26/7/1976: Φεύγει από τη ζωή ο ποιητής και μεταφραστής Τάκης Παπατσώνης, τιμηθείς με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1963) και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Θεωρείται από τους πρωτεργάτες του ελεύθερου στίχου στη νεοελληνική ποίηση.
***
Ο ποιητής, δοκιμιογράφος, μεταφραστής Τάκης Παπατσώνης γεννήθηκε στην Αθήνα. Καταγόταν από ιστορική οικογένεια της Μεσσηνίας. Εσπούδασε Νομικά και Οικονομικά στα Πανεπιστήμια της Αθήνας και της Γενεύης, καθώς και Γαλλική Φιλολογία. Προσελήφθη στο Υπουργείο Οικονομικών, όπου διετέλεσε γενικός διευθυντής. Υπήρξε επίσης αντιπρόεδρος της Εμπορικής Τράπεζας, γενικός γραμματέας του Υπουργείου Τύπου, Πρόεδρος της Εθνικής Πινακοθήκης, μέλος της Ομάδας απονομής λογοτεχνικών βραβείων των «Δώδεκα», ενώ επήρε μέρος, ως αντιπρόσωπος της Ελλάδας σε πολλές διεθνείς οικονομικές διασκέψεις και συνέδρια. Ήταν επίσης Πρόεδρος της Εταιρείας Αισθητικής (1966) όπου παρέμεινε ως το τέλος της ζωής του.
Ασχολήθηκε με τη Λογοτεχνία και ιδιαίτερα με την Ποίηση. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα Ελληνικά Γράμματα στις αρχές της δεκαετίας του 1910 δημοσιεύοντας ποιήματά του. Το 1919, συνεργάστηκε με το περιοδικό «Ελλάς» δημοσιεύοντας μεταφράσεις γαλλικών διηγημάτων. Συγχρόνως, εδημοσίευσε στην εφημερίδα «Ακρόπολις» άρθρα με θέματα Αισθητικής, δοκίμια και ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Η μακροχρόνια σταδιοδρομία του στο Υπουργείο (40 χρόνια) δεν εμπόδισε το λογοτεχνικό του έργο. Αντίθετα, είχε πολλές ευκαιρίες να ταξιδέψει, να γνωρίσει πολλές ξένες χώρες, με αποτέλεσμα να διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες και να δυναμώσει μια έμφυτη κοσμοπολίτικη τάση. Είχε ευρωπαϊκή κουλτούρα, και ως ένα σημείο, νοοτροπία.
Το ποιητικό έργο τού Τάκη Παπατσώνη αποτελείται από δύο πυκνές συλλογές ποιημάτων με τους τίτλους: Εκλογή Α (α΄ έκδοση 1934, β΄ έκδοση 1962) – Ursa Minor (Η Μικρή Άρκτος 1944) – Εκλογή Β (1962), καθώς και από σκόρπια ποιήματα. Το πεζογραφικό του έργο διαιρείται σε τρεις κατηγορίες: δοκιμιακό-ταξιδιωτικό και μεταφραστικό. Στις μεταφράσεις του περιλαμβάνονται έργα των: Έντγκαρ Άλαν Πόε, Φρειδερίκου Χέλντερλιν, Ράινερ Μαρία Ρίλκε, Λουίς Αραγκόν και άλλων ποιητών, καθώς και θεατρικά έργα των Πωλ Κλωντέλ και Ζαν Ανούιγ.
Ο Τάκης Παπατσώνης χρονολογικά ανήκει στη γενιά των ποιητών που ξεχώρισαν μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και πριν από το Β΄. Εντούτοις, η ποίησή του, και ως προς το περιεχόμενο και ως προς τη μορφή, συγγενεύει με τη γενιά των: Γ. Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη, Ανδρέα Εμπειρίκου, Νίκου Εγγονόπουλου. Από το 1920, χρησιμοποίησε τον ελεύθερο στίχο. Η γλώσσα του Τάκη Παπατσώνη είναι τελείως προσωπική, πλούσια, με στοιχεία Βυζαντινής Εκκλησιαστικής γλώσσας. Υπάρχουν τολμηρές μεταφορές, εικόνες και αστεία.
Εκείνο που χαρακτηρίζει τον Τάκη Παπατσώνη είναι ο καταφατικός τρόπος που αντιμετωπίζει τη ζωή και την ανθρώπινη μοίρα. Δεν ανήκει στους απαισιόδοξους ποιητές της γενιάς του 1920-1930. Απορρίπτει το κλίμα της παρακμής και της έλλειψης πίστης. Το έργο του θεμελιώνεται στη θρησκευτική πίστη και ιδιαίτερα τη χριστιανική. Αναφέρεται συχνά στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, χρησιμοποιεί λατινικούς όρους, και όλα αυτά τα στοιχεία έρχονται σε αντίθεση με το Ελληνοορθόδοξο αίσθημα, σε σημείο που επιστεύετο ότι ήταν Ρωμαιοκαθολικός. Παρά ταύτα, η χριστιανική του έμπνευση δεν είναι δογματική.
Το θεολογικό βάθος των ποιημάτων του συχνά διασπά το λυρισμό του, έτσι, τα καλύτερα ποιήματά του είναι αυτά που το θεολογικό στοιχείο συνυπάρχει με τον λυρισμό. Η ποίηση του Τάκη Παπατσώνη άπτεται του Υπερρεαλισμού και συγχρόνως της θρησκευτικής ποίησης του Πωλ Κλωντέλ. Τα πεζογραφικά κείμενά του έχουν πολλά από τα στοιχεία της ποίησής του, όμως, απουσιάζει η γοητεία και δημιουργείται η εντύπωση του ρητορικού μονολόγου. Εντούτοις, τα δοκίμιά του έχουν ενδιαφέρον διότι αναφέρονται σε οριακά θρησκευτικά βιώματα του ποιητή και συγγραφέα.
Ο Τάκης Παπατσώνης υπήρξε αυθεντική πρωτοποριακή προσωπικότητα της Ελληνικής Λογοτεχνίας, που άσκησε και ασκεί επιρροή στις Αισθητικές εξελίξεις της Ελλάδας.
Ελένη Β. Πίππα, «Παγκόσμια Ποίηση» (Τόμος Β’), εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 145-147.
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.