Γεννήθηκε ο Πολ Βερλέν

30/3/1844: Έρχεται στη ζωή ο Γάλλος ποιητής Πολ Βερλέν. Το έργο του επηρέασε ριζικά την πορεία του ρεύματος του συμβολισμού, παρά το γεγονός πως ο ίδιος αργότερα το αποκήρυξε, υποστηρίζοντας τη διατήρηση ορισμένων παραδοσιακών φορμών στην ποίηση.

 

***

 

Ποιητής. Συγγραφέας. Γεννημένος στο Μετς, ο Πολ Βερλέν χάνει γρήγορα την αφέλεια μιας ευαίσθητης και ονειροπόλας παιδικής ηλικίας· αλλά κρατά από αυτή μια μεγάλη ανάγκη για τρυφερότητα. Παίρνει το μπακαλορεά το 1862 και γίνεται δημοτικός υπάλληλος. Συχνάζει στα λογοτεχνικά καφενεία· συνδέεται με τον Κάτουλο Μεντές, το Συλύ Πρυντόμ, τον Ανατόλ Φρανς και το Φρανσουά Κοπέ.

Από την εφηβεία του κιόλας νιώθει κανείς το Βερλέν να μοιράζεται ανάμεσα σε δύο ταυτόχρονες θέσεις, «η μία προς το Θεό, η άλλη προς το Σατανά» (Μπωντλαίρ). Άρχισε να πίνει, ίσως για να ξεφύγει από μία αγχώδη λύπη. Παρανοϊκές κρίσεις οργής. Κακοποιεί τη μητέρα του. Αργότερα εγκαταλείπει τη γυναίκα του για να ζήσει μαζί με το Ρεμπώ μια ζωή περιπλάνησης στην Αγγλία και το Βέλγιο. Η ποιητική επίδραση του Ρεμπώ είναι εμφανής, «Ρομάντζα χωρίς λόγια» (Romances sans paroles). Το 1873 ο Βερλέν, που είχε πιει, πληγώνει τον Ρεμπώ με δύο βολές περιστρόφου. Καταδικάζεται σε δύο χρόνια φυλακή.Στη φυλακή, ο Βερλέν νιώθει πικρές τύψεις και ειλικρινή μετάνοια. Στροφή προς το Θεό του εμπνέει θαυμάσια ποιήματα μυστικιστικά. Κατόπιν, κυριεύεται πάλι από τα παλιά του ελαττώματα.

Ο Πολ Βερλέν είναι ένας ποιητής Συμβολιστής. Η ποίηση του χαρακτηρίζεται από μια ανήσυχη ευαισθησία, αισθησιασμό, μουσικότητα υποβαλλόμενη, ομοιοκαταληξία, αντιστοιχίες. Ο Βερλέν είναι ο ποιητής μιας ενδόμυχης επικοινωνίας, άσβεστης, από ψυχή σε ψυχή, μιας αίσθησης μυστικοπάθειας. Οι ρυθμοί του, ελαφρείς, λεπτοί, άσχετοι με τη ρητορική, αφήνουν μια μεγάλη θέση στο όνειρο και οι μελωδικοί του στίχοι υποχρεώνουν τον αναγνώστη να συλλάβει το σωστό τους ρυθμό που δεν επηρεάζεται από τον αυτοματισμό. Η ποίηση του Βερλέν δεν είναι ποτέ πνευματική. Ο στίχος του δεν είναι ποτέ ελεύθερος. Μοιρασμένος ανάμεσα στην ηδονή και την αγωνία, το κάλεσμα της ευχαρίστησης και την ανάγκη για μία ευτυχία ειρηνική και ήρεμη, με την καρδιά του διεφθαρμένη και αηδιασμένη απ’ όλα, συγχρόνως αισθησιακός και ευαίσθητος, ο Βερλέν κρατάει μια νοσταλγία της χαμένης αγνότητας. Στην αναζήτηση της συγκίνησης, γράφει ποιήματα – τραγούδια (είναι κυρίως η μουσικότητα των στίχων του που έχει αυτή τη δύναμη της υποβολής) με μια φωνή, τον τόνο της οποίας δεν μπορούν να μιμηθούν – γιατί αποκαλύπτει μια ψυχή!

Ελένη Β. Πίππα, «Παγκόσμια Ποίηση» (Τόμος Δ’), εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 278-279.