13/3/1964: Η Τουρκία απειλεί για εισβολή στην Κύπρο. Ο Γ. Παπανδρέου συγκαλεί έκτακτη σύσκεψη στην Αθήνα μαζί με τον Μακάριο. Η Ελλάδα βρίσκεται, ακόμη μια φορά, έτοιμη για σύρραξη…
***
Πάλι στα πρόθυρα πολέμου
Στις 13 Μαρτίου, και ενώ οι Τουρκοκύπριοι είχαν αρχίσει την οικοδόμηση τείχους στη Λευκωσία, εκδηλώθηκε επίσημη αντίδραση της Τουρκίας με διακοίνωση και απειλή για ανάληψη μονομερούς δράσης βάσει της συνθήκης εγγύησης. Η διακοίνωση απορρίφθηκε από την ελληνική πλευρά αλλά η Ελλάδα βρέθηκε και πάλι στα πρόθυρα πολέμου. Η κυβέρνηση Παπανδρέου έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις σε πλήρη πολεμική ετοιμότητα. Μονάδες μετακινήθηκαν στον Έβρο, πολεμικά σκάφη έπλευσαν νότια της Ρόδου, αεροσκάφη μεταστάθμευσαν στην Κρήτη, έτοιμα να πετάξουν προς Κύπρο και έφεδροι επιστρατεύτηκαν. Παράλληλα, η κυβέρνηση αποφάσισε επείγουσα ενημέρωση και διαμαρτυρία στο ΝΑΤΟ και αποχώρηση των Ελλήνων αξιωματικών από το κλιμάκιο της Σμύρνης. Σε σύσκεψη, την ίδια μέρα (παρουσία του Μακάριου, του Γρίβα, του Κυπριανού και του Γεωρκάτζη) συμφωνήθηκε η επίσπευση της ενίσχυσης της κυπριακής άμυνας, ενώ σε περίπτωση εισβολής αποφασίστηκε να κατέλθει στην Κύπρο και ο Γρίβας, επικεφαλής του Ειδικού Μεικτού Επιτελείου Κύπρου.
Ειρηνευτική δύναμη
Τελικά, η παρέμβαση του Αμερικανού προέδρου Τζόνσον και του διοικητή των δυνάμεων του ΝΑΤΟ Λέμνιτσερ αποσόβησε τη σύγκρουση, ενώ το Συμβούλιο Ασφαλείας –την έκτακτη σύγκληση του οποίου είχε ζητήσει η Κύπρος– επιβεβαίωσε το πρωί της 14ης Μαρτίου την προγενέστερη απόφασή του της 4ης Μαρτίου και προέτρεπε σε άμεση αποστολή του πρώτου τμήματος της ειρηνευτικής δύναμης. Η τουρκική Εθνοσυνέλευση σε μυστική συνεδρία της, στις 16 Μαρτίου, θα εξουσιοδοτήσει την κυβέρνηση να προχωρήσει σε απόβαση στην Κύπρο «αν παραστεί ανάγκη», ενώ την τουρκική βία θα αντιμετωπίσουν και πάλι χιλιάδες Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, καθώς η Τουρκία καταγγέλλει μονομερώς τις ελληνοτουρκικές Συνθήκες του 1930 και προχωρεί σε ομαδικές απελάσεις. Συγχρόνως αρχίζει αποβατικά γυμνάσια στη Μερσίνα.
Στις 20 Μαρτίου έφταναν στην Κύπρο τα πρώτα τμήματα της ειρηνευτικής δύναμης. Δυστυχώς «ο τρόπος που χρησιμοποιήθηκε η δύναμη εδραίωσε τα τετελεσμένα του διαχωρισμού που τα γεγονότα του 1963 είχαν επιφέρει», όπως θα ομολογήσει ο πρώτος διοικητής τής ειρηνευτικής δύναμης Άγγλος στρατηγός Κάρβερ.
Κώστας Χατζηαντωνίου, «Κύπρος 1954-1974», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 124-125
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.