Υψώνεται το λάβαρο της Επανάστασης

25/3/1821: Υψώνεται το λάβαρο της Επανάστασης κατά του τουρκικού ζυγού, από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, στην Αγία Λαύρα.

***

Στις αρχές Μαρτίου οι προπαρασκευές, οι ακριτομύθιες αλλά και πληροφορίες προδοτών αναστάτωσαν την τουρκική διοίκηση, που ζήτησε ενισχύσεις, προσκάλεσε δε προκρίτους και αρχιερείς στην Τρίπολη, τάχα σε σύσκεψη. Στην πραγματικότητα όμως για να κρατηθούν ως όμηροι. Πολλοί εξ αυτών προσήλθαν (εκτός από τους προύχοντες των Καλαβρύτων και της Αιγιαλείας) με σκοπό να διασκεδάσουν τις τουρκικές υποψίες. Όσοι κωλυσιεργούσαν, κυρίως οι Αχαιοί, μαζεύτηκαν στις 17 Μαρτίου στην Αγία Λαύρα, με αφορμή την εορτή του φερώνυμου της μονής Αγίου Αλεξίου, αποφασίζοντας οριστικά εκεί την Επανάσταση για την προκαθορισμένη από τη Φιλική Εταιρεία ημερομηνία, δηλαδή την 25η Μαρτίου. Η απόφαση αυτή γέννησε την παράδοση περί κήρυξης της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα στις 25 Μαρτίου.

Οι συλλήψεις κι οι έρευνες διέλυσαν τελικά κάθε δισταγμό και αναβλητικότητα.Με πρωταγωνιστές τον Ασημάκη Φωτήλα, το Σωτήρη Χαραλάμπη και τον Ασημάκη Ζαΐμη, η μεγάλη απόφαση ελήφθη. Οι πρόκριτοι αποσύρθηκαν στα χωριά τους και άρχισαν τη στρατολογία, ενώ τα πρώτα επεισόδια είχαν ήδη εκδηλωθεί. Στις 14 Μαρτίου ο Ν. Σολιώτης χτύπησε στις Πόρτες Αγριδιού Τούρκους ταχυδρόμους και στις 18 οι Χονδρογιανναίοι χτύπησαν εισπράκτορες που μετέφεραν χρήματα στην Τριπολιτσά, στη θέση Χελωνοσπηλιά. Τα επεισόδια συνεχίζονταν και ο πασάς των Καλαβρύτων Αρναούτογλου κλείστηκε στον πύργο του. Στη Μάνη πρώτη πήρε τα όπλα η Αρεόπολη στις 17 Μαρτίου, ενώ στις 21 σημειώθηκε η πρώτη οργανωμένη επίθεση κατά των Καλαβρύτων, που απελευθερώθηκαν στις 26 Μαρτίου. Νωρίτερα, στις 23 Μαρτίου απελευθερώθηκε η Βοστίτσα, όπου ο Ανδρέας Λόντος ύψωσε την κόκκινη επαναστατική σημαία με το μαύρο σταυρό, ενώ οι Τούρκοι έφευγαν για τη Φωκίδα. Στις 23 Μαρτίου απελευθερώθηκε και η Καλαμάτα, όπου μπήκαν οι Μανιάτες υπό το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον Πέτρο και τον Ηλία Μαυρομιχάλη, τον Παπαφλέσσα, τον Αναγνωσταρά και το Νικηταρά.

Εκεί, μετά από σύσκεψη ιδρύθηκε η Μεσσηνιακή Γερουσία υπό τον Π. Μαυρομιχάλη και γνωστοποιήθηκε με «Προειδοποίηση» προς τις ευρωπαϊκές Αυλές η απόφαση του έθνους να αποτινάξει το ζυγό. Την επομένη ο Κολοκοτρώνης κινήθηκε προς την Αρκαδία. Τα χωριά έπαιρναν το ένα μετά το άλλο τα όπλα και οι Τούρκοι κλείνονταν στα κάστρα. Ως το τέλος Μαρτίου η εξέγερση είχε απλωθεί σ’ όλη την Πελοπόννησο.

Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 37-38