Για «Το τρίτο λάθος» του Κωνσταντίνου Μανίκα

Κριτική της φιλολόγου Ελπίδας Λάππα
για το μυθιστόρημα «Το τρίτο λάθος» του Κωνσταντίνου Μανίκα

 

Το Τρίτο Λάθος από τις εκδόσεις Ιωλκός είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο. Μπορεί να το λατρέψεις με τη μια αν αφεθείς στη δύναμη των ηρώων του. Μπορεί όμως και να σε μπερδέψει ή να σε αφήσει με απορίες αν δεν αφουγκραστείς τις φιλοσοφικές ανησυχίες και τις λογοτεχνικές τεχνικές του. Θα πρέπει να αναγνωρίσεις τα «κουμπιά» του. Τότε θα ανακαλύψεις έναν θησαυρό, άξιο προσοχής.

Το λεξιλόγιο και η χρήση της γλώσσας ξεπερνούν τα αναμενόμενα για ένα μέσο μυθιστόρημα.

Προσεκτική λεπτοδουλειά σαν πολύτιμο υφαντό που κάθε βελονιά έχει λόγο ύπαρξης. Κάθε λέξη προσθέτει κάτι παραπάνω σε εικόνες και νοήματα. Τα λόγια ομορφαίνουν λίγο περισσότερο με τη μαεστρία του Κωνσταντίνου Μανίκα.

Μερικοί από τους διαλόγους ίσως να σε παραξενέψουν, μπορεί να σου φανούν μέχρι και ψεύτικοι. Ειδικά αν δεν έχεις διαβάσει το πρώτο του βιβλίο, Στην ψυχή του ηγεμόνα. Προς το τέλος του, αφήνεται το υπονοούμενο ότι όλοι οι διάλογοι της ψυχανάλυσης που παρατίθενται μπορεί να βρίσκονται στο μυαλό του κεντρικού ήρωα.

Οι ήρωες στο Τρίτο Λάθος, μοιάζουν να εξυψώνονται από το ρεαλισμό, να αγγίζουν το σουρεαλισμό. Εξιδανικευμένος λόγος, σαν να μετέχουν σε αρχαία τραγωδία ή σε σαιξπηρικό δράμα. Η ψυχολογική μετάβαση γίνεται σε ιδεατό περιβάλλον, ξεφεύγει από την πραγματικότητα. Αυτή η φάση περιγράφει τις κουβέντες λογοτεχνικών χαρακτήρων. Κουβέντες που μπορεί να μην είναι υπαρκτές. Άλλωστε δεν πρόκειται για σενάριο. Ονειρικό είναι το σκηνικό.

Όμως Το Τρίτο Λάθος δεν είναι μόνο ένα λογοτεχνικό κόσμημα. Μας βάζει σε σκέψεις, υπαρξιακά διλήμματα.

Ποιοι είμαστε και που πάμε; Τι καθορίζει τις αποφάσεις μας; Τι μας ελέγχει και τι μας απελευθερώνει από τα πρέπει;

Η αποτυχία είναι διαχειρίσιμη όταν θελήσεις να αντιμετωπίσεις τους δαίμονες σου. Η αυτοκτονία δεν είναι λύση σε κανένα πρόβλημα. Ο άνθρωπος και τα συναισθήματα του είναι το μέτρο της ευτυχίας του. Αρκεί να αφεθεί απερίσπαστος να κυνηγήσει το όνειρο του. Το δικό του όνειρο κι όχι αυτό που του επιβάλλουν οι άλλοι. Μέσα από τη δύναμη του. Με οδηγό τη βούληση.

Τρεις ήρωες που πέρασαν από το ίδιο αθηναϊκό διαμέρισμα, βλέπουν τα όνειρα τους να γίνονται συντρίμμια. Στον ένα, φταίει η οικονομική κρίση. Στην άλλη, ένας απατηλός έρωτας. Για την τρίτη, οι οικογενειακές πλάνες.

Δεν θα σας πω παραπάνω για την υπόθεση και την κατάληξη των ηρώων. Η ψυχανάλυση αποδεικνύεται απαραίτητο εργαλείο. Κι αυτός ο Κλεόβουλος τι ρόλο παίζει; Δεν είναι ο κουτσομπόλης της γειτονιάς. Είναι ένας άνθρωπος που πάλεψε με τις αδυναμίες του, με την ομοφυλοφιλική τάση σε μια άγρια εποχή, αλλά βρήκε το παν μέτρον άριστο, κι ας πληγώθηκε.

Πολύ ενδιαφέρον έχουν και δευτερεύοντες χαρακτήρες, όπως ο κουρασμένος αστυνομικός που εμπλέκεται για λίγο στην ιστορία ή ο γιος των ιδιοκτητών του διαμερίσματος με τον ιδιότροπο χαρακτήρα.

Δώστε την ευκαιρία στο μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Μανίκα να σας κατακτήσει. Αφεθείτε σε όσα το κάνουν τόσο ξεχωριστό.