18/10/1912: Τα ελληνικά στρατεύματα, κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, απελευθερώνουν την Έδεσσα, ενώ στη Θεσσαλονίκη το ελληνικό ναυτικό τορπιλίζει το τουρκικό θωρηκτό «Φετχί Μπουλέντ».
***
Οι κύριοι αντικειμενικοί σκοποί των συμμάχων ήταν: για τους Έλληνες η μέσω Σαρανταπόρου επίθεση προς Κεντρική Μακεδονία και Ήπειρο, για τους Σέρβους προς Σκόπια-Ιστίπ, για τους Μαυροβούνιους προς Σκόδρα, ενώ κύρια κατεύθυνση της βουλγαρικής επίθεσης (με εννέα μεραρχίες) θα ήταν η Ανατολική Θράκη και η Ανατολική Μακεδονία. Έμεναν η 2α Μεραρχία για τη Δυτική Θράκη και η 7η για την Κεντρική Μακεδονία. Με στόχο να ανοίξει η οδός της Κωνσταντινούπολης και υποτιμώντας Έλληνες και Σέρβους, οι Βούλγαροι έριχναν το βάρος στην Ανατολική Θράκη, ώστε να αποκόψουν οριστικά από την Τουρκία τη Μακεδονία και να την καταλάβουν σε μια επόμενη φάση. Οι επιχειρήσεις άρχισαν στις 26 Σεπτεμβρίου με επίθεση της 12ης Μεραρχίας των Μαυροβουνίων στην περιοχή ΒΑ της λίμνης της Σκόδρας. Μες σε μία εβδομάδα καταλήφθηκαν η Βράνια, το Σίπτανικ, το Χελμ και η Μπεράνα.
Οι ελληνικές δυνάμεις με τέσσερις μεραρχίες στην πρώτη γραμμή κατέλαβαν στις 6 Οκτωβρίου την Ελασσόνα και τη Δεσκάτη, ενώ στις 9 προς 10 Οκτωβρίου έκαμψαν την τουρκική αντίσταση στα οχυρωμένα από τους Γερμανούς στενά του Σαρανταπόρου (στρατηγική είσοδος στη Μακεδονία μεταξύ Καμβουνίων-Πιερίων). Επρόκειτο για την πρώτη σημαντική νίκη, ενώ η συνέχεια ήταν ραγδαία. Στις 10 απελευθερώθηκαν τα Σέρβια, στις 11 η Κοζάνη, στις 12 τα Γρεβενά, στις 13 η Σιάτιστα, στις 16 η Κατερίνη και η Βέροια, στις 17 η Νάουσα, στις 18 η Έδεσσα και το Αμύνταιο. Το Επιτελείο και ο διάδοχος Κωνσταντίνος επιδόθηκαν σε μία προς βορρά καταδίωξη του εχθρού, αντί να σπεύσουν προς Θεσσαλονίκη, όπου βάδιζαν οι βουλγαρικές δυνάμεις.
Τελικά, με επιμονή του Βενιζέλου, ο στρατός στράφηκε προς ανατολάς και, αφού σημείωσε μεγάλη νίκη στη μάχη των Γιαννιτσών (20 Οκτωβρίου), προέλασε προς Θεσσαλονίκη, όπου εισήλθε, παρά την καθυστέρηση που προκάλεσε η ζεύξη του Αξιού, στις 26 Οκτωβρίου, λίγες ώρες πριν φθάσει η 7η βουλγαρική Μεραρχία. Δύο μέρες αργότερα, στις 28, εισήλθε στην πόλη ο διάδοχος και την επομένη ο βασιλιάς Γεώργιος, που εγκαταστάθηκε εκεί δηλώνοντας την οριστική απελευθέρωση της πρωτεύουσας της Μακεδονίας.
Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 358-359.
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.