«Άραγε, όταν οι νεοφερμένοι τρόφιμοι του Νταχάου, του Άουσβιτς κ.ά. συνειδητοποιούσαν τη φρίκη που ζούσαν, με τι την παρομοίαζαν; Η εμπειρία τους είχε κάτι πρωτόγνωρο, προηγούμενο δεν υπήρχε. Κάποιοι πάντως τη συνέκριναν με την -επινοημένη- Κόλαση του Δάντη».
«Η γλώσσα και η Γάζα», του Ηλία Μαγκλίνη, στην εφημερίδα «Η Καθημερινή».
Tου Hλία Mαγκλίνη
Η γλώσσα και η Γάζα
Ο Πρίμο Λέβι είχε γράψει στο «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος» ότι αν τα ναζιστικά στρατόπεδα συνέχιζαν να υπάρχουν για λίγο ακόμη, «μια καινούργια γλώσσα θα έπρεπε να επινοηθεί». Ο Λέβι επέζησε του Άουσβιτς και ήξερε αυτό το πέρα-από-τα-όρια σκηνικό που στήθηκε τότε στην Ευρώπη. Ήδη οι τρόφιμοι των στρατοπέδων χρησιμοποιούσαν μια δική τους διάλεκτο – όπως όλοι οι έγκλειστοι: κλασικό παράδειγμα, η φανταρίστικη αργκό.
Ο ισχυρισμός του Λέβι όμως είναι ότι αν τα στρατόπεδα δεν έκλειναν το 1945, κάτι πολύ πιο ριζικό θα είχε συμβεί σε γλωσσικό επίπεδο, κάτι που θα ξεπερνούσε μιαν αργκό. Φυσικά, μπορεί και να μιλούσε μεταφορικά: για την εμπειρία του Άουσβιτς ως έναν τόσο ακραίο παραλογισμό που ακόμα και τα όρια της γλώσσας δεν αρκούν για να τον αποδώσουν. Είναι σαν να προσπαθείς να περιγράψεις το απερίγραπτο. (Άραγε, όταν οι νεοφερμένοι τρόφιμοι του Νταχάου, του Άουσβιτς κ.ά. συνειδητοποιούσαν τη φρίκη που ζούσαν, με τι την παρομοίαζαν; Η εμπειρία τους είχε κάτι πρωτόγνωρο, προηγούμενο δεν υπήρχε. Κάποιοι πάντως τη συνέκριναν με την -επινοημένη- Κόλαση του Δάντη).
«Νταχάου γίναμε»
Πάμε τώρα στο σήμερα. «Νταχάου γίναμε». Θα την έχετε ακούσει αυτή τη φράση, πιθανώς να την έχετε πει κιόλας. Θυμάμαι να τη λέει ένας σουβλατζής έξω από το κέντρο εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων της Αεροπορίας στην Τρίπολη αρχές του 1993. Επέστρεφα στη μονάδα με άδεια, κι εκείνη την εποχή είχε αναλάβει διοικητής ένας σμήναρχος, ο οποίος είχε επιβάλει ένα πιο αυστηρό, στρατιωτικό πνεύμα. Αποτέλεσμα; Ως σμηνίτες παίρναμε λιγότερες εξόδους και οι πωλήσεις των σουβλατζήδων έξω από την πύλη έπεσαν δραματικά. Ως εκ τούτου «γίναμε Νταχάου».
Ακούγοντας τον κ. Αλέξη Τσίπρα να παρομοιάζει τα Εξάρχεια με τη Λωρίδα της Γάζας θυμήθηκα αυτό το περιστατικό – και άλλα πολλά, όπως τα συνθήματα που άκουσα ζωντανά στο Mall του Αμαρουσίου σε περυσινή διαδήλωση των εξεγερμένων του Δεκεμβρίου: συνθήματα για Ες Ες και βασανιστές. Και εγώ αλλά και όσοι φώναζαν τέτοια συνθήματα, δεν έχουμε ιδέα περί Ες Ες και βασανιστών.
Το Νταχάου, τα Ες-Ες, οι βασανιστές, όλ’ αυτά βρίσκονται πίσω μας – κι ας μην σπεύσει κάποιος να αναφερθεί στην όντως εγκληματική μεταχείριση μεταναστών σε Αστυνομικά Τμήματα: όταν εννοώ «βασανιστές» αναφέρομαι σε μια Ελλάδα στην οποία η φάλαγγα και το ηλεκτροσόκ ήταν θεσμός.
Έχω λοιπόν την αίσθηση πώς όταν ο κ. Τσίπρας παρομοιάζει τα Εξάρχεια με τη Γάζα επειδή τα πρώτα αστυνομεύονται, δείχνει μιαν εξοργιστική άγνοια και έλλειψη ευαισθησίας απέναντι στη σύγχρονη φρίκη της Γάζας, δείχνει επίσης να περιφρονεί τα προβλήματα των κατοίκων των Εξαρχείων, που δεν νομίζω ότι αυτό που αποζητούν είναι λεκτικά πυροτεχνήματα καφενειακού τύπου και πολιτικού καιροσκοπισμού. Κυρίως, με αυτή τη φράση δηλώνει μιαν αμετροέπεια. Αλλά η γλώσσα δεν τιμωρεί μόνον τους σουβλατζήδες της Τρίπολης.
Copyright: Ηλίας Μαγκλίνης & εφημ. «Η Καθημερινή» (23/10/2009)
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.