Εμπόλεμη Ζώνη – (κανάλι Mega) 26/2/2008
με το Σωτήρη Δανέζη
65 χρόνια μετά τη Μάχη του Στάλινγκραντ
ΔΙΑΤΑΓΗ 227 – ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΠΙΣΩ
Οι αφανείς ήρωες του σοβιετικού έπους, 65 χρόνια μετά, ξεδιπλώνουν τις αναμνήσεις τους από την θρυλική πολιορκία που τερματίστηκε τον Φεβρουάριο του 1943 αφήνοντας στα ερείπια της πόλης και στις γύρω στέπες 1.500.000 νεκρούς και τραυματίες.
Η μάχη του Στάλινγκραντ ήταν η μεγαλύτερη, η πιο αιματηρή μάχη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μια από τις φονικότερες στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το 1941, οι Γερμανοί εισβάλλουν αιφνιδιαστικά στην ΕΣΣΔ προκαλώντας τεράστιες απώλειες στους σοβιετικούς που υποχωρούν χωρίς κανέναν σχέδιο.
Αμέσως μετά το χειμώνα του 1941-42, ο Χίτλερ διατάζει τους στρατηγούς του να καταλάβουν τα πετρελαιοφόρα κοιτάσματα του Μπακού και να εξασφαλίσουν πρόσβαση στον ποταμό Βόλγα, την οικονομική φλέβα της Ρωσίας. Μοναδικό εμπόδιο στα σχέδιά της ναζιστικής ηγεσίας ήταν το Στάλινγκραντ, μια μικρή πόλη, 600.000 κατοίκων.
Ο Χίτλερ ήθελε την κατάληψη της πόλης, πάση θυσία, για τρεις λόγους: πρώτον, ήταν ένα σημαντικότατο βιομηχανικό κέντρο και κόμβος μεταφορών. Δεύτερον ,θα εξασφάλιζε την άμυνα των στρατιών του που κατέβαιναν ως την Κασπία και τρίτον, έφερε το όνομα του Στάλιν και μια νίκη εκεί θα είχε τεράστια ιδεολογική σημασία.
Η Ιράιντα Πομοσνίκοβα ήταν παιδί όταν άρχισαν να πέφτουν οι πρώτες βόμβες, τον Αύγουστο του ‘42. «Τα γερμανικά αεροπλάνα πετούσαν από πάνω μας βομβαρδίζοντας. Όλα καίγονταν. Έπιασαν φωτιά οι αποθήκες καυσίμων και εμείς τα παιδιά δεν καταλαβαίναμε πώς το νερό καιγόταν, αλλά ήταν το πετρέλαιο που είχε χυθεί στο Βόλγα και εκείνος ήταν μέσα στις φλόγες».
Η νοσοκόμα Βαλεντίνα Τσουματσένκο θυμάται: «Δεν υπήρχε αίμα να μεταγγίσουμε στους τραυματίες και έτσι οι γιατροί έπαιρναν το δικό μας αίμα για τις ανάγκες των πληγωμένων».
Ο Στάλιν πίστευε ότι σε αυτή τη μάχη κρίνεται το μέλλον της Σοβιετικής Ένωσης. Οι υπερασπιστές του Στάλινγκραντ δεν έπρεπε επ’ ουδενί να υποχωρήσουν…ή θα νικούσαν ή θα πέθαναν. Με τη «Διαταγή 227 – Ούτε ένα βήμα πίσω», δεν αφήνει κανέναν περιθώριο υποχώρησης ούτε στο στρατό ούτε στους εγκλωβισμένους αμάχους. Οι δειλοί και οι πανικοβλημένοι έπρεπε να εκτελούνται.
«Αν από μια μονάδα οι μισοί παρέμεναν στο μέτωπο και οι άλλοι μισοί έφευγαν, φυσικά το στρατοδικείο τους εκτελούσε επί τόπου για παραδειγματισμό», υποστηρίζει ο Βασίλι Γεβντοκίμοβιτς στρατιώτης στα ένοπλα τμήματα της διαβόητης μυστικής αστυνομίας του Λαβρέντι Μπέρια.
Όσοι συλλαμβάνονταν ζωντανοί και κατηγορούνταν για λιποταξία αποστέλλονταν στα λεγόμενα «Πειθαρχικά Τάγματα», σε αποστολές αυτοκτονίας. «Όποιος είχε σφάλει, το πλήρωνε με το αίμα του. Αν τραυματιζόταν, τότε η ενοχή του είχε εξιλεωθεί. Και τον απαλλάσσανε από την κατηγορία του λιπόψυχου», λέει ο βετεράνος του Κόκκινου Στρατού Ανατόλι Κοζλόφ.
Ο πόλεμος εξελίσσεται σε τυφλές οδομαχίες με εκατόμβες θυμάτων. Oι ενισχύσεις των σοβιετικών -που φτάνουν στην πόλη από την άλλη όχθη του ποταμού Βόλγα- αντικρίζουν ένα εφιαλτικό θέαμα. «Όταν φτάσαμε δίπλα στο νερό τότε είδαμε στην όχθη πάρα πολλούς νεκρούς, καμένα κουφάρια» θυμάται ο Ανατόλι Κοζλόφ. «Πάρα πολλοί, ήταν σαν ξύλα πάνω στη γη, καμένοι άνθρωποι. Ο Βλαντιμίρ Σαβέλιεφ συμπληρώνει: «Βγήκαμε στην αμμώδη χαράδρα, ξεκινήσαμε την επίθεση και οι Γερμανοί άρχισαν τα πυρά. Κατευθείαν βρήκαν στόχο πάνω στον φίλο μου. Ήταν σαν να μην υπήρχε πια. Το χέρι του ήταν δίπλα μου και το υπόλοιπο σώμα ήταν διαλυμένο».
Σύντομα η πολεμική αντιπαράθεση δίνει τη θέση της στον ψυχολογικό πόλεμο. Οι Σοβιετικοί χρησιμοποίησαν, σ’ αυτό το σημείο, ένα από τα μεγαλύτερα όπλα τους. Μέσα από τα ερείπια του Στάλινγκραντ ξεπηδά η ιστορία ενός βοσκού από τα Ουράλια -που πολεμά ως ελεύθερος σκοπευτής και είχε σκοτώσει πάνω από 150 Γερμανούς- Λεγόταν Βασίλι Γκριγκόριεβιτς Ζάιτσεφ. Η μονομαχία του με έναν Γερμανό εκπαιδευτή ελεύθερων σκοπευτών που κλήθηκε από το Βερολίνο γίνεται θρύλος που κυκλοφορεί στους υπερασπιστές του Στάλινγκραντ από στόμα σε στόμα.
«Ο Ζάιτσεβ τον σκότωσε. Όταν ήρθε αυτός ο Γερμανός εδώ έλεγε τι δεν θα μπορέσω εγώ να σκοτώσω τον Ζάιτσεβ; Περηφανευόταν με αυτόν τον τρόπο. Το είπαν στον Ζάιτσεβ, ο οποίος απάντησε όποιος θέλει ας προσπαθήσει να με βρει και θα δούμε ποιος θα σκοτώσει ποιον. Και τελικά ο Ζάιτσεβ τον εξόντωσε», υποστηρίζει η Βαλεντίνα Τσουματσένκο.
Στο πεδίο της μάχης, οι ελεύθεροι σκοπευτές του Κόκκινου Στρατού σκορπούν το θάνατο όταν αρχίζει η «επίθεση» του ρωσικού χειμώνα. Μέχρι το τέλος του χρόνου 250.000 Γερμανοί θα βρεθούν χωρίς πολεμοφόδια και τρόφιμα περικυκλωμένοι από τους σοβιετικούς σε μια μεγάλη αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού που θα κρίνει και την τελική έκβαση της πολιορκίας του Στάλινγκραντ.
Τον ενθουσιασμό των Γερμανών στρατιωτών που βάδισαν προς το Στάλινγκραντ και τον εφιάλτη που ακολούθησε θυμάται ο αξιωματικός της Βέρμαχτ Χορστ Ζανκ: «Η προοπτική να φτάσουμε μέχρι το Στάλινγκραντ φαινόταν πολύ ενδιαφέρουσα! Και φυσικά ελπίζαμε ότι θα νικήσουμε!…Όσον αφορά τη σίτιση, έλειπαν τα πάντα! Είχαμε πενιχρές προμήθειες σε ψωμί. Φτάσαμε στο σημείο η προμήθεια σε ψωμί να είναι μέχρι 50 γραμμάρια την ημέρα…Τα Χριστούγεννα του ’42 στο Στάλινγκραντ, δεν ήταν πια Χριστούγεννα».
Πληροφορίες: Mega TV
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.