10/4/1821: Ανήμερα της Κυριακής του Πάσχα, απαγχονίζεται στην Κωνσταντινούπολη ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε’, ως αντίποινα στο ξέσπασμα της ελληνικής Επανάστασης.
***
Η επαναστατική δράση στη θάλασσα δεν άρχισε εύκολα. Αρχικά, στα νησιά, οι δημογέροντες δίσταζαν. Πρώτες ξεσηκώθηκαν οι Σπέτσες (3 Απριλίου) υπό το Γ. Πάνο και τον Π. Μπόταση. Ακολούθησαν ο Πόρος (Χρ. και Γ. Μερτίκας, Γ. Κριεζής), η Κούλουρη (Σαλαμίνα – ιερομόναχος Γρηγόριος), η Αίγινα (Σπ. και Αθ. Μάρκελλος, Γ. Λογιωτατίδης) και στις 10 Απριλίου τα Ψαρά, όπου ο λαός και οι πλοίαρχοι δεν πτοήθηκαν από την εγγύτητα των μικρασιατικών ακτών. Την ίδια μέρα, Κυριακή του Πάσχα, απαγχονιζόταν στην Κωνσταντινούπολη ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ και εξαπολύονταν νέοι διωγμοί, όπως θα δούμε παρακάτω. Η Ύδρα, παρ’ ότι ήταν το πλουσιότερο νησί κι είχε τα περισσότερα και βαρύτερα οπλισμένα πλοία, αδρανούσε. Για το λόγο αυτόν, τη νύχτα της 28ης Μαρτίου ανέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα ο πλοίαρχος Αντώνης Οικονόμου. Η δοξολογία κι η επίσημη ύψωση της επαναστατικής σημαίας έγιναν στις 17 Απριλίου με πρωτεργάτες τον Οικονόμου, τον Γκίκα Γκίκα, τον Π. Μαρκέζη και το Δημ. Κριεζή. Ένας Υδραίος, ο Γιακουμάκης Τομπάζης, θα τεθεί επικεφαλής του πρώτου επαναστατικού στόλου. Οι Υδραίοι έστειλαν επίσης προκήρυξη προς τους Λατίνους των Κυκλάδων που δεν κινήθηκαν, αμφισβητώντας οι ίδιοι, με δηλώσεις τους, την ελληνικότητά τους, παρά τις επικλήσεις των Υδραίων στο όνομα του χριστιανισμού και της ελευθερίας. Μέσα Απριλίου ξεσηκώθηκαν η Κάσος (Θ. Κανταρτζόγλου και Παπακανάρης) και η Κάλυμνος (Μ. Ρεΐσης) και στις 17 το Βαθύ της Σάμου (Λυκ. Λογοθέτης και Κ. Λαχανάς). Ακολούθησαν η Μύκονος και η Πάτμος (Δ. Θέμελης).
Οι ναυτικές μοίρες των επαναστατών συμμετείχαν σε αποκλεισμούς φρουρίων, σε καταδρομικές επιχειρήσεις σε νησιά και στα μικρασιατικά παράλια, σε επιθέσεις κατά νηοπομπών ή μεμονωμένων εχθρικών σκαφών και σε τακτικές ναυμαχίες. Συγκεκριμένα, σπετσιώτικες μοίρες βοήθησαν τις από ξηρά πολιορκίες αποκλείοντας τα φρούρια Ναυπλίου και Μονεμβασιάς, άλλες σπετσιώτικες δυνάμεις αιχμαλώτισαν τουρκικά πλοία στη Μήλο και την Κίμωλο, οι Ψαριανοί ματαίωσαν με επιδρομές στα μικρασιατικά παράλια την αποστολή τουρκικών ενισχύσεων στην Πελοπόννησο, ενώ οι Υδραίοι συμμετείχαν με τους Σπετσιώτες στην ανεπιτυχή επιχείρηση της Χίου, όπου οι κάτοικοι δεν έδειχναν διαθέσεις εξέγερσης.
Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 42-43
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.