Ίδρυση του ΕΑΜ

27/9/1941: Ιδρύεται το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ) που θα αποτελέσει το βασικό πόλο εθνικής αντίστασης κατά των Γερμανών.

***

«Πόσο θα κρατήσει αυτό; Ο θάνατος καραδοκεί σε κάθε βήμα. Οι Γερμανοί σκυλιάζουν. Ο λαός με τον ανώτερο πολιτισμό, που γέννησε τον Μπετόβεν, το Βάγκνερ, τους μεγάλους φιλόσοφους και τους κορυφαίους νομικούς, γέννησε και τα τέρατα του ναζισμού. Σε πολλές επαρχίες και στα νησιά κουμάντο κάνουν οι ηττημένοι, οι εξευτελισμένοι φασίστες του Μουσολίνι και στην Ανατολική Μακεδονία, οι Βούλγαροι. Έτρεξαν κι αυτοί σαν αγρίμια για να πάρουν αυτά που τους έταξε ο καινούργιος αφέντης, ο Χίτλερ. Οι Έλληνες περνούν αυτήν τη μεγάλη δοκιμασία. Μια δοκιμασία που θα είναι καθοριστική για το μέλλον της χώρας. Ο θάνατος καραδοκεί σε κάθε βήμα. Οι Γερμανοί σκυλιάζουν. Το ΕΑΜ, κέρδισε την εμπιστοσύνη της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού και η δράση του, τους έχει αναστατώσει. Το ΕΑΜ προστατεύει το λαό στις πόλεις και στην ύπαιθρο. Τα σαμποτάζ σε βάρος των κατακτητών, εκτός των υλικών καταστροφών, βοηθούν και απεριόριστα στο ψυχολογικό επίπεδο. Ο λαός διαπιστώνει πως οι κατακτητές δεν είναι αήττητοι. Θα γίνουν πολλά, μετά από λίγο η αντίσταση θα έχει οργανωμένες στρατιωτικές μονάδες. Ο τόπος μας θα κερδίσει τη λευτεριά του. Όλα αυτά έχουν βέβαια, βαρύ κόστος.

»Οι Γερμανοί προσπαθούν να καταπνίξουν την αντίσταση. Σκοτώνουν κάθε ύποπτο και το Χαϊδάρι είναι γεμάτο μελλοθάνατους. Κάθε πρωί, πριν φέξει, τα καμιόνια μεταφέρουν για εκτέλεση στην Καισαριανή και στο Γουδί, δεκάδες ανθρώπους. Τις περισσότερες φορές, αθώους. Σκοτώνουν αθώους για αντίποινα. Το Χαϊδάρι το χρησιμοποιούν ως αποθήκη μελλοθάνατων για εφαρμογή θανατικών αντιποίνων. Ένας Γερμανός νεκρός, πενήντα Έλληνες για εκτέλεση. Είναι εγκληματίες πολέμου. Το διεθνές δίκαιο και οι διεθνείς συμβάσεις, έχουν γίνει χαρτιά χωρίς αξία, στα χέρια των κατακτητών. Θα πληρώσουν άραγε ποτέ για τα εγκλήματά τους; Ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός, στέλνει συνέχεια εκπροσώπους του. Προσπαθούν να βοηθήσουν τους άμαχους, κάνουν παραστάσεις στις δυνάμεις κατοχής, αλλά τα αποτελέσματα είναι ασήμαντα. Μόνο στον τομέα των συσσιτίων ο Ερυθρός Σταυρός έχει κατορθώσει να βοηθήσει τον πληθυσμό. Πιο πολύ όμως το ΕΑΜ, με τη δράση του στην ύπαιθρο βοήθησε στον εφοδιασμό με αγροτικά προϊόντα τους κατοίκους των πόλεων. Ασφαλώς κάποια μέρα, όταν περάσει ο πόλεμος και λευτερωθούμε, θα γίνει και η πραγματική εκτίμηση της καταστροφής που έφερε ο πόλεμος και η κατοχή. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι νεκροί και τραυματίες και η οικονομία κατεστραμμένη».

Γιώργος Καπράνος, «Η δοκιμασία», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 284-285.