16/11/1828: Η υπογραφή του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου φέρει τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων σε ένα από τα κομβικότερα σημεία ως προς το διπλωματικό επίπεδο. Ευτυχώς ο Καποδίστριας πρόλαβε…
***
Στις 30 Αυγούστου 1828 το γαλλικό εκστρατευτικό σώμα (15.000 άνδρες υπό το στρατηγό Μεζόν) άρχισε να αποβιβάζεται στη Μεσσηνία. Λίγες μέρες αργότερα, οι πρέσβεις των τριών Δυνάμεων στην Πύλη (Στράτφορντ Κάνιγκ, Γκιγεμινό, Ριμποπιέρ) εγκαθίσταντο στον Πόρο. Οι εξελίξεις επέτρεπαν τώρα πιο τολμηρές διεκδικήσεις. Έτσι, με το Υπόμνημα της 11ης/23ης Σεπτεμβρίου 1828 ο Καποδίστριας έθετε εκ νέου το ζήτημα των συνόρων, αναφερόμενος σε μάλιστα συνεσταλμένα όρια από τον κόλπο του Βόλου ως τις Σαγιάδες, παρ’ ότι φυσικότερη και προσήκουσα οροθεσία ανέφερε από το Θερμαϊκό ως τον Πάνορμο της Χιμάρας στην Αδριατική, βάσει γεωφυσικών, δημογραφικών και πολεμικών επιχειρημάτων. Το υπόμνημα έφερε αποτελέσματα, καθώς η γνωμάτευση των τριών πρέσβεων περιέλαβε στο ελληνικό κράτος όλη τη Στερεά, ως τη γραμμή των κόλπων Άρτας-Βόλου, την Πελοπόννησο, τα παρακείμενα νησιά και ακόμη την Εύβοια, τη Σάμο και την Κρήτη. Το υπόμνημα αυτό, βάση των περαιτέρω συζητήσεων, υπήρξε μια ακόμη διπλωματική επιτυχία του Καποδίστρια, που ήταν παρών στον Πόρο κατά τη διάσκεψη. Η Αγγλία όμως αποδοκίμασε τον πρέσβη της Στράτφορντ Κάνιγκ και επέμενε να εξαιρεί τη Στερεά Ελλάδα από το νέο κράτος. Ιδιαίτερα έντονη ήταν η αγγλική αντίδραση και στο ζήτημα της Κρήτης, το οποίο ο Άμπερντιν θεωρούσε σπουδαιότερο από το όλο ελληνικό ζήτημα (επιστολή προς Ουέλιγκτον, 28-10-1828).
Ο Άγγλος υπουργός Εξωτερικών Άμπερντιν, προβλέποντας τα αποτελέσματα της Διάσκεψης του Πόρου, θέλησε να προκαταλάβει τις εξελίξεις και πέτυχε στις 4/16 Νοεμβρίου 1828 να συνομολογηθεί νέο πρωτόκολλο στο Λονδίνο, που συνυπογράφηκε από το Γάλλο και το Ρώσο πρέσβη (Πολινιάκ και Λίβεν). Το πρωτόκολλο αυτό όριζε ότι η Πελοπόννησος, αι παρακείμεναι νήσοι και οι κοινώς καλούμεναι Κυκλάδες θα τεθούν υπό την προσωρινή εγγύηση των τριών Αυλών, ωσότου αποφασιστεί οριστικά η τύχη της Ελλάδας με τη συγκατάθεση της Πύλης. Τούτο, συνέχιζε το πρωτόκολλο, δεν προκαθόριζε τα οριστικά σύνορα της Ελλάδας. Ο κίνδυνος περιορισμού αυτών ήταν σαφής, ιδιαίτερα αφού αποφασιζόταν να αποχωρήσουν και τα γαλλικά στρατεύματα. Ο Καποδίστριας απευθύνθηκε τότε στην Πετρούπολη (Υπόμνημα 14 Δεκεμβρίου 1828) και στο Παρίσι (Υπόμνημα προς Λαφερονέ, 3 Ιανουαρίου 1829), επιτυγχάνοντας να εξασφαλίσει τη ρωσική υποστήριξη για τη γραμμή Παγασητικού-Αμβρακικού και τη συναίνεση Γαλλίας και Ρωσίας στη σχετική πρόταση της Διάσκεψης του Πόρου. Κρίσιμη στάθηκε τη στιγμή εκείνη η αρωγή του Νεσελρόδε, πρώην συνυπουργού του Καποδίστρια, που άρχισε να καταλήγει στην ανάγκη το νέο ελληνικό κράτος να είναι ανεξάρτητο κι όχι αυτόνομο. Μόνο η Αγγλία αντιδρούσε πλέον και προχωρούσε σε υποκίνηση των κοτζαμπάσηδων (μέσω Μαυροκορδάτου και Μαυρομιχάλη) για να τεθεί ο Καποδίστριας υπό την πίεση της αντιπολίτευσης.
Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 111-112.
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.