Έφυγε από τη ζωή ο Τζον Μίλτον

8/11/1674: Φεύγει από τη ζωή ο Βρετανός ποιητής Τζον Μίλτον.

 

***

 

Ο πιο μεγάλος Βρετανός ποιητής του 17ου αιώνα. Ήταν ένας αφοσιωμένος ποιητής, συγγραφέας, και ένας εκκλησιαστικός και πολιτικός επαναστάτης. Πολιτική φυσιογνωμία. Από την παιδική ηλικία, ο Μίλτον φαίνεται ότι είχε βαθιά αίσθηση της κλίσεώς του ως ποιητής. Γεννημένος στο Λονδίνο, ήταν ο γιος ενός συμβολαιογράφου, που ήταν ένας καλλιεργημένος άνθρωπος, ένας ταλαντούχος μουσικός, και ο οποίος προόριζε το γιο του «για τις επιδιώξεις της λογοτεχνίας». Ο ποιητής έμαθε τα πρώτα γράμματα από ιδιωτικούς δασκάλους, πέρασε μερικά χρόνια στο Σχολείο του Αγίου Παύλου, και το 1625 μπήκε στο Κολέγιο του Χριστού στο Καίμπριτζ και επήρε το Μάστερ Λογοτεχνίας το 1632. Την εποχή εκείνη, ο πατέρας του είχε αποσυρθεί στο χωριό Χόρτον στο Μπακιγχαμσίαρ. Ο Μίλτον επήγε κοντά του και πέρασε τα επόμενα έξι χρόνια εκεί, αποσυρμένος, μελετώντας.

Ο Μίλτον διάβασε πολύ, υπομονετικά και εντατικά. Οι άνθρωποι ακόμα πίστευαν ότι ένας ποιητής πρέπει να είναι διαβασμένος. Αφιέρωσε τον εαυτό του στους Έλληνες και Λατίνους Κλασικούς αν και κατά καιρούς επισκεπτόταν τη μητρόπολη για να μάθει κάτι καινούργιο στα Μαθηματικά ή τη Μουσική η οποία επρόκειτο να είναι πάντα η αγαπημένη του διασκέδαση και να επηρεάσει το ύφος του στίχου του εξαιρετικά. Από τα πρώτα ποιήματά του μαθαίνουμε πολλά για το περιγραφικό του ταλέντο και την ιδιοσυγκρασία του.

Ενώ ήταν στο Χόρτον, κοντά στον πατέρα του, έγραψε έργα όπως «Λ’ Αλλέγκρο» (L’ Allegro, Ο χαρούμενος άνθρωπος) και το «Ιλ Πενσερόζο» (Il Penzeroso, Ο μελαγχολικός άνθρωπος), έργα εξαιρετικής προσωπικής μουσικότητας. Σ’ αυτά τα ποιήματα περιγράφει τον εαυτό του ν’ απολαμβάνει τη ζωή της εξοχής, τις ασχολίες και συνήθειες. Ο ποιητής επέπρωτο να ζήσει «μόνος», αυτάρκης, χωρίς να βρίσκει χαρά στο χαρούμενο κόσμο ολόγυρά του.

Το 1638, ξεκίνησε για ένα ταξίδι στην Ευρώπη. Στην Ιταλία συνάντησε πολλούς εξέχοντες άνδρες των γραμμάτων, ανάμεσα σε άλλους, τον ηλικιωμένο Γαλιλαίο. Τότε, έφθασαν ειδήσεις για εμφύλιες ταραχές στην Αγγλία. Ένιωσε ότι το καθήκον του ήταν να επιστρέψει. Στην Αγγλία, έγινε ένας ενεργός, μη μαχόμενος επαναστάτης στον Εμφύλιο Πόλεμο. Ο Μίλτον ήταν Πουριτανός. Υποστήριζε την Υπόθεση των Πουριτανών για περισσότερη κάθαρση της Εκκλησίας της Αγγλίας από τους τύπους και τις τελετές της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας· ήταν επίσης ενάντιος στο Βασιλιά Κάρολο Α΄ ο οποίος την υποστήριζε και υπέρ της βασιλοκτονίας. Έτσι, ήταν υπέρ του Κοινοβουλίου και εν ευθέτω χρόνω, υποστηρικτής του Κρόμγουελ.

Το πιο σπουδαίο έργο του σε πεζό είναι τα Αρεοπαγίτικα (Areo­pagitica, 1644), μια εύγλωττη έκκληση για την ελευθερία του Τύπου. Ήταν έτοιμος να επιτεθεί και στη δημοκρατική κυβέρνηση όταν αντελήφθη ότι αυτή περιόριζε την ελευθερία της σκέψης. Στου Μίλτον την ποίηση οι μύθοι και η αλληγορία συντελούν στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας υποβολής, ενώ το ύφος του συνδυάζει μεγαλείο και απλότητα. Άλλα χαρακτηριστικά: πλούσια φαντασία, απαθείς λυρικοί στίχοι δίπλα στη δύναμή του για κλασικά επικά αριστουργήματα.

Οι ηθικές απόψεις του Μίλτωνα, οι αγώνες του σε θέματα συνείδησης, το αληθινά ηρωικό του πνεύμα δεν είναι εύκολο να τα πλησιάσει κανείς. Όντας ο ίδιος βέβαιος για την ακεραιότητά του και τις εξαιρετικές δυνάμεις του, πήρε τον εαυτό του στα σοβαρά και δεν είχε ψεύτικη μετριοφροσύνη. Ένας άνθρωπος μεγάλου οράματος, ο Μίλτον παίρνει τη θέση του δίπλα στο Σαίξπηρ, το Δάντη, το Βιργίλιο σαν ένα από τα μεγάλα πνεύματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Ελένη Β. Πίππα, «Παγκόσμια Ποίηση» (Τόμος Γ’), εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 161-165.