Κριτική της Χρύσας Φαντή για τη συλλογή διηγημάτων «Κόκκινο κουκούλι» (εκδόσεις Ιωλκός, 2023), της Βάσως Σπηλιοπούλου, στην «ΕΦΣΥΝ» (03.06.2023, επιμ.: Μισέλ Φάις).
Δύο διακριτές πεζογραφικές φωνές
Στην ατμόσφαιρα των αντικρουόμενων συναισθημάτων συμπλέουν τα διηγήματα της Σπηλιοπούλου, με το παρελθόν και το παρόν να συγχέονται, ενώ στα δεκαέξι διηγήματα που απαρτίζουν τη συλλογή της Βέρρου, άνθρωποι μόνοι βουλιάζουν κάτω από το βάρος μιας άδειας ζωής, πρόσωπα που έχουν κατ’ εξακολούθηση κακοποιηθεί από τον οικογενειακό και τον κοινωνικό τους περίγυρο.
Η Βάσω Σπηλιοπούλου, στην επιτυχή πρώτη πεζογραφική εμφάνισή της (Ασύμβατες διαδρομές, μυθιστόρημα, Ιωλκός, 2019), είχε επικεντρωθεί στη συλλογική μνήμη και στα κοινωνικά και υπαρξιακά αδιέξοδα που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά.
Στο νέο της πόνημα, τη συλλογή διηγημάτων «Κόκκινο κουκούλι», εστιάζει στις ερωτικές και οικογενειακές σχέσεις, μέσ’ από μια αναλυτική και ταυτόχρονα, σε πολλά σημεία, ελλειπτική και ποιητική γραφή. Στα δεκατέσσερα διηγήματα που συγκροτούν το νέο της βιβλίο, οι σκέψεις και τα αισθήματα των προσώπων περιγράφονται με μια φωνή η οποία, αν και εμφανίζεται εξομολογητική και θερμή, καταλήγει συχνά σε έναν νηφάλιο και αποστασιοποιημένο απολογισμό.
Στο «Κόκκινο κουκούλι», πρώτο διήγημα της συλλογής, η κεντρική ηρωίδα στην προσπάθειά της να απελευθερωθεί από τα δεσμά μιας υπερκινητικής, χειριστικής μητέρας κι ενός αδιάφορου, άπιστου συζύγου, το μόνο που καταφέρνει είναι να χάνει την εμπιστοσύνη της κόρης της παλεύοντας με ενοχές και εφιάλτες.
Σε αντίστιξη, στο δεύτερο διήγημα («Ασφυκτική αγκαλιά»), ο θυμός του αφηγητή, που μέμφεται τον πατέρα του για την αδυναμία του να κρατήσει στο σπίτι τους τη «φευγάτη» μητέρα, θα καταλαγιάσει κάτω από μια σκέψη πιο ώριμη και μια ειλικρινή συγκατάβαση απέναντι στα λάθη του γεννήτορά του. Κι εδώ η έλξη και η απώθηση διαδέχονται η μία την άλλη, μέχρις ότου η οργή να παραχωρήσει οριστικά τη θέση της στην κατανόηση και στην αποδοχή.
Στην ατμόσφαιρα των αντικρουόμενων συναισθημάτων συμπλέουν και τα υπόλοιπα δώδεκα διηγήματα της συλλογής, με το παρελθόν και το παρόν να συγχέονται από μια μνήμη που άλλοτε εμφανίζεται θολή και αναξιόπιστη κι άλλοτε εξαιρετικά λεπτομερής και ακριβοδίκαιη, τη στιγμή που η αφηγήτρια δεν παύει να αναρωτιέται: «Θα ζούσα άραγε τη ζωή μου με τον ίδιο τρόπο ξανά; Θα έκανα τα ίδια ασυγχώρητα λάθη;» («Οτι ήταν να σωθεί, είχε σωθεί»).
Ξεχωριστή θέση καταλαμβάνουν το χαμηλόφωνο «Αναγκαστικός περίπατος», με τον αφηγητή να καταφεύγει σε μακρινούς περιπάτους για να ξεφύγει από το άγχος του μετά την απομάκρυνση από τη συζυγική εστία, το «Να τα εκατοστίσεις» για το γκροτέσκο ανατρεπτικό τέλος του, το «Είναι ζητήματα διατροφής» για το χιούμορ και το προφορικό και αβίαστο ύφος, το «Φάλτσες φωνές» για την ευφάνταστη και καλά δομημένη πολυφωνία του, και τα καταληκτικά «Σαν βραχογραφίες», «Υπάρχει θεραπεία» και «Ο,τι ήταν να σωθεί, είχε σωθεί» για το απολαυστικό παιχνίδισμα ανάμεσα στο παρόν και τη νοσταλγία, με αποκορύφωμα, το λυρικό και ιδιαίτερα στοχαστικό «Μαύρα πέδιλα», εμπνευσμένο από την Κλαρίσε Λισπέκτορ.
[…]Πηγή: ΕΦΣΥΝ
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.