«Θλιμμένος βάτραχος» | @Γράφω για τα Βιβλία + Χαρτί και Μελάνι = Βιβλιοπωλείο

Ο συγγραφέας Γ. Δ. Αναγνώστου γράφει για την ποιητική συλλογή «Θλιμμένος βάτραχος» (εκδόσεις Ιωλκός, 2024), του Άκη Παρώδη, στο Γράφω για τα Βιβλία + Χαρτί και Μελάνι = Βιβλιοπωλείο (Facebook).

 

*

 

Ξημερώματα Σαββάτου 23 Μαρτίου 2024. Να διαβάζω τον «Θλιμμένο βάτραχο». Ποίηση εγκιβωτισμένων αισθήσεων και εικόνων σε Α’ πρόσωπο. Με το φως να χαίνει ανάμεσα στους στίχους. Και το σκοτάδι να κεντά τις πληγές. Αέναος πόνος και εγκατάλειψη άλλοτε και άλλοτε χαρά ντροπαλή. Και ο ενήλικας μέσα στο παιδί. Και το παιδί μέσα στον ενήλικα.

Έλα να παίξουμε,
όπως παλιά.
Θυμάσαι […]

Δύο, ένα…

φτου ξελευτερία!

Κι έπειτα έρχεται άφοβα ο Θάνατος διαρκείας!

Τι είναι – τι δεν είναι,
τι αγγίζεις, τι όχι.

Κάθε στίχος και ένα διαφορετικό φως. Κάπου λιγοστό. Κάπου περίσσιο. Το βλέμμα ψηλά κι ας με τυφλώνει ο ήλιος. Κι εσύ

Σιγοκαίς μέχρι να σβήσεις,
μεσημέριασε — μεσάνυχτα.

Φως και σκοτάδι να ζευγαρώνουν. Σε ξυλοπόδαρα να περπατούν. Μέσα στους τέσσερις τοίχους της σιωπής. Στο δωμάτιο της μνημοσύνης. Υπάρχει πολύ σκοτάδι ακόμα. Κι ο θάνατος τη φλέβα χτυπά, το δροσερό σεντόνι χτυπά. Στίχο το στίχο, κόμπο με κόμπο δένει, σχοινένια σκάλα ανεβαίνει. Ο ύπνος – θάνατος σιμά στις λέξεις – νυχτολούλουδα σε γυάλινο – εύθραυστο κουκλόσπιτο – τίποτε να μην κρύβει. Η ποίηση του Παρώδη κυματίζει ανάμεσα στον υπερεαλισμό και την φόρμα του ονείρου, της ανάμνησης που δε μπορεί ν’αποδιώξει.

κοιτάζω σαν καθρέπτης

– σπάω. Και κάπου ανάμεσα στο Α’ πρόσωπο και τη Μνημοσύνη η

λέξη που καίει το μυαλό
κι ανοίγει πληγές στα χείλη […]

τη μέρα που άραξε
στη θλίψη της γεμάτη,

Στίχοι που ρέουν, έμμετροι λιτοί στίχοι εικόνες πλάθουν σε διάκενα μικρών παύσεων.

Στη γειτονιά μου
το ουράνιο τόξο
διψάει για χρώματα.

Αυτός ο στίχος για μένα είναι ένα Deja vu. Το έχω ζήσει. Μέχρι μια ηλικία γύρω στα 19 ο κόσμος μου ήταν ασπρόμαυρος. Κι έπειτα χρώμα γέμισε σαν του έρωτα η θλίψη έσβησε. Σαν κινηματογραφική ταινία χωρισμένη στα δυο. Ο βαθύς σουρεαλισμός του Παρώδη, ο στίχος του, η γραφή του, αποφεύγουν το πομπώδες. Έχουν σύνεση και συνέπεια λόγου. Οι λέξεις του ονειροσκαρφαλώνουν, ίπτανται πάνω από τον γκρεμό της ενηλικίωσης. Πέρα από το ανέφικτο. Πατούν και πορεύονται στο όνειρο με μάτια ανοιχτά.

Ένα γελαστό καθρεφτάκι
χωνεύει με ψέματα
αυτά που κλαίω
με σταθερή αναπνοή,
αργό φιλί.

Και πιο κάτω:

στο παρελθόν της ψάχνει
το χλωμό παρόν,
λυγίζει κι αρρωσταίνει.

Μεστός ποιητικός λόγος. Ώριμος. Στίχοι εικονοπλασμένοι. Ανάγλυφοι στίχοι. Εξομολογητική γραφή. Πέρα από τα όρια του ρεαλισμού. Ο στίχος μοιάζει με αυτόματη γραφή. Ασυνείδητη. Κυματοειδής ροή. Ο στίχος δεν σκορτσαρει ποτέ. Αυτό που εγώ λέω ποίηση. Ποίηση βιωματική. Η μόνη αυθεντικά καλή ποίηση. Να διαβάζεις ξανά και ξανά την αφήγηση σε α’ πρόσωπο. Να ανιχνεύεις. Να περπατάς σε άγνωστα μονοπάτια εσώτερης γραφής. Εάν ταξίδι με λέξεις. Δίστιχα και κενά παύσεων.

Mικρό κορίτσι πιάνεται απ’ τον αντίχειρα του χρόνου,
γνωρίζεται με τη θλίψη και τον αφήνει να τρέξει.

Η νιότη σημάδι του χρόνου τη θλίψη συναντά , μ’ εκείνη πορεύεται. Εκείνη στοιχειώνει. Δεν μπορώ να κρυφτώ – καλά από εμένα – όλα κάτω από της ενηλικίωσης το φως το απύθμενο. Η παιδική ηλικία με προδίδει. Μεγάλωσε γιατί ακόμη παρέμεινε παιδί. Από ψηλά να κοιτά. Την αθώα συνενοχή. Το αντάμωμα ενήλικα και παιδιού.

με το δείκτη σπρώχνω τα ψίχουλα
κόκκους αλάτι
— ό,τι απέμεινε από τις μέρες μας.

Στο τραπέζι τότε παιδί. Στο τραπέζι και τώρα. Από μέσα του να μη μπορεί ν’ αποτινάξει τις θύμησες. Μια συνέχεια παιδικότητας στους τρόπους. Και μιαν άλλη συνέχεια και συνέπεια στους δικούς του δρόμους της ποίησης. Η αθωότητα εκείνη η κατ’ ελάχιστον που δε μπορεί ποτέ να σβήσει από μέσα του. Γιατί εκείνος δεν το θέλησε. Και το ποίημα αποκαθίσταται εν πλήρη τάξη…

Κύκλος, κι άλλος…
την καρέκλα να βάλω στη θέση της.

Όλα έχουν την ώρα τους. Όλα έχουν τη θέση τους. Κι εσύ – κράτησες λίγο από τη λάσπη σου να γίνεται ο πόνος ορίζοντας – σημείο αναφοράς και διδαχή.

Δίπλα μου ανθίζει το μηδέν,

το όλον μου

τρένο που σβήνει γραμμές πίσω του,

με λατρεύει,
καβάλα στο μηδενικό

ορίζω το ένα και το ολόκληρο.

Το ταξίδι δίπλα στο μηδέν ως το ένα μόλις, το ολόκληρον και πίσω πάλι. Να μπορεί ν’ ανθίζει το μηδέν [ θα μπορούσε ( ; ) να υπάρχει απλώς, μα η ποίηση είναι πρώτα λέξεις και όχι συναισθήματα ].

Ρώτησα τον ήλιο πού θα σε βρω
και μου απάντησε:
Ακολούθησε τις σκιές.

Ήλιος γυμνός. Ήλιος ζωοδότης. Κλειδούχος πορείας φωτεινής. Με ράγες από σκιές καμωμένες. Το φως λούζει τον Θλιμμένο Βάτραχο. Και η θλίψη του , οι σκιές του το σκοτάδι του. Η σκληρή συνειδητοποίηση της ενηλικίωσης φλερτάρει με τις αναμνήσεις του από παιδί.

όνειρα που κρατάνε ακόμα,
τ’ αγγίζω ότι θα δω
λευκό.

Και να που έρχεται

ΤΟ ΚΥΜΑ 

Μπλε, κι άλλο μπλε,
άσπρο, κι άλλο άσπρο·
μισό άλλοθι,
το άλλο μισό σ’ το χαρίζω,
γελάω, πονάω
όπως άλλοι,
ίσως το γιατί να μην είναι καλύτερο
από το ίσως.

Η ποίηση του Άκη Παρώδη ρέει. Είναι συνήθως μικροπερίοδη και πάντοτε συμπυκνωμένη. Γραμμένη σε μιαν ευφυή απλότητα σε συνεπαίρνει στο δικό της ταξίδι. Το ταξίδι με τραίνο όπου γοργά το παρόν γίνεται παρελθόν καθώς έξω κοιτάς από το παραθύρι. Αφήνει πίσω της τόπους οικείους και σε οδηγεί στο σκληρό σου παρόν που δύσκολα τελικά μπορείς να ξεχωρίσεις από το αναπόφευκτο μέλλον σου. Το πεπρωμένο του κάθε ανθρώπου. Αυτό που εύκολα ορίζει κανείς ως αναπόφευκτο. Τα ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΑΜΟΓΕΛΑ μας μεταφέρουν πίσω στους τόπους της παιδικότητας την ίδια στιγμή που προσπαθούμε να τα διασώσουμε στο παρόν.

αθώα, όμορφα, σκασμένα από το κρύο,
τυλιγμένα χριστουγεννιάτικα
γράμματα και δώρα.

Οι στίχοι:

Τα παιδικά χαμόγελα
με σώζουν κάθε φορά
χωρίς σκέψη.

είναι ανακουφιστικοί. Λυτρωτικοί. Ο Θλιμμένος Βάτραχος είναι ένα ποιητικό βιβλίο με αρχή, μέση και τέλος. Και αντίστροφα. Δεν είναι μια ποιητική συλλογή. Ο Άκης Παρώδης μονοθεματικός αλλά όχι μονοδιάσταστος αφηγείται και μας εγκλωβίζει στον δικό του κόσμο με μια άνεση γραφής και με το δικό του ιδιόλεκτο. Είναι χειμαρρώδης. Τα όνειρά του συνέχουν ρεαλισμό και υπερρεαλισμό σε μια απίστευτη μίξη που τέλος δεν είναι παρά το γνήσια δικό του ποιητικό ύφος. Είναι μια γραφή που αν και πρωτοεμφανιζόμενος γίνεται άμεσα αναγνωρίσιμη. Μιλά για το φως. Μιλά για το σκοτάδι. Και πάλι παντού υπάρχει φως. Η χαρμολύπη του είναι θελκτική και γλυκιά. Γιατί είναι ανθρώπινη. Γιατί είναι εκείνη ακριβώς που συναντά κανείς ακόμη και στο πιο όμορφο χαμόγελο. Ο κήπος μου αφήνεται να πενθεί. Οι στίχοι του κοφτεροί σα μαχαίρια. Δεν πληγώνουν. Αλλά αποκαλύπτουν. Φανερώνουν. Σημασία για εκείνον το εμείς όχι το εγώ. Χρησιμοποιεί α’ πρόσωπο και β’ πρόσωπο. Ο Άκης Παρώδης στον Θλιμμένο Βάτραχο δεν είναι πομπώδης. Ακόμη δεν ευφυολογεί. Δύο από τα κοινά χαρακτηριστικά με τα οποία καταβαραθρώνονται πολλοί νέοι ποιητές. Και αυτό γιατί γνωρίζει την ένταση των λέξεων και νιώθει τον ήχο τους. Λιτή γλώσσα και βαρύνουσα. Στίχοι εύηχοι που κυλούν ανεμπόδιστα. Ποίηση έμμετρη όπως και αν διαβαστεί. Ποίηση δίχως ίχνος ούτε καν σημάδια οίησης. Ποίηση ταπεινή. Καλώς καμωμένη.

 

Πηγή: Γράφω για τα Βιβλία + Χαρτί και Μελάνι = Βιβλιοπωλείο (Facebook)

 

***

Για το βιβλίο

 

***

Για τον συγγραφέα