«Σε ανακηρύσσω νικήτρια» | Μπρατισλάβα

Η ποιητική συλλογή του Νίκου Παπάνα, «Σε ανακηρύσσω νικήτρια» (εκδόσεις Ιωλκός, 2021), στην Μπρατισλάβα από τη Σωτηρία Τσακίρη.

 

***

Για το βιβλίο

Αποκλειστικό θέμα της συλλογής ο έρωτας: έρχεται απρόσμενα και ανακηρύσσεται νικηφόρος. Ωστόσο, δεν καταφέρνει την επιθυμητή ολοκλήρωση – χάσκει λειψός. Απομένουν τ’ ανείπωτα λόγια, οι κρυστάλλινες μοναξιές, η αφροσύνη δυο ψυχών.

Η συλλογή ξεχωρίζει για την ενότητα και τη δραματική ένταση: τα ποιήματα αλληλοσυμπληρώνονται, σαν να αφηγούνται μιαν ερωτική ιστορία. Αυτήν την ιστορία και τους σταθμούς της αφηγείται κι ολοκληρώνει η πρώτη ενότητα.

Στη συνέχεια, η δεύτερη ενότητα επαναλαμβάνει κι ολοκληρώνει πάλι τον ίδιο κύκλο αφήγησης με αλληλοσυνδεόμενα χαϊκού. Η τριβή των λέξεων γεννά σπινθήρες λυρισμού και απροσδόκητες παραστατικές εικόνες.

 

***

Για το συγγραφέα

Ο Νίκος Παπάνας εμφανίστηκε στα γράμματα το 1988. Έχει δημοσιεύσει ποιήματα, μεταφράσεις ποιημάτων και δοκίμια για την ποίηση στα περιοδικά «Νέα Πορεία», «Ευθύνη», «Νέα Εστία», «Εντευκτήριο», «Ο Παρατηρητής», «Πλανόδιον» κ.ά. Είναι μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης κι έχει υπηρετήσει στο διοικητικό συμβούλιο αυτής. Το 2004 έλαβε τιμητική διάκριση από το «Σύνδεσμο Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας».

 

 

***

Ρήματα και ουσιαστικά στην ποιητική συλλογή του Νίκου Παπάνα
Σε ανακηρύσσω νικήτρια (Ιωλκός 2021)

Φωτιά, θα σ’ αφήσω να σβήσεις,
στάχτη, παντού στάχτη

Διαβάζοντας ξανά και ξανά την τελευταία ποιητική συλλογή του Ν.Π., άρχισα να παρατηρώ πως σε ορισμένα ποιήματα έλειπε τελείως το ρήμα, ενώ σε άλλα, στίχοι. Σαν να εξορίζεται το ρήμα με ό,τι αυτό δηλώνει: κίνηση, ενέργεια που μεταβαίνει σε κάποιον, σε κάτι, κατάσταση, πάθος. Για παράδειγμα, το «Γαλάζιο αδιέξοδο», τελευταίο ποίημα της συλλογής, που λειτουργεί και επιλογικά σε αυτή, αποτελείται από δέκα στίχους κατανεμημένους σε πέντε δίστιχα. Η ραχοκοκαλιά του ποιήματος κατασκευάζεται χωρίς κανένα ρήμα και το κάθε ουσιαστικό στέκεται μόνο του, αποκτώντας υπόσταση παρατηρήσιμης οντότητας με συγκεκριμένες ιδιότητες.

[…]

Σε ελεύθερο στίχο τα ποιήματα, με διαφορετικό αριθμό στίχων στις στροφές, κι ωστόσο με μιαν αρχιτεκτονική που φανερώνει το προμελετημένο και το σκόπιμο. Για παράδειγμα, στο ποίημα «Το ρολόι μου» όλες οι στροφές αποτελούνται από τρεις στίχους, εκτός από την τελευταία, την έβδομη, που αποτελείται από δύο· αυτή η διαφοροποίηση τραβά την προσοχή. Από την άλλη, η αυστηρή δομή των χάι κου, με τρεις στίχους και πέντε, επτά και πάλι πέντε συλλαβές, θα έλεγε κανείς ότι λειτουργεί ασφυκτικά, περιοριστικά. Κι ωστόσο, μεγάλοι καλλιτέχνες καινοτόμησαν μέσα στους αυστηρότερους περιορισμούς –είναι, εξάλλου, μια πρόκληση να δει κανείς τι κόσμοι ανοίγονται με το ελάχιστο, πώς στο ελάχιστο χωράει η ψυχή.

Πηγή: Δήμητρα Μήττα | frear.gr