Ο φιλόσοφος-συγγραφέας Τεντ Χόντεριχ (Ted Honderich) των βιβλίων «Πόσο ελεύθερος είσαι;», «Μετά τον τρόμο», «Οι πόλεμοι της τρομοκρατίας» που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ιωλκός παραχώρησε συνέντευξη στον συντάκτη της «Καθημερινής» Ηλία Μαγκλίνη προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις.
***
O Βρετανός καθηγητής φιλοσοφίας Τεντ Χόντεριχ δεν είναι πολύ γνωστός στη χώρα μας, ωστόσο στο εξωτερικό θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους «αιρετικούς» στοχαστές. Κάποιοι τον συγκρίνουν με τον «φίλο και σύμμαχό του», Νόαμ Τσόμσκι. O T. Χόντεριχ συμμετείχε στο 1ο Συνέδριο Φιλοσοφίας που διοργάνωσε ο Δήμος Ηρακλείου με την ακαδημαϊκή υποστήριξη του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης (24-28 Μαΐου), το οποίο, σε γενικές γραμμές, κύλησε σε χαμηλούς τόνους. Τα νερά όμως τάραξε ο T. Χόντεριx, ο οποίος, υπερασπιζόμενος την «παλαιστινιακή τρομοκρατία» προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις: το κοινό, αποτελούμενο κυρίως από Ελληνες, τον χειροκρότησε, ωστόσο δέχθηκε την επίθεση της Αγκνες Χέλερ, η οποία επίσης συμμετείχε στο συνέδριο.
Συνηθισμένος
Ο T. Χόντεριχ μίλησε στην «K» στο περιθώριο των εργασιών του συνεδρίου και σε σχετική ερώτηση ανέφερε ότι έχει πια συνηθίσει. «H πρώτη φορά που αντιμετώπισα τέτοια προβλήματα», είπε, «ήταν όταν η φιλανθρωπική εταιρεία Oxfam δέχθηκε πιέσεις από καναδική εφημερίδα νεοσιωνιστών ότι αν αποδεχόταν τις 5.000 λίρες που προσέφερα από τα χρήματα των πωλήσεων του βιβλίου μου «Μετά τον Τρόμο», θα έγραφε ότι συνεργάζεται με κάποιον που συμπαθεί τους τρομοκράτες. H Oxfam ενέδωσε στις πιέσεις αλλά σύσσωμος ο βρετανικός Τύπος, καθώς και το BBC, με υπερασπίστηκαν.
»Η δεύτερη περίπτωση ήταν όταν μετά τη γερμανική μετάφραση του ίδιου βιβλίου, ο διευθυντής του Μουσείου Ολοκαυτώματος στη Φρανκφούρτη με κατηγόρησε για αντισημιτισμό, με αποτέλεσμα ο εκδοτικός οίκος Suhrkamp, που ήταν εβραϊκός, να αποσύρει το βιβλίο. Τελικά, το βιβλίο το ξαναμετάφρασε και το επανέκδωσε ο εκδοτικός οίκος Verlag, που είναι επίσης εβραϊκός! Αντιμετώπισα επίσης μια πολεμική στην Αμερική, όπου έδωσα διαλέξεις, όχι όμως σπουδαία πράγματα».
«Ναι» στο Ισραήλ του ’48
Τελικά, πού έγκειται όλη αυτή η φασαρία; «Στο ότι ναι μεν πιστεύω ότι δικαίως ιδρύθηκε το Ισραήλ το 1948, αλλά ότι από τον πόλεμο του 1967 και την επέκταση των συνόρων του Ισραήλ, οπότε και αναπτύχθηκε ο νεοσιωνισμός, τον οποίο καταδικάζω, έχει ηθική βάση ο αγώνας των Παλαιστινίων. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ενστερνίζομαι την παλαιστινιακή τρομοκρατία, η οποία είναι αυτοάμυνα και αντίσταση ενάντια σε ένα καθεστώς εθνοκάθαρσης. Από το 1967 έως σήμερα οι νεοσιωνιστές προσπαθούν να αποσπάσουν από τους Παλαιστίνιους το 20% που τους έχει απομείνει από αυτό που ήταν κάποτε η «ιστορική» Παλαιστίνη. Αυτή δεν είναι καμία πρωτότυπη άποψη, όπως νομίζουν πολλοί. Αν τραβάω την προσοχή είναι επειδή προέρχομαι από το χώρο της φιλοσοφίας, επειδή αυτά δεν είναι λόγια ενός πολιτικού ή ακτιβιστή. O περισσότερος κόσμος θεωρεί τη φιλοσοφία μια ανόητη δραστηριότητα. Αλλά κάθε τόσο κάτι γίνεται που δείχνει ότι η φιλοσοφία δεν είναι απλώς αφαιρετικές ιδέες, σκέτη θεωρία».
Οπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, ο Βρετανός καθηγητής έχει κατηγορηθεί για αντισημιτισμό, την ίδια στιγμή όμως βρίσκεται στο στόχαστρο και των Παλαιστινίων. «Ναι, διότι ο βασικότερος λόγος για τον οποίο θεωρώ δίκαιη την ίδρυση του Ισραήλ είναι το Ολοκαύτωμα. Εμένα δεν μ’ ενδιαφέρει αν οι Εβραίοι μετέτρεψαν το Ολοκαύτωμα σε βιομηχανία και προπαγάνδα. Δεν μ’ ενδιαφέρει αν οι νεκροί δεν ήταν 6 εκατομμύρια αλλά 4 ή 3. Δεν μειώνει αυτό τη φρίκη του Ολοκαυτώματος. Είναι εξάλλου το μείζον γεγονός που δικαιολογεί την ίδρυση του Ισραήλ».
Οπως στο γκέτο της Βαρσοβίας
Ο T. Χόντεριχ θεωρεί ότι «αν οι Παλαιστίνιοι δεν είχαν απολύτως τίποτα να κερδίσουν από τον αγώνα τους, θα ήμουν εναντίον της τρομοκρατίας τους. Αλλά η περίπτωσή τους παραπέμπει στους Εβραίους στο γκέτο της Βαρσοβίας. Πάλεψαν μέχρι το τέλος. Κάποιοι θα μπορούσαν να πούνε ότι ήταν μια τρέλα. Ναι, σφαγιάστηκαν αλλά πολέμησαν, δεν παραδόθηκαν. Μπορεί όντως να μην πολέμησαν για τους εαυτούς τους, δεδομένου ότι εξοντώθηκαν, πολέμησαν όμως για εκείνους που θα ερχόντουσαν ύστερα από αυτούς. Ηταν η δική τους συνεισφορά στην ίδρυση του κράτους του Ισραήλ που ήρθε λίγα χρόνια αργότερα. Ετσι και οι Παλαιστίνιοι τρομοκράτες δεν μάχονται μόνο για τον εαυτό τους αλλά και για τις μελλοντικές γενιές τους».
Ωστόσο, του υπενθυμίζουμε, οι Εβραίοι του γκέτο έβαλλαν εναντίον Γερμανών στρατιωτών, εναντίον των φονικών μονάδων των Ες Ες. Οι Παλαιστίνιοι ανατινάζουν αθώους πολίτες. H διαφορά είναι τεράστια. «Πράγματι είναι», αποκρίνεται ο Χόντεριχ, «αλλά δυστυχώς δεν έχουν άλλη επιλογή κι αυτό διότι υφίστανται μια εθνοκάθαρση. Κοιτάξτε, δεν θα έλεγα ποτέ ότι το Ισραήλ κάνει στους Παλαιστίνιους αυτό που έκαναν οι Ναζί στους Εβραίους. Είναι ένα είδος ρητορικής που περιέχει μια υπερβολή και είναι εσφαλμένη. Αλλά από το 1967, στην ιστορική Παλαιστίνη έχουμε μια διαδικασία εθνοκάθαρσης. Λοιπόν, πείτε το άμυνα, αγώνα ανεξαρτησίας ή τρομοκρατίας, πείτε το όπως θέλετε, αλλά με δεδομένη αυτή την εθνοκάθαρση, οι Παλαιστίνιοι έχουν ηθικό δικαίωμα να καταφύγουν στην τρομοκρατία. Το Ισραήλ εξάλλου είναι μια πυρηνική δύναμη, η τέταρτη ισχυρότερη στον κόσμο, και έχει να αντιμετωπίσει μερικές εκατοντάδες βομβιστές αυτοκτονίας. Το να πεις ότι το Ισραήλ απειλείται είναι φτηνή και ύπουλη προπαγάνδα. Είναι απλό: οι Ισραηλινοί πρέπει να αποσυρθούν από τα κατεχόμενα εδάφη. Δεν υπάρχει χώρος για διαπραγματεύσεις σε αυτήν την υπόθεση».
«Ναι στα πυρηνικά του Ιράν»
Ο T. Χόντεριχ έχει επίσης κατηγορηθεί ότι υποστήριξε το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου. O ίδιος αντικρούει αυτή την άποψη. «Κατ’ αρχάς, η υποστήριξη των Παλαιστινίων ήταν μόνον ένα στοιχείο για τους λόγους πίσω από τους οποίους η Αλ Κάιντα χτύπησε την Αμερική. Μπορώ να πω με απόλυτη συνείδηση ότι αυτή η πτυχή ήταν η μόνη που δικαιολογούσε απόλυτα το χτύπημα. Ομως, δεν υπήρχε καμία λογική στο χτύπημα αυτό, στρεφόταν εναντίον κάθε στοιχειώδους ανθρωπισμού, αφήστε δε που μετά τις 11/9 είχαμε αυτόν τον άθλιο πόλεμο που ξεκίνησαν οι Αμερικανοί στο Ιράκ».
Ο Χόντεριχ έχει άποψη και για την κρίση με το Ιράν: «Γιατί οι Ιρανοί να μην έχουν το δικαίωμα στα πυρηνικά; H άποψη που θέλει τους Ιρανούς στον πάτο της κλίμακας σε επίπεδο πολιτισμού και τους Αμερικανούς στην κορυφή -συνεπώς οι Ιρανοί δεν δικαιούνται να έχουν πυρηνικά όπλα- είναι θλιβερή. Φυσικά και δεν μου αρέσει το ιρανικό καθεστώς, αλλά ας κοιτάξουμε και λίγο την περιλάλητη δυτική δημοκρατία μας, όπου η πολιτική εξουσία ανήκει στους οικονομικά ισχυρούς. Δεν μου μοιάζει και πολύ δημοκρατικό αυτό. Εξάλλου, οι Αμερικανοί, που βεβαίως θεωρούν ότι έχουν κάθε δικαίωμα να έχουν πυρηνικά, ξεκινούν κάθε τόσο και από έναν πόλεμο. Πού είναι η λογική σε αυτό;».
Και πάλι, του υπενθυμίζουμε ότι είναι άδικο να συγκρίνει κανείς ένα δημοκρατικό καθεστώς με ένα ολοκληρωτικό. «Προτιμώ να ζω σε μια δημοκρατία – εννοώ την ιεραρχική ή πρωτόγονη δημοκρατία μας. Την ίδια στιγμή όμως, υπερασπίζομαι το δικαίωμα των Ιρανών να έχουν πυρηνικά εναντίον των δημοκρατιών – μεταξύ αυτών και του Ισραήλ».
Ριζοσπάστης φιλόσοφος
Ο Τεντ Χόντεριx (Ted Honderich) θεωρείται ο κορυφαίος ριζοσπάστης φιλόσοφος της Βρετανίας, καθώς υπεραμύνεται της «μαζικής απείθειας των πολιτών κατά των παραπροϊόντων της ιεραρχικής δημοκρατίας», όπως θεωρεί ότι είναι ο πόλεμος κατά του Ιράκ. Γεννήθηκε στον Καναδά το 1933. Το 1959 εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, όπου εργάστηκε κοντά στον στοχαστή Αλφρεντ Αϊερ. Διετέλεσε καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και του Σάσεξ, επισκέπτης καθηγητής στο Γέιλ και στο Πανεπιστήμιο Σίτι της Νέας Υόρκης και τώρα είναι επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπαθ. H θεωρία του, σχετικά με τη συνείδηση ως ύπαρξη προσεγγίζει τη φυσικοκρατική θεωρία και αποτελεί εναλλακτική ως προς την ορθόδοξη θεώρηση στη φιλοσοφία του νου. Το πιο μεταφρασμένο βιβλίο του είναι το «How Free Are You?», ενώ το βιβλίο του «After the Terror» προκάλεσε συζητήσεις και εντάσεις. Εχει στο ενεργητικό του μια αυτοβιογραφία («Philosopher: A Kind of Life»), ενώ το τελευταίο του βιβλίο είναι το «Humanity, Terrorism and Terrorist War: Palestine, 9/11, Iraq, 7/7…».
Φίλος του Τσόμσκι και εχθρός της Χέλερ
«Με τον Τσόμσκι είμαστε φίλοι και σύμμαχοι», δηλώνει στην «K» ο T. Χόντεριχ. «H κυβέρνηση Μπους στηρίζει τους νεοσιωνιστές. O Τσόμσκι το έχει δηλώσει επανειλημμένα και συμφωνώ μαζί του απολύτως», συμπληρώνει. «Πιστεύω ότι οι Εβραίοι είναι πράγματι ξεχωριστός λαός, έχουν συνεισφέρει πολλά στην ανθρωπότητα. Ξεκινώντας από τον Αϊνστάιν και φτάνοντας στον Τσόμσκι, ο οποίος είναι ο τελευταίος της μεγάλης αλυσίδας των προσωπικοτήτων του εβραϊσμού».
Αναφερόμενος στην επίθεση που δέχθηκε στο συνέδριο του Ηρακλείου από την Αγκνες Χέλερ, δήλωσε: «H κυρία Χέλερ ήταν συντονίστρια του πάνελ όταν μιλούσα εγώ, κι ενώ δεν είχε το δικαίωμα να παρέμβει, μου επιτέθηκε φραστικά. Το χειρότερο όμως είναι ότι δεν άκουσε τίποτε απ’ όσα είπα. Μου καταλόγισε ότι για όλα σε αυτόν τον κόσμο κατηγορώ τους Εβραίους, ακόμα και για την 11η Σεπτεμβρίου. Ουσιαστικά, η κυρία Χέλερ με κατηγορεί για αντισημιτισμό. Κάθε φορά που μου αποδίδουν αυτή την κατηγορία, η πρώτη μου ερώτηση προς εκείνον που το λέει είναι: Είσαι νεοσιωνιστής; Αν δεν είσαι, πες το, και πες ότι στηρίζεις τους Παλαιστίνιους. Μόνο τότε θα προβληματιστώ πολύ πάνω στην κατηγορία του αντισημιτισμού. Διαφορετικά, αντιπαρέρχομαι αυτές τις ύβρεις».
Το ίδιο βράδυ της ομιλίας του T. Χόντεριχ, η A. Χέλερ επιτέθηκε και πάλι στον Βρετανό καθηγητή, κατά τη διάρκεια του δείπνου. «Ξέρετε ποιος με υπερασπίστηκε τότε;», λέει ο ίδιος. «H Ανάτ Μπιλέτσκι, η οποία είναι από το Ισραήλ! Καθηγήτρια στο Τελ Αβίβ. Τι σημαίνει αυτό; Οτι πολύς κόσμος συμμερίζεται τις απόψεις μου. Ακόμα και μέσα στο Ισραήλ. Σε πολλούς Ισραηλινούς δεν τους αρέσει να νιώθουν ότι είναι ένα κράτος-παρίας, διότι αυτό είναι τελικά».
Πηγή | Copyright: Η Καθημερινή | Ηλίας Μαγκλίνης, 9/7/2006
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.