Κριτική του Σωτήρη Λυκουργιώτη για την ποιητική συλλογή «Κραυγές ονείρων» (εκδόσεις Ιωλκός, 2023), της Χριστιάνας Γενεθλίου, δημοσιευμένη στο Fractal.
«Στοχασμός και όνειρο»
Γράφει ο Σωτήρης Λυκουργιώτης //
Η πρώτη ποιητική συλλογή της Χριστιάνας Γενεθλίου, που επιγράφεται «Κραυγές ονείρων» και βγήκε σε κυκλοφορία τον Νοέμβριο του 2023 από τις εκδόσεις Ιωλκός, αποτελεί αναμφίβολα μια αξιόλογη πρώτη ποιητική κατάθεση. Μέσα από τις 48 σελίδες της, η Χριστιάνα, μια νέα κοπέλα που γεννήθηκε στην Κύπρο πριν από λίγα χρόνια, για να σπουδάσει ακολούθως Χημεία στην Πάτρα, να κάνει μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο Περιβάλλον και στη Χημική Μηχανική, μας αποκαλύπτει, πέρα από τις εξισώσεις και τον κόσμο της επιστήμης, και τον αισθητηριακό εαυτό της.
Όχημά της κάποια οδηγά μοτίβα, που, σαν απαλή μουσική συνοδεία, παρασύρουν τον αναγνώστη σε καταβύθιση στον κόσμο της ονειροπόλησης. Το ονειρικό περιβάλλον της ποίησής της αποκαλύπτεται ήδη από το πρώτο «άγγιγμα ονείρων», εκεί που, όπως γράφει:
Σε κάθε ευήλια μέρα
που οι ακτίνες του ήλιου χάιδευαν απαλά το δέρμα
παραδίνοντας το μυαλό στη γαλήνη του καλοκαιριού
Στην ποίηση της Χριστιάνας, αναγνωρίζει κανείς μια διάχυτη νοσταλγία της παιδικότητας, σαν από εκεί να χάθηκε μια κρίσιμη μάζα ανεπίστρεπτης ευτυχίας, σαν να ισχύει εκείνο που έγραψε κάποιος στον τοίχο «ποιητής είναι το παιδί που επιβίωσε» και είναι διαρκώς — όπως λέει η ίδια — «βουρκωμένη απ’ την ανάμνηση των χρωμάτων»:
Μύριζα με ευτυχία τα πέταλα κάθε λουλουδιού,
κοιτούσα με περιέργεια τα χρώματά τους
και έμοιαζε να είχα επίζηλη ζωή παιδιού
Η νοσταλγία είναι ο βασικός πυλώνας της συλλογής. Μια νοσταλγία τόσο ειλικρινής που μορφοποιείται με λέξεις καθημερινές και σεσημασμένες, χωρίς να επιδιώκει έντεχνα φιλολογικά φτιασιδώματα και εξεζητημένα ποιητικά τερτίπια. Η νοσταλγία για την ποιήτρια δεν είναι, όμως, μόνο ο ορίζοντας της δημιουργίας της, είναι — φαίνεται να είναι — ο πυρήνας της ψυχής της· μια συνθήκη που ενώ την κατακλύζει και την επιθυμεί, είναι συνάμα και συνώνυμη του πόνου. Για αυτό και μερικές φορές εύχεται «να μπορούσα να ξεφύγω από τις αναμνήσεις» από αυτές που «γραπώθηκαν με τόσο βία» στα μονοπάτια του μυαλού της και τώρα, όπως γράφει, «με συνθλίβει η κάθε ανάμνηση».
Ένα τρίτο οδηγό μοτίβο στα ποιήματα της Χριστιάνας Γενεθλίου είναι η φυγή. Μερικές φορές έχει τη μορφή ενός αποχωρισμού. Ένα λιμάνι ή μια αποβάθρα σιδηροδρομικού σταθμού φτιάχνουν το φόντο. Ο πόνος και ο μαρασμός της ψυχής είναι επίσης παρόντες, σαν πρόσωπα βουβά και σκοτεινά. Κάποιος που φεύγει και δεν ξέρεις αν θα τον ξαναδείς, κάποιος αποχωρισμός ή ένας στρατιώτης που φεύγει για τον πόλεμο κι αφήνει ένα γράμμα.
Με ρώτησες κάποτε τι φοβάμαι,
τι θα στερούσε τον ήλιο απ’ τα μάτια μου.
Τώρα πια το κατάλαβα.
Η απουσία σου· αυτή μου έφερε το σκοτάδι.
Τέταρτος πυλώνας στην ποιητική της Χριστιάνας είναι η ίδια η παιδικότητα. Εικόνες, ρυθμός, στιχουργική, ιδέες και ερωτήματα, μοιάζουν να εφορμούν από μια ανεπιτήδευτη παιδικότητα που δεν επιθυμεί να κρυφτεί. Ο αισθητηριακός κόσμος που σε καλεί να γευτείς, μοιάζει με τα πρωτογενή χρώματα μιας παιδικής ζωγραφιάς.
«Πώς μπορεί η ανθρωπότητα να γίνεται τόσο ανηλεής;» αναρωτιέται σαν ένα παιδί που δεν μπορεί να συμβιβαστεί με τον κόσμο της απάθειας.
Ένα ακόμα ποιητικό μοτίβο είναι η στοχαστικότατα. Η Χριστιάνα αρχίζει πολλά ποιήματά της με το «άραγε» ή με ένα «αν», που τα ακολουθούν ερωτήματα βαριά (και ίσως αναπάντητα) για τη ζωή, την ευτυχία, το θάνατο:
«Άραγε, πώς είναι να είσαι ελεύθερος»,
«Αν η ζωή σου τέλειωνε σε μια στιγμή»
«Τι είμαι, άραγε, εγώ;»
«αν τα πουλιά δεν κελαηδάνε πια»
«Άραγε, τι είναι της ζωής η ευτυχία;»
Εκτός από τα παραπάνω οδηγά μοτίβα στην πρώτη ποιητική καταγραφή της Χριστιάνας διακρίνει κανείς μια αίσθηση εγκλεισμού, μια ατμόσφαιρα απομόνωσης που προσπαθεί να σπάσει με τις ποιητικές τις κραυγές. Όπως μπορεί εύλογα να υποθέσει κανείς τα ποιήματά της (ή έστω μερικά από αυτά) γράφτηκαν κατά την περίοδο της πανδημικής κρίσης. Για να αποδειχθεί έτσι πως η ποίηση, όπως και η τέχνη γενικότερα, δεν μπορεί παρά να καταγράφει, πάνω στο σώμα της, την εποχή και την Ιστορία.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία, που προσωπικά βρίσκω στην ποίηση της Χριστιάνας, συμπυκνώνονται νομίζω στο ποίημα που χαρίζει και το όνομα της συλλογής, «Κραυγές ονείρων».
ΚΡΑΥΓΕΣ ΟΝΕΙΡΩΝ
Κλέβω στιγμιαίες ματιές
απ’ το σμήνος πουλιών που ταξιδεύει,
μέσα σε τέσσερις τοίχους εγκλωβισμένη
το κοιτάω απ’ το παράθυρο να απομακρύνεται,
και, τελικά, να χάνεται στον φωτεινό ουρανό.
Κοιτάζω μεμιάς τη θάλασσα ψάχνοντας για λίγη γαλήνη,
μονάχα για λίγη ομορφιά μέσα στον μίζερο τούτο κόσμο.
Έχει παύσει ο χρόνος
μαζί μ’ αυτόν σκέψεις και συναισθήματα.
Βυθίζονται σταδιακά τα όνειρα
κι εγώ ανάλγητη μπροστά τους,
κι ας μου φωνάζουν: «Σώσε μας!».
Απλά σφραγίζω τα μάτια, για να σβήσω τις φωνές τους,
και μαζί μ’ αυτές σβήνω το παρόν,
ίσως και το μέλλον.
Η πρώτη ποιητική συλλογή της Χριστιάνας Γενεθλίου είναι μια έντιμη, ευαίσθητη και όμορφη συλλογή που αξίζει να την διαβάσετε. Όχι μόνο για την καθαυτή αξία των ποιημάτων της αλλά και για το θάρρος και την αλήθεια ενός ανθρώπου που κάνει το δύσκολο βήμα να ανοίξει των εσωτερικό του κόσμο και να τον απλώσει μπροστά μας.
Πηγή: Fractal
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.