Ο συγγραφέας του μυθιστορήματος «Το τρίτο λάθος» (εκδόσεις Ιωλκός, 2021), Κωνσταντίνος Μανίκας, δίνει συνέντευξη στον Μάριο Καρακατσάνη σχετικά με την έκδοση του βιβλίου του, στο salaminionvima.gr.
***
Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που διάβασες και θυμάσαι ως παιδί;
Δεν μπορώ να πω ότι θυμάμαι με σιγουριά. Εκεί, γύρω στα 5 μου, πάντως, διάβαζα «Τους μύθους του Αισώπου». Ίσως να υπάρχουν και κάποια παραμύθια πριν από αυτό.
Ποια είναι η πιο παλιά ιστορία που έχεις γράψει και την θυμάσαι ακόμα;
Ακόμη πιο δύσκολη η σαφήνεια σε αυτή την απάντηση. Έχουν υπάρξει τέτοιες ιστορίες στα εφηβικά χρόνια αλλά δεν θυμάμαι λεπτομέρειες. Θυμάμαι όμως την πρώτη προσπάθεια για συγγραφή βιβλίου που έμεινε ημιτελής πριν 15 τουλάχιστον χρόνια. Μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας για ένα δυστοπικό μέλλον.
Ήθελες από μικρός ή είχες ονειρευτεί να γίνεις συγγραφέας; Και αν ναι τι σε εμπόδισε από το να ξεκινήσεις αμέσως μετά το σχολείο για παράδειγμα, τη συγγραφή βιβλίων;
Όχι η ανάγκη της συγγραφής δεν ήρθε τόσο νωρίς στη ζωή μου. Με πιο μεθοδικό τρόπο προέκυψε μετά τις μεταπτυχιακές μου σπουδές αλλά ουσιαστικά το πρώτο ολοκληρωμένο έργο άρχισε να γράφεται γύρω στο 2014.
Πως ένιωσες όταν εκδόθηκε το πρώτο σου βιβλίο βλέποντας ουσιαστικά τις σκέψεις σου να αποκτούν υπόσταση και μάλιστα κρατώντας τις στα χέρια σου;
Ενθουσιασμό, περηφάνια, ανακούφιση. Αυτές οι τρεις λέξεις περιγράφουν πλήρως την τότε συναισθηματική κατάσταση.
Ποιο ήταν το αγαπημένο σου βιβλίο ως έφηβος;
Μάλλον κάποιο του Ιουλίου Βερν. «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες».
Σε τι σημείο έχεις τον έλεγχο αυτών που συμβαίνουν στην ζωή σου;
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι έχουμε τον απόλυτο έλεγχο. Δε ζούμε όμως σε κενό. Οι επιλογές των άλλων και των συλλογικών οντοτήτων, επηρεάζουν τις ευκαιρίες, τις δυνατότητες, τις εμπειρίες μας.
Κάνεις κάτι στο οποίο πιστεύεις ή προσπαθείς να πιστέψεις σε αυτό που κάνεις;
Το πρώτο. Αν χρειάζεται να πεισθώ για αυτό που κάνω, τότε σίγουρα δεν πρόκειται να το κάνω σωστά.
Θα έκανες κάτι παράνομο για να σώσεις κάποιον που αγαπάς;
Όλοι θέλουμε να προστατέψουμε όσους αγαπάμε. Σε μια τέτοια κατάσταση το τελευταίο που σκέφτεσαι είναι τη νομοτυπία. Το ζήτημα είναι πια είναι τα όρια μας. Πόσο βαριά παρανομία αντέχουμε να επωμιστούμε.
Είσαι αισιόδοξος ως άνθρωπος; Πιστεύεις στα happy ends;
Θέλω να παραμένω αισιόδοξος ακόμη κι όταν όλα μοιάζουν σκοτεινά. Αν δεν γίνεις εσύ το φως πώς θα παλέψεις με τις σκοτάδι. Τα happy ends είναι κάτι πέρα από την αισιοδοξία γι’ αυτό και δεν με ξετρελαίνουν. Είναι μια εσφαλμένη βεβαιότητα ότι δεν αρκεί το ταξίδι, πρέπει να έχει και τη θεωρητικά καλύτερη δυνατή κατάληξη.
Αν η ζωή είναι τόσο σύντομη, γιατί σπαταλάμε τόσο χρόνο κάνοντας πράγματα που δεν μας αρέσουν και την ίδια στιγμή κάνουμε τόσο λίγα πράγματα που αγαπάμε;
Αγγίζετε την ουσία του νέου βιβλίο «Το Τρίτο Λάθος». Δημιουργούμε πλασματικές υψηλές προσδοκίες, οικονομικές και κοινωνικές, και εγκλωβιζόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο εκπλήρωσής τους, ξεχνώντας, στην πορεία, να χαιρόμαστε με όσα πραγματικά μας αρέσουν.
Έχεις κάποια απάντηση σε όσους κατατάσσουν τα βιβλία σε κατηγορίες με επίθετα όπως “ελαφριά” ή “γυναικεία” λογοτεχνία;
Οι ετικέτες γενικώς δεν εξυπηρετούν κάτι. Ειδικά τέτοιου είδους. Υπάρχουν κατηγορίες λογοτεχνίας, ανάμεσα στις οποίες και η ρομαντική. Προφανώς, όπως σε όλα τα είδη, υπάρχουν και σε αυτό, καλά και κακά βιβλία, τα οποία κρίνονται από το κοινό και κυρίως από τον χρόνο και το στίγμα που αφήνουν.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σου άλλαξε τη ζωή;
Να μου αλλάξει κυριολεκτικά τη ζωή, όχι. Όμως διαβάζοντας το «Λεωφορείο 9 για τον Παράδεισο» του Μπουσκάλια στα 17 μου, άρχισα να εκτιμώ τον χώρο της ψυχολογίας κι έτσι αποφάσισα να την σπουδάσω.
Ποια είναι η πιο περίεργη δουλειά που έχεις κάνει, αν φυσικά υπάρχει, πέρα από το συγγραφικό κομμάτι;
Περίεργη δεν υπάρχει. Για ένα μεγάλο διάστημα, έως το πέρας των μεταπτυχιακών μου σπουδών δούλευα ως φυσικοθεραπευτής, που ήταν το πρώτο μου πτυχίο.
Θεωρείς πως θα μπορούσε να συνδυαστεί μια “κλασική” δουλειά με τη συγγραφή βιβλίων;
Γιατί, ειδικά στην Ελλάδα, γίνεται και αλλιώς; Πόσοι μπορούν να ζουν από τη συγγραφή; Άλλωστε αν δεν είχαμε κι αυτό το μέρος των εμπειριών που προσφέρει η επαγγελματική καθημερινότητα, θα ήμασταν φτωχότεροι σε παραστάσεις άρα και «φτωχότεροι» ως συγγραφείς.
Ποιο είναι το μότο ζωής σου;
Dare to be great.
Θα ήθελες να πεις κάτι στους αναγνώστες που σνομπάρουν και δεν διαβάζουν ελληνική λογοτεχνία;
Η ξενομανία είναι μια διαχρονική πληγή της ελληνικής κοινωνίας. Εξυμνούμε οτιδήποτε ξένο, ειδικά αν προβάλλεται από το μάρκετινγκ ως κάτι ξεχωριστό, και υποτιμούμε οτιδήποτε εγχώριο ως υπολειπόμενο σε αξία. Θα έλεγα, λοιπόν, διαβάστε Έλληνες συγγραφείς. Εκτός από όλα τα άλλα εκφράζουν τα προβλήματα και τις αγωνίες. «Το τρίτο λάθος», για παράδειγμα μιλά μυθιστορηματικά για τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και τον αυτοκτονικό ιδεασμό και το πρώτο μου βιβλίο, «Στην ψυχή του ηγεμόνα», για την ψυχοπαθολογία της επαγγελματοποίησης της πολιτικής και τις στρεβλώσεις του ελληνικού πολιτικού συστήματος, πάλι με μυθιστορηματικό τρόπο.
Χάρτινο βιβλίο, ψηφιακό βιβλίο, ή ένας συνδυασμός τους;
Ο,τιδήποτε βολεύει τον καθένα. Κάποιοι μαγευόμαστε από τη συνολική αισθητική, κι όχι μόνο εμπειρία, της επαφής με ένα έντυπο. Άλλοι είναι πιο πρακτικοί και επιλέγουν την ψηφιακή ευκολία. Όλα θεμιτά και δεκτά.
Ηλεκτρονικές, online πωλήσεις και ψηφιακά βιβλιοπωλεία: πόσο μπορούν να σταθούν όλα αυτά στην Ελλάδα, με δεδομένη την κρίση και τη δυσπραγία του αναγνωστικού κοινού;
Ιδιαίτερα, μετά την πανδημία, έχω την εντύπωση ότι οι ψηφιακές πωλήσεις γίνονται πιο must από ποτέ. Φοβάμαι, ότι τα συμβατικά βιβλιοπωλεία αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης, και πρωτίστως τα συνοικιακά.
Ποιες εμπειρίες του παρελθόντος σε έκαναν να νιώσεις ζωντανός;
Ο,τιδήποτε κάνει την καρδιά να χτυπά δυνατά. Από το μπάσκετ και τις συναυλίες, έως έναν κεραυνοβόλο έρωτα κι ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα.
Μπορείς να μάθεις την αλήθεια, αν δεν παλέψεις για αυτήν;
Την πλήρη αλήθεια, έτσι κι αλλιώς, δε θα τη μάθουμε ποτέ. Αν δεν παλέψουμε κιόλας, δεν πρόκειται ούτε καν να την προσεγγίσουμε.
Θυμάσαι πόσο στεναχωρημένος ήσουν πριν από 5 χρόνια; Είχε πράγματι τόσο μεγάλη σημασία;
Πριν πέντε χρόνια ζούσα τη χαρά της επιτυχίας του πρώτου βιβλίου και γενικότερα ήταν μια πολύ καλή φάση της ζωής μου. Δε θυμάμαι μεγάλες στεναχώριες εκείνη την περίοδο αλλά γενικότερα δεν αφήνω καμιά στεναχώρια να με καταβάλλει.
Ποια ήταν η πιο χρήσιμη συμβουλή που σου έχουν δώσει επάνω στην συγγραφή;
Να γράφεις με την ψυχή κι όχι με το μυαλό. Αν και η πιο πρακτική συμβουλή ήταν, να προσέχεις πολύ τις διορθώσεις και να επιμένεις έως ότου αισθανθείς ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα.
Πες μας ένα βιβλίο που έχεις διαβάσει πολλές φορές (και γιατί).
Είναι πολλά. Σίγουρα ένα από αυτά είναι το «Έγκλημα και τιμωρία». Ως την επιτομή του ψυχολογικού μυθιστορήματος.
Υπάρχει κάτι που θαυμάζεις σε άλλους συγγραφείς και που θα ήθελες να το είχες;
Θα ήταν υποκριτικό να μην παραδεχτώ ότι θαυμάζω την ψυχαναλυτική ματιά του Ντοστογιέφσκι, τους συμβολισμούς του Κάφκα ή τον φιλοσοφικό λυρισμό του Κούντερα, για να αναφέρω μόνο μερικούς.
Ποιο είναι το βιβλίο για το οποίο αισθάνεσαι ένοχος που για οποιοδήποτε λόγο ως τώρα δεν έχεις καταφέρει ακόμα να διαβάσεις;
Θα ήθελα να έχω διαβάσει «Το βιβλίο των ψευδαισθήσεων» του Πολ Όστερ, αλλά για κάποιον ανεξήγητο λόγο με περιμένει καιρό σε ένα ράφι!
Θεωρείς πως ένας νόμος που έχει ξεπεραστεί για τα πλαίσια μιας σύγχρονης κοινωνίας πρέπει να αλλάζει;
Οι νόμοι αλλάζουν διαρκώς κι αυτό είναι βασική προϋπόθεση εξέλιξης των κοινωνιών. Το ζήτημα είναι ο νέος νόμος να είναι καλύτερος κι όχι απλά διαφορετικός από τον προηγούμενο ή να εκφράζει τις επιθυμίες μας κι όχι τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες.
Αυτό που χρειάζεται ο κόσμος είναι περισσότερους σταθερούς ή ιδεαλιστές πολίτες;
Το ένα δεν αναιρεί το άλλο. Ένας σταθερός ιδεαλιστής δεν είναι μια αντιφατική έννοια. Οι άνθρωποι που πιστεύουν σε ιδέες και παλεύουν για την πραγμάτωση τους δεν είναι ασταθείς. Ούτε όσοι επιδιώκουν τη σταθερότητα κι όχι τη βίαιη και ταχύτατη ανατροπή είναι οκνηροί. Μάλλον, τα άκρα αυτού του τόξου, δηλαδή οι «επαναστάτες χωρίς αιτία» και οι «αντιδραστικοί σε κάθε αλλαγή», είναι οι δύο κατηγορίες ανθρώπων που συνεισφέρουν λιγότερο στην πρόοδο.
Υπάρχει κάποιο ασυνήθιστο πάθος ή χόμπι που έχεις και θα ήθελες να το μοιραστείς μαζί μας;
Ασυνήθιστο, δε νομίζω. Μάλλον είναι πολύ κλασικές οι επιλογές μου όσον αφορά την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου μου.
Υπάρχει ιδανική στιγμή για να γράψει κάποιος;
Αυτό είναι καθαρά ατομική επιλογή. Προσωπικά ειδικά όσον αφορά το λογοτεχνικό γράψιμο χρειάζομαι απόλυτη ησυχία και προτιμώ τις βραδινές ώρες.
Όταν σε κρίνουν άδικα για κάτι που δεν έχεις κάνει αισθάνεσαι κάποιας μορφής ενοχή;
Ενοχή, όχι. Ίσως λίγο θυμό. Δεν μπορώ να κάνω κάτι για τις εντυπώσεις των άλλων, ειδικά αν αυτές προκύπτουν άδικα, άρα χωρίς να έχουν κατανοήσει τα δεδομένα ή να έχουν ακούσει τις απαραίτητες εξηγήσεις.
Ποια ήταν η πιο παράξενη ή πιο αμήχανη συνάντηση με συγγραφέα που είχες;
Δεν θυμάμαι κάτι παράξενο ή αμήχανο. Το μόνο που μου έκανε εντύπωση παίρνοντας συνέντευξη από κάποιον συγγραφέα ήταν το επιτηδευμένο αφ’ υψηλού ύφος του.
Το «φτυάρι» είναι για το «σκάβω» ότι το «μαχαίρι» για το…;
Για να κόβει τους γόρδιους δεσμούς. Αλλά οι περισσότεροι το χρησιμοποιούν για να πληγώνουν ή να πληγώνονται.
Εάν μπορούσες να καλέσεις σε δείπνο οποιονδήποτε συγγραφέα, νεκρό ή ζωντανό, ποιος θα ήταν και τι θα του σέρβιρες;
Ντοστογιέφσκι, χωρίς δεύτερη σκέψη. Για το μενού, δεν είμαι σίγουρος. Υποθέτω κάποιο πιάτο με μοσχάρι, συνοδεία κόκκινου κρασιού. Για σαλάτες και γλυκό, θα δω στην πορεία.
Εάν μπορούσες να έχεις κάποια υπερδύναμη, ποια θα ήταν;
Η οποιαδήποτε υπερδύναμη, αν ήταν μια μόνιμη κατάσταση, τελικά θα καθιστούσε αφόρητη τη ζωή. Καλύτερα θνητός και φαινομενικά πιο ανήμπορος!
Αν τύχει και γραφτεί ένα άδικο άρθρο για εσένα και τα έργα σου, έχεις περισσότερο την τάση να το ξεχάσεις; Να πληγωθείς; Ή να αισθανθείς πως θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι;
Εξαρτάται από το ύφος και την προσέγγιση του γράφοντος. Μια ουσιαστική κριτική με επιχειρήματα, θα με βάλει σε σκέψεις και ίσως συζητήσω με τον αρθρογράφο, για να δω τι δεν κατάλαβε ή τι εγώ δεν έδωσα να καταλάβει σωστά. Αν κάτι γράφεται με κακεντρέχεια, θα αντιμετωπιστεί ανάλογα!
Θεωρείς πως η χρήση βίας είναι ορισμένες φορές απαραίτητη επειδή δεν είναι πάντοτε εφικτό να πετύχει κανείς αυτό που θέλει σταδιακά, με λογικές μεθόδους;
Η βία, όσο κι αν κάποιες μοιάζει δικαιολογημένη, το μόνο που γεννά μακροπρόθεσμα είναι κι άλλη βία, οδηγώντας σε μια χιονοστιβάδα, ατέρμονης βαναυσότητας.
Αν ήξερες ότι όλοι όσοι γνωρίζεις θα πεθάνουν αύριο, ποιον θα επισκεπτόσουν τελευταίο;
Προφανώς τη μητέρα μου ή τον πατέρα μου. Μη με βάλετε να διαλέξω. Αδυνατώ!
Τι θα έκανες διαφορετικά, αν γνώριζες ότι κανείς δεν θα σε κρίνει;
Τίποτα. Δεν εξαρτώ τις πράξεις μου από την οπτική των άλλων. Αυτό θα ήταν η χειρότερη μορφή φυλακής.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που άκουσες τον χτύπο της καρδιάς σου (από αληθινή συγκίνηση);
Μάλλον, το προηγούμενο Σάββατο, στην παρουσίαση του βιβλίου μου «Το τρίτο λάθος», ακούγοντας τις εξαιρετικές ομιλίες σημαντικών λογοτεχνών και τους επαίνους τους για το περιεχόμενο, τη γλώσσα και τη λογοτεχνική επάρκεια του έργου μου.
Πηγή: salaminionvima
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.