5/12/1791: Φεύγει από τη ζωή –σε ηλικία μόλις 35 ετών– ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ.
«Μουσική είναι η τέχνη να βρίσκεις τις νότες που αγαπούν η μία την άλλη. Και είναι μουσική η φιλοσοφία της καρδιάς».
«Ανθολόγιο Ιδεών» (επιμ.: Ι. Ευαγγέλου, Μ. Κώνστα), εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 220.
***
Ο παράξενος θάνατος του Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)
Η ζωή του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ο οποίος γεννήθηκε στις 27 Ιανουαρίου του 1756, υπήρξε πολύ σύντομη, αλλά γόνιμη σε παραγωγή αθάνατων μουσικών συνθέσεων.
Η μουσική μεγαλοφυΐα του εκδηλώθηκε από την εποχή που ήταν τριών ετών ακόμα, όταν στην ηλικία αυτή, λάμβανε μαθήματα άρπας από την κατά πέντε χρόνια μεγαλύτερή του αδελφή, τη Μαρία. Και ο ίδιος όταν έγινε πέντε ετών, έδωσε την πρώτη του συναυλία μπροστά σε κοινό, στην αίθουσα του Πανεπιστημίου του Σάλτσμπουργκ, στην πόλη δηλαδή που γεννήθηκε και πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Ένα χρόνο αργότερα ο πατέρας του, Λεοπόλδος Μότσαρτ, πήρε την αδελφή του Μαρία και τον ίδιο και τους παρουσίασε στον Αυτοκράτορα της Αυστρίας Φραγκίσκο Α΄, που εκείνη την εποχή έκανε επίσκεψη στο Σάλτσμπουργκ. Ο Φραγκίσκος ακούγοντας τον μικρό να παίζει, εντυπωσιάστηκε, έκατσε δίπλα του και τον ονόμασε «μικρό μάγο»!
Ο Μότσαρτ από μικρή ηλικία άρχισε να συνθέτει. Πολλά από τα έργα του στηρίζονται σε ελληνική υπόθεση, όπως τα «Ιδομενεύς, Βασιλεύς της Κρήτης», «Μιθριδάτης, Βασιλεύς του Πόντου» κ.α. Ο Μότσαρτ σπάταλος και απρόσεκτος, όπως συνήθως συμβαίνει με όλους τους υπερφυείς καλλιτέχνες, υπέφερε πάντοτε από έλλειψη χρημάτων, αν και υποστηρίχθηκε πολύ τόσο από τον Αρχιεπίσκοπο του Σάλτσμπουργκ όσο και από διάφορους Βασιλείς και ηγεμόνες της Αυστρίας και της Γερμανίας. Ο Μότσαρτ τέλεσε τον πρώτο του γάμο το 1782 με την Κωνσταντία Βέμπερ, γυναίκα που δεν διέθετε κατάλληλη μόρφωση, αλλά ούτε επίσης και φρόνηση. Έτσι αν και εργάζονταν διαρκώς γράφοντας τεράστιας εμβέλειας μουσικά έργα και δίνοντας συναυλίες, ουδέποτε κατάφερε να αποκτήσει οικονομική ευμάρεια, που θα είχε οποιοσδήποτε άλλος, αν είχε τα μηνιαία εισοδήματα του Μότσαρτ, που εκείνος και η γυναίκα του όμως ουδέποτε διαχειρίσθηκαν σωστά!
Τον Μάρτιο του 1791 ο Μότσαρτ άρχισε να γράφει το ωραιότερο μουσικό έργο του τον «Μαγικό Αυλό» (Μαγικό Φλάουτο το ορθόν εκ του γερμανικού Zauberflote), το οποίο θα σημείωσε τεράστια επιτυχία αργότερα όπως θα δούμε.
Πριν όμως ακόμα τελειώσει το έργο αυτό, δέχθηκε την επίσκεψη ενός ξένου ο οποίος του ζήτησε να του συνθέσει έναν νεκρικό ύμνο (έτσι τον αποκάλεσε). Γι αυτόν μάλιστα πρότεινε να τον πληρώσει προκαταβολικά! Ο τριαντάχρονος τότε Μότσαρτ δέχθηκε, αν και ήταν προληπτικός σε μεγάλος βαθμό, καθώς όπως προαναφέραμε τα οικονομικά του ποτέ δεν βρίσκονταν σε τάξη. Όμως η αποδοχή του αυτή, συνοδεύθηκε εξ αρχής από μία παράδοξη προαίσθηση. Πίστεψε ότι ο ξένος εκείνος δεν ήταν παρά ένας αγγελιοφόρος από τον κόσμο των σκιών, ο οποίος έφτασε για να τον προειδοποιήσει για το τέλος του!
Την ίδια στιγμή, έλαβε εντολή να συνθέσει ένα μελόδραμα «Η επιείκεια του Τίτου» για την στέψη του Αυτοκράτορα Λεοπόλδου Β΄ που θα γίνονταν στην Πράγα. Για να φέρει εις πέρας την συγγραφή δύο έργων και την ολοκλήρωση του Μαγικού Αυλού εκ παραλλήλου, εργάσθηκε σκληρά και αδιάκοπα, σε βάρος της υγείας του.
Πρώτο έργο που ολοκλήρωσε ο Μότσαρτ ήταν αυτό του Αυτοκράτορα, καθώς όφειλε να το παρουσιάσει στις 6 Σεπτεμβρίου 1791 που ήταν η ημέρα της Στέψης. Δεύτερο έργο ολοκλήρωσε τον «Μαγικό Αυλό» που σημείωσε τεράστια επιτυχία και το οποίο ανέβασε στις 30 Σεπτεμβρίου. Όμως το έργο-παραγγελιά του ξένου, ο νεκρικός ύμνος ήταν ακόμα ατελείωτος. Τότε ο Μότσαρτ, δέχθηκε την επίσκεψη του ξένου για δεύτερη φορά, ο οποίος του προσέφερε κι άλλα χρήματα, προκειμένου να τον παρακινήσει για την ολοκλήρωσή του. Φαίνεται όμως ότι κάτι υπήρχε που εμπόδιζε τον Μότσαρτ να το ολοκληρώσει. Ο ξένος πραγματοποίησε επίσκεψη και τρίτη φορά, αλλά ο Μότσαρτ δεν ζούσε πια! Ο ύμνος αυτός ολοκληρώθηκε από τον Σισμάϊερ. Οι ιστορικοί λένε ότι πιθανόν ο Σισμάϊερ να εργάσθηκε υπό τις οδηγίες του Μότσαρτ, καθώς τον κάλεσε λίγο πριν πεθάνει. Αργότερα, έγινε γνωστό ότι ο ξένος που είχε παραγγείλει το Ρέκβιεμ ήταν ο Κόμης Βάλσεγκ, ο οποίος ήθελε να έχει έτοιμη την δική του νεκρώσιμη ακολουθία!
Ήταν 5 Δεκεμβρίου η ημέρα που πέθανε ο Μότσαρτ. Άλλοι λένε ότι πέθανε από τύφο κι άλλοι από δηλητηρίαση. Η κηδεία του έγινε με τέτοιο τρόπο, που δεν ήταν άξιος της βασιλικής εύνοιας που είχε όταν ήταν εν ζωή. Το απόγευμα της 6ης Δεκεμβρίου το λείψανό του μεταφέρθηκε σε ένα φτωχικό μνήμα. Επειδή, μάλιστα, έβρεχε, ο Σίσμάϊερ και δύο ακόμα φίλοι του Μότσαρτ, άφησαν το λείψανο από την εκκλησία του νεκροταφείου μέχρι το σημείο ταφής, μόνο του και ασυνόδευτο!
Το έργο του Μότσαρτ μπορεί να διαιρεθεί σε τρεις περιόδους. Η πρώτη περίοδος της μουσικής του δράσης αρχίζει από την πρώτη του συναυλία σε ηλικία των πέντε ετών και τελειώνει όταν ο μουσουργός φτάνει στα δεκαεπτά του χρόνια. Η δεύτερη περίοδος ξεκινά από τα δεκαεπτά του χρόνια μέχρι συμπληρώσεως του τριακοστού έτους της ηλικίας του. Και η τρίτη περίοδος, που αποτελεί και την κορύφωση της αριστουργηματικής τέχνης του, περιλαμβάνει μόνο τα τελευταία 5 έτη της ζωής του!
Στα τελευταία έργα του, ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ φαίνεται ότι επιδεικνύει κάτι πρωτότυπο και νέο που θα επηρέαζε αναμφίβολα το μουσικό στερέωμα, αν ο μουσουργός ζούσε περισσότερο, ώστε να το αναπτύξει αρκετά.
Πηγή: Ωδείο Όπερα Αθηνών
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.