Έφυγε από τη ζωή ο Ουίνστον Τσόρτσιλ

24/1/1965: Έφυγε από τη ζωή ο Ουίνστον Τσόρτσιλ. Διετέλεσε πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας κι ένας από αυτούς που μοίρασαν γεωπολιτικά τον κόσμο μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε ανατολικό και δυτικό μπλοκ…

«Όσο κοιτάζει κανείς προς τα πίσω, τόσο καλύτερα βλέπει προς τα εμπρός»

«Ανθολόγιο Ιδεών» (επιμ.: Ι. Ευαγγέλου, Μ. Κώνστα), εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 110

***

…Εάν ο κ. Τσόρτσιλ αναφερόταν στους νεκρούς των Γερμανών, ο αριθμός που επέλεξε υπερέβαινε κατά πολύ τον αριθμό των πραγματικών απωλειών τους. Εάν το σύνολο περιελάμβανε Ιταλούς και Συμμάχους αιχμαλώτους πολέμου, τότε ήταν χονδροειδής υποτίμηση. Σύμφωνα με πηγές του Γερμανικού Ναυτικού, από σχεδόν 4.000, κυρίως Ιταλούς, αιχμαλώτους πολέμου πάνω στα μεταγωγικά Donizetti και Sinfra, περίπου 3.400 πνίγηκαν όταν βυθίστηκαν τα δυο πλοία. Πολλοί περισσότεροι έχασαν τη ζωή τους ενώ περίμεναν τη μεταφορά τους μακριά από τα νερά του Αιγαίου.

Ο αντιστράτηγος Μίλερ κατέγραψε τις γερμανικές απώλειες κατά τις μάχες της Κω και της Λέρου: Ήσαν 260 νεκροί, 746 τραυματίες και 162 αγνοούμενοι. Αυτή η καταγραφή δε συνάδει με άλλες αναφορές. Ασφαλώς 177 Γερμανοί αιχμάλωτοι πολέμου μεταφέρθηκαν από τους Βρετανούς πριν από την πτώση της Λέρου, ενώ τα αρχεία της Γερμανικής Επιμελητείας Μνημάτων Πολέμου δείχνουν ότι, το 1960, έγινε εκταφή 135 νεκρών από κοιμητήρια και στρατιωτικά μνήματα στην Κω, για να ενταφιαστούν ξανά στο κυρίως γερμανικό πολεμικό νεκροταφείο στο Διόνυσο-Ραπεντόζα στην ηπειρωτική Ελλάδα. Εννιά νεκροί από τα στρατιωτικά μνήματα στη Λέρο μεταφέρθηκαν επίσης (μετά την αλλαγή τοποθεσίας το 1972) από το σύνολο των 316 που είχαν ενταφιαστεί στο κοιμητήριο της εποχής του πολέμου κοντά στον όρμο στα Άλινδα. Ο ίδιος ο Μίλερ επέζησε της παγκόσμιας σύρραξης και δικάστηκε για εγκλήματα πολέμου που τελέστηκαν κατά τη διοίκησή του στην Κρήτη. Εκτελέστηκε από τους Έλληνες στις 20 Μαΐου 1947 και είναι επίσης θαμμένος στο Διόνυσο-Ραπεντόζα.

Στο στρατιωτικό κοιμητήριο Βρετανών και ανδρών της Κοινοπολιτείας στη Λέρο, υπάρχουν 183 νεκροί, κυρίως από τις μάχες το Νοέμβριο του 1943. Άλλοι 135 αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίτες των Buffs έχασαν τη ζωή τους όταν τορπιλίστηκε το Eclipse του Βασιλικού Ναυτικού κατά τη διαδρομή από τη Σάμο προς τη Λέρο. Όσοι σκοτώθηκαν στην Κω και αλλού, είναι θαμμένοι στη Ρόδο. Το Νοέμβριο του 1943, υπολογίστηκε ότι υπήρχαν 400 με 500 άνδρες του Ναυτικού νεκροί ή αγνοούμενοι. Εάν προσθέσει κανείς τις απώλειες μεταξύ των συμμαχικών πληρωμάτων αεροσκαφών, οι νεκροί ανέρχονται σε περισσότερους από 700. Πολλοί περισσότεροι ήσαν τραυματίες.

Σύμφωνα με τα γερμανικά αρχεία, σχεδόν 4.600 Βρετανοί στρατιωτικοί συνελήφθησαν αιχμάλωτοι στην Κω και τη Λέρο, μαζί με περίπου 8.500 Ιταλούς. Εκτός από τους Ιταλούς που έχασαν τη ζωή τους κατά τη μεταφορά τους προς τη φυλακή και τα στρατόπεδα εργασίας, υπήρχαν και εκείνοι που έπεσαν στη μάχη ή εκτελέστηκαν σύμφωνα με τη διαταγή του Φύρερ. Ανάμεσά τους ήταν και ο Ναύαρχος Ινίγκο Καμπιόνι, κυβερνήτης των Ιταλικών Νήσων Αιγαίου, και ο υποναύαρχος Λουίτζι Μασκιέρπα. Καταδικάστηκαν σε θάνατο από γερμανικό στρατοδικείο και εκτελέστηκαν στις 24 Μαρτίου 1944 στην Πάρμα.
Υπήρχαν, βέβαια, και οι πολίτες. Μερικοί πέθαναν ή ακρωτηριάστηκαν στις μάχες μεταξύ των αντιπάλων δυνάμεων, άλλοι ήσαν θύματα βομβαρδισμών και μερικοί έπεσαν θύματα πολεμικού υλικού που δεν είχε εκραγεί και εξακολουθεί να υπάρχει στα νησιά.

Οι δυο πλευρές υπέστησαν και υλικές απώλειες. Πολλά πλεούμενα, ανάμεσά τους και τα επιταγμένα πολιτικά σκάφη, βυθίστηκαν ή έπαθαν ανεπανόρθωτες βλάβες και πολλά αεροσκάφη χάθηκαν στον αέρα ή καταστράφηκαν στο έδαφος. Τεράστιες ποσότητες συμμαχικών όπλων και εφοδίων έπεσαν επίσης στα χέρια των Γερμανών.
Μαζί με τη Λέρο χάθηκε κάθε ελπίδα βρετανικής νίκης στο Αιγαίο. Κάποιος έπρεπε να θεωρηθεί υπεύθυνος γι’ αυτό και, καλώς ή κακώς, για πολλούς ο άνθρωπος αυτός ήταν ο άτυχος ταξίαρχος Ρόμπερτ Τίλνι. Ελευθερώθηκε από την αιχμαλωσία από τους Αμερικανούς το 1945 και λίγο αργότερα αποστρατεύτηκε. Στη μετέπειτα ζωή του, υπέστη βαριά εγκεφαλική βλάβη, μετά από ένα τραγικό ατύχημα που είχε στην ιππασία. Δεν ανένηψε ποτέ και απεβίωσε 16 χρόνια αργότερα, την 1η Μαΐου 1981.

Μετά την αναχώρησή του από τη Λέρο, ο υποστράτηγος Μπεν Μπρίτορους επέστρεψε στην Αγγλία και στην καταισχύνη μιας διοίκησης στο μητροπολιτικό στρατό στο εσωτερικό της χώρας, πριν αποστρατευτεί υποβιβασμένος (αφού παρέμεινε προσωρινά υποστράτηγος) με το βαθμό του ταξίαρχου το 1946. Μετά από μακροχρόνια ασθένεια, απεβίωσε στις 25 Μαρτίου 1974.

Τελικά, η μάχη για τη Λέρο και το Αιγαίο διεξήχθη με «αυτοσχεδιασμό και τόλμη», αλλά όχι μόνο από τους Βρετανούς. Σε μια ύστατη τροπή της ειρωνείας, τα ηρωικά μεγάλα λόγια του Ουίνστον Τσόρτσιλ ηχούν αθέλητα στο συγχαρητήριο μήνυμα του Αδόλφου Χίτλερ προς τους διοικητές του, όταν ολοκληρώθηκε η επιχείρηση «Taifun»…

Άντονι Ρότζερς, «Το ολίσθημα του Τσόρτσιλ», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 420-422.