Το διήγημα ως θεραπεία και αίνιγμα
της Χρύσας Φάντη
Μέσα στο 2020, κυκλοφόρησαν οι συλλογές διηγημάτων δυο αξιοσύστατων, νέων συγγραφέων, το Παζλ της Φιλιέττας Μιχαλακάκου και η Θεραπευτική επιδείνωση της Αννας Γεωργιάδου. Κοινά χαρακτηριστικά και σημάδια σύγκλισης στις γραφές τους: η εσωτερικότητα, οι τεχνικές συντόμευσης και συμπύκνωσης, και πολλά επιμέρους αινίγματα, που υπονομεύουν τα αυτονόητα και αποκαλύπτουν τα απροσδόκητα. Και στα δυο, ο ασθματικός ρυθμός και η καινοτόμος διάθεση κυριαρχούν, προκαλώντας ευχάριστα την ενεργή αναγνωστική συμμετοχή. […]
Σε παρόμοιο κλίμα, το Παζλ της Μιχαλακάκου επιχειρεί μια πρωτότυπη καταβύθιση στα άδυτα της συνείδησης, με το παράδοξο να αποκαλύπτει τις διαφορετικές όψεις του πιο κοινότοπου εαυτού. Στις περισσότερες από τις δώδεκα ευσύνοπτες ιστορίες του, με εξαίρεση την αφιερωματική τελευταία, τα πρόσωπα προσδιορίζονται αλλά και συγχέονται, με τη χρήση της δεικτικής αντωνυμίας Εκείνος ή Εκείνη, υπομνηματισμός της σύγχυσης, των πολλών εκδοχών, της απροσδιοριστίας και της απόστασης.
Οι χαρακτήρες, φαινομενικά, δεν έχουν τίποτα το ακραίο, πρόκειται για φιγούρες της διπλανής πόρτας, που καλούνται να διαχειριστούν εικονικά ή πραγματικά προβλήματα σε ατμόσφαιρα δυστοπίας, εγκλωβισμένες υπάρξεις, που για να τα βγάλουν πέρα, καταφεύγουν στον στρουθοκαμηλισμό ή σε κόσμους φανταστικούς και σκέψεις ακατάληπτες. Μέσ’ από το κάτοπτρο του υποσυνείδητου, η ωμότητα και η πολυδιάσπαση φέρνουν στο προσκήνιο ξέφτια από εφιάλτες που θυμίζουν πίνακες του Φράνσις Μπέικον, καθώς από ένα υπόγειο σε μια ακρογιαλιά η απόσταση εκμηδενίζεται και το φαντασιακό υπερισχύει. Τα σχήματα αλλοιώνονται και τα παραμορφωμένα κομμάτια τους πραγματοποιούν απότομες πτήσεις και προσγειώσεις σε έναν κόσμο κινδύνου και πανικού.
Η διάκριση ανάμεσα σε θύτες και θύματα ακυρώνεται. Μια πιτσιρίκα παίζει με τον κρυμμένο μαζοχισμό τού εν δυνάμει θύτη της, ένας σαδομαζοχιστής ψυχολόγος εμφανίζεται παρωδιακά, σαν να βγαίνει από τις τρομώδεις φαντασιώσεις και τις κρυφές έλξεις και απωθήσεις των ασθενών-πελατών του, η ταλαιπωρημένη «Εκείνη» που στριφογυρίζει στις χούφτες αρωματικά μαντιλάκια στο διήγημα ΑΝΑΠΑΥΣΙΣ ΩΣ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ (ΤΡΙΣ) MULUS BARBATUS ταυτίζεται με «Εκείνη», που στο ΠΑΡΤΙ ΜΕ ΚΟΛΛΥΒΑ επισκέπτεται τον ίδιο σύμβουλο, ενώ και οι δυο τους δεν διαφέρουν από τις ερωτικές τους αντίζηλες ή τις συζύγους των εραστών τους, τις θυματοποιημένες θύτισσες Μ., Ζ. και Ξ. και τις γυναίκες που εμφανίζονται στο Μ[ο]ΝΗ ή ΜΟΝΗ[ή]. Το ίδιο συμβαίνει και με τους άρρενες «Εκείνους», οι οποίοι, παρά τα διαφορετικά προσωπεία και τα χαρακτηριστικά που φαινομενικά τους διαχωρίζουν, αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο. Οπου τα υποκείμενα ονοματίζονται, η χειμαρρώδης αφήγηση υιοθετεί ατμόσφαιρες περισσότερο ρεαλιστικές και φωτισμούς πιο ξεκάθαρους (ΕΠΙΚΗΡΥΓΜΕΝΗ, ΑΦΙΕΡΩΣΗ ΜΟΙΑΖΕΙ). Με εξαίρεση το πρώτο διήγημα (Η ΚΥΡΙΑ ΜΕ ΤΑ ΑΣΠΡΑ), όπου περιγράφεται μία εκ των έξω επιβεβλημένη στέρηση του πιο πολύτιμου αγαθού, του νερού, στη συνέχεια, η «στεγανοποίηση» των συναισθημάτων αλλά και η ανεκδιήγητη ρευστότητά τους, οδηγεί τα πρόσωπα στο χάος και στην αυτοαναίρεση.
Πηγή | Copyright: Εφημερίδα των Συντακτών | Χρύσα Φάντη
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.