4/10/1853: Ξεσπά ο Κριμαϊκός (ή Ρωσο-τουρκικός) Πόλεμος.
***
Το Φεβρουάριο του 1853 ο τσάρος έστειλε στην Πύλη τον πρίγκιπα Μεντζικόφ για να επιβεβαιώσει τη ρωσική προστασία όλων των χριστιανών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά οι τρίμηνες διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε αδιέξοδο. Σε επίδειξη δύναμης, ο ρωσικός στρατός της Βεσσαραβίας διέβη τότε (χωρίς κήρυξη πολέμου) τον Προύθο, κατέλαβε τις παραδουνάβιες ηγεμονίες και στις αρχές Ιουλίου έφθασε στο Δούναβη. Ήδη, αγγλογαλλικός στόλος είχε φθάσει στα Στενά, για να ενισχύσει το σουλτάνο και να αποτρέψει την κάθοδο των Ρώσων στη Μεσόγειο, ενώ η Αυστρία κατέβαλλε προσπάθειες, προκειμένου να αποσοβηθεί η επέκταση της κρίσης.
Στη Βαλκανική όμως η θρησκευτική διάσταση που έδινε ο τσάρος στις ενέργειές του αναρρίπιζε τον επαναστατικό άνεμο. Ειδικά στην Ελλάδα ο ενθουσιασμός ήταν απερίγραπτος. Ρώσοι στρατηγοί και αξιωματούχοι έγιναν δεκτοί με λαμπρή υποδοχή στην Αθήνα από το βασιλιά, την κυβέρνηση και τα πλήθη που φαντάζονταν ότι η πραγματοποίηση της Μεγάλης Ιδέας ήταν επικείμενη. Το βασιλικό ζεύγος και η κυβέρνηση, ακολουθώντας τους λαϊκούς πόθους, ενέτειναν τις πολεμικές προπαρασκευές και την οικονομική εξόρμηση προς τους απόδημους μ’ αυτόν το σκοπό. Όπλα διοχετεύθηκαν στην Ήπειρο και την Κρήτη, ενώ με νόμο του υπουργού Στρατιωτικών Σπυρομήλιου αυξήθηκαν οι ένοπλες δυνάμεις. Η συγκρότηση μυστικών πατριωτικών εταιρειών, η φιλοπόλεμη αρθρογραφία του Τύπου, τα θούρια, η συγκέντρωση χρημάτων και η στρατολόγηση εθελοντών εντείνονταν, με επίσημη υποστήριξη και παρά την αντίδραση του Γάλλου και του Άγγλου πρέσβη.
Το κλίμα αυτό και η τουρκική αντίδραση (με απαιτήσεις για δύο παραμεθόρια χωριά και φορολογική επιδρομή στην υπόδουλη Ήπειρο) προκάλεσαν νέα κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ελληνικά στρατεύματα και ομάδες ατάκτων συνέρρεαν στη μεθόριο, ενώ απέναντι οι Τούρκοι παρέτασσαν Αλβανούς ατάκτους. Το φθινόπωρο του 1853 ξεσηκώθηκαν τα ελληνικά χωριά στο Ραδοβίζι της Άρτας, με τον αρματολό Σκαλτσογιάννη, και τον Οκτώβριο (και ενώ από τις 22 Σεπτεμβρίου/4 Οκτωβρίου 1853 η Τουρκία, με αγγλογαλλική ενθάρρυνση, είχε κηρύξει τον πόλεμο στη Ρωσία) ο Λάμπρος Βέικος με 300 ατάκτους εισέβαλε από το Βάλτο και ενώθηκε με το Σκαλτσογιάννη, τον Κατσικογιάννη και το Ζιάκα, που εισέβαλε από τα ανατολικά. Υπό την πίεση του Γάλλου πρέσβη Ρουάν, ο Όθων αντικατέστησε το θεωρούμενο ως φιλοπόλεμο υπουργό Στρατιωτικών Σπυρομήλιο με το Σκαρλάτο Σούτσο.
Στο μεταξύ οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες. Στις 18/30 Νοεμβρίου 1853 ο ρωσικός στόλος κατέστρεψε ολοκληρωτικά τον τουρκικό στο λιμάνι της Σινώπης. Η Κωνσταντινούπολη ήταν πλέον στο έλεος των ρωσικών πυροβόλων. Τότε ο αγγλογαλλικός στόλος έπλευσε στο Βόσπορο για να παρεμποδίσει τη ρωσική ναυσιπλοΐα στον Εύξεινο. Στις 28 Φεβρουαρίου/12 Μαρτίου 1854 Αγγλία και Γαλλία υπέγραψαν συμμαχία με το σουλτάνο και στις 16/28 Μαρτίου κήρυξαν τον πόλεμο στη Ρωσία, που σύντομα έχασε και την τελευταία της σύμμαχο, την Αυστρία. Με το πρωτόκολλο της Βιέννης (28 Μαρτίου/9 Απριλίου) και με δέλεαρ τις παραδουνάβιες ηγεμονίες, η Αυστρία αποσπάστηκε από τη φιλορωσική πολιτική.
Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 185-186.
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.