Ο Κοσμάς Πολίτης φεύγει από τη ζωή

23/2/1974: Φεύγει από τη ζωή ο συγγραφέας Κοσμάς Πολίτης.

 

«…Την τυχοδιωκτική όσο και προοδευτική προσωπικότητα του Μάρκο Πόλο παρατηρεί, σχολιάζει και καταγράφει στην άγνωστη, ως τώρα, δουλειά του ο Κοσμάς Πολίτης. Μια δουλειά που την τέλειωσε το 1959, και μετά από 42 χρόνια περιπέτειας και σιωπής, βλέπει το φως της δημοσιότητας με το όνομά του…»

 

Κοσμάς Πολίτης, «Μάρκο Πόλο», εκδόσεις Ιωλκός.

 

 

***

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

«Αυτοκράτορες και βασιλιάδες, δούκες και μαρκήσιοι, κόμητες, ιππότες και απλοί πολίτες, και όλοι όσοι επιθυμείτε να μάθετε για τις διάφορες ανθρώπινες φυλές και για τα παρά­ξενα στις διάφορες περιοχές του κόσμου, πάρε­τε αυτό το βιβλίο και βάλετε να σας το διαβά­σουν… Γιατί πρέπει να ξέρετε πως από τότε που ο Κύριος ο Θεός ημών έπλασε με τα ίδια Του τα χέρια τον προπάτορά μας Αδάμ, ως σή­μερα, κανένας άνθρωπος, Χριστιανός ή ειδω­λολάτρης, Τάρταρος ή Ινδός, ή οποιασδήποτε φυλής, δε γνώρισε ή εξερεύνησε τόσα πολλά α­πό τα διάφορα μέρη του κόσμου και τα μεγά­λα θαύματα του, όσο ο Μεσέρ Μάρκο Πόλο».

Έτσι αρχίζει τον πρόλογο του Βιβλίου του ο Μάρκο Πόλο – ή μάλλον, ο Μεσέρ Ρουστικέλλο, γιατί το ύφος του είναι γνωστό από τις «ρομάντσες» που έχει γράψει. Θυμίζει λιγάκι πανηγυριώτικη παράγκα. («Εδώ, κύριοι, το περίεργο τέρας…») αλλά ευτυχώς το παρατάει σε λίγο, και μάλιστα παίρνει ένα ύφος λιτό, σχεδόν α­πλοϊκό. Μ’ αρέσει και το «βάλετε να σας το δια­βάσουν», που δείχνει τη στάθμη του αναλφαβητισμού εκείνης της εποχής σε όλες τις τάξεις.

Λοιπόν, οι δυο αδελφοί Πόλο, ο Μεσέρ Νι­κολό κι ο Μεσέρ Μαφφέο, ξεκίνησαν το 1260 α­πό τη Βενετία για την Κωνσταντινούπολη (που την κατείχαν τότε οι Φράγκοι) για εμπορικές τους εργασίες. Ο Νικολό άφησε στη Βενετία τη γυναίκα του και τον εξάχρονο γιο του Μάρκο.

Διαμαντι­κά

Οι Πόλο είχαν εμπορικό πρακτορείο και στο Σουντάκ της Κριμαίας (που όπως είπαμε απο­τελούσε μέρος της Μογγολικής Αυτοκρατο­ρίας). Αποφάσισαν να παν κι εκεί για τις δου­λειές τους και πραγματοποίησαν το ταξίδι τους με καράβι, μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Το ε­μπόρευμα που πήραν μαζί τους ήταν διαμαντι­κά, φαίνεται όμως πως δε βρήκαν καλή «πιά­τσα» στο Σουντάκ, κι έτσι τράβηξαν ανατολικά κι έφτασαν στο Σαράι, κοντά στις εκβολές του Βόλγα στην Κασπία Θάλασσα. Το Σαράι ήταν έδρα του Μπάρκα Χαν, του Μογγόλου αντιβασιλέα της Νότιας Ρωσίας. Εδώ πούλησαν τα διαμαντικά με κέρδος 100%, αγόρασαν άλλο ε­μπόρευμα, που κι αυτό το μοσχοπούλησαν σε διάφορα μέρη.

Θέλησαν τότε να γυρίσουν πίσω από τον ίδιο δρόμο, αλλά στο μεταξύ η εσωτερική Μογγολική ειρήνη είχε διαταραχτεί από αντιζηλίες με­ταξύ του Μπάρκα Χαν και του Μογγόλου αντιβασιλέα της Ανατολής, του Χουλάγκου Χαν. Γί­νονταν μάχες προς εκείνη την κατεύθυνση, κι έ­τσι οι Πόλο προτίμησαν να συνεχίσουν το δρό­μο τους ανατολικά, μια και δε μπορούσαν να γυρίσουν στην Κωνσταντινούπολη. Πέρασαν το Βόλγα, διασχίσανε τη στέπα, που την κατοικού­σαν Μογγόλοι, σε τσαντίρια, κι έφτασαν στη Μπουχάρα, πρωτεύουσα του Μπαράκ Χαν, Μογγόλου αντιβασιλέα της Περσίας. Ήταν μια «μεγάλη και ωραία πόλη» και όπως δεν μπο­ρούσαν να παν ούτε μπρος ούτε πίσω, έμειναν εδώ τρία χρόνια.

Τότε, κάποια μέρα του 1265, έφτασε στη Μπουχάρα ένας απεσταλμένος που Χουλάγκου προς τον επικυρίαρχό του Χαχάνο Κουμπλάι, που έδρευε, όπως έχομε πει, στο Χαν Μπαλίκ, δηλαδή στο Πεκίνο. Γνωρίστηκε με τους Πόλο, και σαν έμαθε πως είναι έμποροι, τους πρότει­νε να τους πάρει μαζί του στο Πεκίνο.

Κοσμάς Πολίτης, «Μάρκο Πόλο», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 35-37.