Ο αγαπητός συνεργάτης, art director των εκδόσεων Ιωλκός, Δημήτρης Κουρκούτης, στο Bookpress.
Οι άνθρωποι πίσω από τα εξώφυλλα των βιβλίων: Ποιοι είναι, τι σκέφτονται, πώς δουλεύουν
Εκδότες, υπεύθυνοι σειρών και art designers από δέκα εκδοτικούς οίκους αναλύουν τη φιλοσοφία τους πίσω από εξώφυλλα που θαυμάστηκαν για την αρτιότητα και το αισθητικό τους αποτέλεσμα. Ποιοι είναι, τι σκέφτονται, πώς τα σχεδιάζουν και ποια εξώφυλλά τους επιλέγουν να μας συστήσουν.
Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος
Οι βιβλιόφιλοι ξέρουν. Ένα βιβλίο δεν κρίνεται μόνο από την υπογραφή του συγγραφέα, τον τίτλο ή το θέμα. Είναι και τα εξώφυλλα που δελεάζουν τον επίδοξο αγοραστή ενός βιβλίου. Λιτά κι απέριττα, αλλά και πολύχρωμα. Κοσμημένα με γνωστούς πίνακες ζωγραφικής, αλλά και με αρτιστίκ πινελιές που ξεφεύγουν από την ομοιομορφία και δίνουν μια ξεχωριστή ταυτότητα στο βιβλίο.
Όπως και να έχει, τα εξώφυλλα είναι η κεντρική «θύρα» του πονήματος. Είναι ο καθρέφτης του. Είναι αυτά που θα σε δελεάσουν να τα ξεχωρίσεις στους κατάφορτους πάγκους των βιβλιοπωλείων και να τα τραβήξεις από το σωρό. Προφανώς και υπάρχει η εμπορική διάσταση σ’ ένα εξώφυλλο (πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά), αλλά δεν πρέπει να θεωρούμε αμελητέα και την καλλιτεχνική.
Δώσαμε τον λόγο σε ανθρώπους που «ευθύνονται» για μια σειρά από όμορφα και ιδιαίτερα εξώφυλλα που πιάσαμε στα χέρια μας το τελευταίο διάστημα. Είναι εκδότες, επιμελητές σειρών και, φυσικά, art directors. Αξίζει να γνωρίσουμε, εκτός από το έργο τους, και τη σκέψη τους.
[…]Δημήτρης Κουρκούτης (εκδ. Ιωλκός)
Υπάρχει μια αισθητική ή άλλη αρχή που την ακολουθείτε κάθε φορά που κάνετε ένα εξώφυλλο;
Τα εξώφυλλα βιβλίων είναι έργα που προσθέτουν βάθος, ίντριγκα, ακόμη και μαγεία στην εμπειρία ανάγνωσης.
Λένε ότι δεν πρέπει ποτέ να κρίνεις ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του, αλλά ας είμαστε ειλικρινείς, όλοι το κάνουμε. Τα εξώφυλλα βιβλίων είναι η πρώτη ματιά στον κόσμο που περιέχεται μέσα σ’ ένα βιβλίο. Ένα καλοσχεδιασμένο εξώφυλλο μπορεί να μας μεταφέρει στην ατμόσφαιρα της ιστορίας, να προκαλέσει συναισθήματα και να δώσει τον τόνο για το τι θα ακολουθήσει. Είναι η αρχική σπίθα περιέργειας που μας κάνει να σηκώσουμε ένα βιβλίο και να ξεκινήσουμε μια νέα περιπέτεια.
Ο σχεδιασμός του εξωφύλλου ενός βιβλίου είναι μία μοναδική μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης. Συνδυάζει την οπτική αισθητική με την ουσία της ιστορίας, δημιουργώντας ένα αρμονικό πάντρεμα τέχνης και λογοτεχνίας. Είτε πρόκειται για μια εικονογράφηση, μια μαγευτική φωτογραφία ή μια έξυπνη τυπογραφική διάταξη, το εξώφυλλο γίνεται μια οπτική αναπαράσταση του οράματος του συγγραφέα και μια γέφυρα μεταξύ του συγγραφέα και του αναγνώστη.
Τα εξώφυλλα βιβλίων συχνά περιέχουν λεπτές ενδείξεις για τα θέματα και τα συναισθήματα του βιβλίου. Η χρωματική παλέτα, η επιλογή εικόνων και η τυπογραφία μπορούν να μεταδώσουν μια αίσθηση μυστηρίου, ρομαντισμού, περιπέτειας.
Στις Εκδόσεις Ιωλκός έχουμε εφαρμόσει μια αρχή. Ζητάμε από τον συγγραφέα μια εικόνα, μια φωτογραφία, μια προσωπική χειρονομία που τον εκφράζει ή πώς θα φανταζόταν εκείνος το εξώφυλλο. Με αυτό δε σημαίνει ότι ακολουθούμε αυτό που στέλνει, απλά έχουμε άλλο ένα στοιχείο έμπνευσης που μπορεί, τελικά, να είναι κάτι τελείως διαφορετικό.
Τι είναι σημαντικότερο για ένα εξώφυλλο; Να είναι όμορφο ή να ξεχωρίζει;
Δεν συμφωνώ με το «όμορφο». Υπάρχουν κάποιοι κανόνες που πρέπει να ακολουθηθούν, ώστε το εξώφυλλο αισθητικά να «στέκει», αυτό θεωρώ είναι αντικειμενικό. Από εκεί και πέρα είναι υποκειμενικό τι θα ιντριγκάρει τον αναγνώστη. Και τα δυο πάντως, είναι στοιχεία που πρέπει να λειτουργήσουν αρμονικά. Το εξώφυλλο πρέπει να δίνει στους αναγνώστες μια αίσθηση του τι είναι το βιβλίο, είτε μέσω εικόνων είτε μέσω συμβολισμών που αντικατοπτρίζουν την ιστορία ή τα θέματα. Ένα καλοσχεδιασμένο εξώφυλλο μένει στο μυαλό του αναγνώστη, κάνοντας το βιβλίο εύκολο να το ανακαλέσεις και να το αναγνωρίσεις σε ένα βιβλιοπωλείο ή στο διαδίκτυο.
Το αισθητικά όμορφο εξώφυλλο είναι και εμπορικό εξώφυλλο;
Ένα καλά σχεδιασμένο εξώφυλλο μπορεί να βοηθήσει προσελκύοντας ένα συγκεκριμένο κοινό. Για παράδειγμα, ένα ρομαντικό μυθιστόρημα με ρομαντικό ή αισθησιακό σχέδιο εξωφύλλου μπορεί να αρέσει περισσότερο στο κοινό-στόχο του παρά ένα απλό ή γενικό εξώφυλλο. Επίσης, ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας με φουτουριστικό ή απόκοσμο σχέδιο εξωφύλλου μπορεί να βοηθήσει στο να δοθεί ο τόνος και οι προσδοκίες για την ιστορία.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ένα εξώφυλλο βιβλίου από μόνο του δεν αρκεί για να εγγυηθεί τις πωλήσεις. Το ίδιο το περιεχόμενο του βιβλίου εξακολουθεί να είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για τον καθορισμό του αν οι αναγνώστες θα το απολαύσουν και θα το συστήσουν σε άλλους. Ένα εξώφυλλο μπορεί να βοηθήσει να τραβήξει την προσοχή του αναγνώστη, αλλά εξαρτάται από το περιεχόμενο του βιβλίου να τον κρατήσει αφοσιωμένο και ικανοποιημένο.
Ένα αισθητικά όμορφο εξώφυλλο δεν αποτελεί εγγύηση εμπορικής επιτυχίας, σίγουρα, όμως, μπορεί να βοηθήσει στην προσέλκυση πιθανών αναγνωστών και στην αύξηση των πωλήσεων.
Πείτε μας τα δύο πιο αγαπημένα σας εξώφυλλα ως τώρα.
Εάν και δυσκολεύομαι να επιλέξω από τα πολλά εξώφυλλα που σχεδίασα ή επιμελήθηκα, για λογαριασμό των εκδόσεων Ιωλκός, με συνεργάτες που είναι για μένα πηγή έμπνευσης και καθοδήγησης μέσω της δουλειάς τους στο κομμάτι του σχεδιασμού εξωφύλλου και όχι μόνο, όπως οι Γιάννης Καρλόπουλος, Δημήτρης Παπάζογλου, Βασίλης Γεωργίου, θα αναφέρω τα Πέρα από τους φράχτες της Μπρικένας Γκίστο (σχεδιασμός Δημήτρης Κουρκούτης, Βραβείο ελληνικού εξωφύλλου Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Μπολόνια 2023), Ωσεί παρών της Ζωής Ιωακειμίδου (σχεδιασμός Karlopoulos & Associates).
[…]
Πηγή: Bookpress