλη την πολιορκία, ενώ 6.000 γυναικόπαιδα οδηγήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα) και η άφθιτη θύμηση της υπεράνθρωπης αντοχής των αγωνιστών αλλά και των γυναικόπαιδων σφράγισαν την ελληνική νίκη και την ιδεολογία του νεοελληνικού πατριωτισμού, που δοξάζει τον ελεύθερο άνθρωπο και δείχνει τα ακραία όρια της ανθρώπινης ευψυχίας.

 

Αναθέρμανση της Επανάστασης

Σε πρώτη φάση οι συνέπειες της πτώσης του Μεσολογγίου ήταν οδυνηρές. Ο Κιουταχής εισέβαλε στην Αττική, ενώ η εκστρατεία του Φαβιέρου (διοικητή του νέου τακτικού σώματος) στην Εύβοια απέτυχε. Είχε αρχίσει η πολιορκία της Αθήνας, τον Ιούλιο του 1826, όταν ο Καραϊσκάκης ανέλαβε την αρχιστρατηγία της Ανατολικής Στερεάς. Όμως στις 3 Αυγούστου η Αθήνα έπεσε πάλι σε τουρκικά χέρια και η φρουρά της συμπτύχθηκε στην Ακρόπολη, την οποία άρχισε να πολιορκεί ο Κιουταχής. Καίριας σημασίας υπήρξε η βοήθεια που έλαβαν τότε οι πολιορκημένοι από τον Κριεζώτη και το Φαβιέρο, ενώ σε μια από τις μάχες, αρχές Οκτωβρίου, έπεσε και ο φρούραρχος Γ. Γκούρας.

Στο μεταξύ ο Καραϊσκάκης έθετε σε εφαρμογή σχέδιο μεταφοράς του πολέμου μακριά από την Αθήνα, για να αποκόψει τον Κιουταχή από τις πηγές ανεφοδιασμού του και να ξεσηκώσει τους προσκυνημένους πληθυσμούς, δίνοντας με την ιστορική εκστρατεία του στη Ρούμελη, όπου η Επανάσταση ψυχορραγούσε, το μήνυμα ότι αυτή συνεχιζόταν. Οι νίκες του στη Δόμβραινα, την Αράχοβα (σε μια σκληρή μάχη που κράτησε από τις 17 ως τις 23 Νοεμβρίου), το Τουρκοχώρι και το Δίστομο επιβεβαίωσαν την αριστοτεχνική στρατηγική του και αναθέρμαναν την Επανάσταση στη Στερεά.

Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 85-86