Το κυπριακό ιδίωμα

Μέγα Κυπρο-ελληνο-αγγλικό (και με λατινική ορολογία) λεξικό: Ερμηνευτικό, ετυμολογικό, προφοράς, ορθής γραφής.

65,00 52,00

960-426-186-Χ

65,00 52,00

Εξαντλημένο

SKU960-426-186-Χ Categories, Brand:

Ένα έργο ζωής. Διερμηνεύει τα λήμματα στην πανελλήνια και στην αγγλική γλώσσα (αλλά και στα λατινικά).

Το λεξικό καταχωρίζει κάθε παραλλαγή με παραπομπές στους ορθούς ορθογραφικά τύπους. Καλύπτει όλο το φάσμα του Ιδιώματος, τόσο του καθομιλουμένου όσο και του παραδομένου στα γραπτά κείμενα (με ένδειξη των παρωχημένων τύπων). Μαζί με την Εισαγωγή, του ίδιου του λεξικογράφου, είναι ένα διττά χρήσιμο έργο για τους:

- μελετητές της πανελλήνιας γλώσσας και της ιστορικής εξέλιξης

- μελετητές της Κυπριακής τοπολαλιάς

- φοιτητές και μαθητές.

***

«Είναι γεγονός ότι ενώ διαθέτουμε έναν αριθμό ποικίλων λεξιλογίων και γλωσσαρίων της ελληνικής ντοπιολαλιάς της Κύπρου, μας έλειπε έως σήμερα ένα πλήρες και διεξοδικό λεξικό της. Ας μη λησμονούμε ότι οι δυσκολίες κατανόησης της συγκεκριμένης διαλέκτου όχι μόνο από τους μη φυσικούς ομιλητές της αλλά και από ένα μεγάλο μέρος των νεαρών ιδίως Κυπρίων (τουλάχιστον σε όλο το εύρος και τον πλούτο της) είναι σημαντικές και η συγκρότηση ενός συστηματικού λεξικού του κυπριακού ιδιώματος, εκτός των άλλων, θα διέσωζε έναν τεράστιο γλωσσικό θησαυρό, ο οποίος σταδιακά ξεχνιέται.

Ιδιαίτερα στις μέρες μας, η οικονομική ευμάρεια του νησιού, σε συνάρτηση με τη συνεχώς παγκοσμιοποιούμενη κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα και τις καταβολές από το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν του, ασκεί πολλές και ισχυρές πιέσεις στους ελληνόφωνους κατοίκους του, μάλλον εις βάρος της τοπικής διαλέκτου και της κοινής νεοελληνικής, οι οποίες φαίνεται να παραχωρούν σημαντικό έδαφος στη χρήση πρωτίστως της αγγλικής σε πολλές εκφάνσεις της καθημερινής πραγματικότητας.

Υπό αυτές τις συνθήκες, το να παρουσιαστεί ένα πλήρες λεξικό της κυπριακής διαλέκτου αποτελεί ανάγκη επιτακτική αλλά και τόλμημα μέγα. Πολλά θα είναι τα εμπόδια που θα έχει να ξεπεράσει ο λεξικογράφος, ιδίως όσον αφορά ζητήματα εντοπισμού, εύρους, συλλογής και παρουσίασης του υλικού του, αφού η ιδιαίτερη εκφορά πλήθους λέξεων και συνακόλουθα η ορθογραφική αναπαράστασή τους εγείρει αρκετά λεξικογραφικά ζητήματα. Το γεγονός ότι δεν έχει τηρηθεί μια κοινή γραμμή στην καταγραφή των ιδιωματικών λέξεων της Κύπρου, τόσο κατά την έκδοση κειμένων της κυπριακής γραμματείας όσο και στη συγκρότηση ειδικότερων λεξιλογίων και γλωσσαρίων, μαρτυρά τη μεγάλη δυσκολία του εγχειρήματος.

Το εγχείρημα αυτό ανέλαβε να πραγματώσει ο κ. Ρόης Παπαγγέλου, ο οποίος μας έχει δώσει και κατά το παρελθόν δείγματα των λεξικογραφικών του ενασχολήσεων: το ναυτικό λεξικό του Η γλώσσα των καραβιών (1991) έχει, άλλωστε, από καιρό εξαντληθεί. Καρπός υπερτριακονταετούς συστηματικής συλλογής και αποδελτίωσης συναφούς γλωσσικού υλικού από τον κ. Παπαγγέλου αποτελεί Το Κυπριακό Ιδίωμα των 1.400 σελίδων, το οποίο συνοδεύεται από βιογραφικό του λεξικογράφου, πρόλογο του υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου κ. Ουράνιου Μ. Ιωαννίδη, εισαγωγικό σημείωμα και αναλυτικά προλεγόμενα του συντάκτη, όπου εξετάζονται ιστορικής φύσεως ζητήματα, φωνητικά, γραμματικοσυντακτικά και λεξιλογικά φαινόμενα της κυπριακής διαλέκτου (κυρίως σε σχέση με την κοινή νεοελληνική) και λεξικογραφικά/μεθοδολογικά θέματα που σχετίζονται με τη φιλοσοφία του εν λόγω λεξικού. Τα προλεγόμενα κλείνουν με βασική βιβλιογραφία η οποία χρησιμοποιήθηκε κατά τη σύνταξη του λεξικού και απαραίτητους πίνακες προφοράς, συμβόλων και συντομογραφιών.

Εκτός από τα καθαρά διαλεκτικά λήμματα του λεξικού, το υλικό που χρησιμοποιείται στην Κύπρο από την κοινή νεοελληνική χωρίς καμία αλλαγή, δεν καταγράφεται. Περιλαμβάνονται, εντούτοις, όσες λέξεις χρησιμοποιούνται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, χωρίς να είναι, ωστόσο, πανελλήνια γνωστές ή σε κοινή χρήση (όπως συμβαίνει στη Μεγαλόνησο: μουντάρω, χάριν κ.ά.). Οσες από τις λέξεις της πανελλήνιας δημοτικής καταγράφονται, παρουσιάζουν στο κυπριακό ιδίωμα ιδιαιτερότητες σημασιολογικές, ορθογραφικές ή προφοράς.

Ο λεξικογράφος παραθέτει τις σημασίες κάθε λήμματος στα ελληνικά και στα αγγλικά (και στα λατινικά προκειμένου για ειδικότερη ορολογία). Εισηγείται μάλιστα και έναν χαρακτηριστικό τρόπο ορθογραφικής απεικόνισης πολλών λημμάτων τα οποία παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες κατά την εκφορά τους και τις οποίες συνήθως παρέβλεπαν ή παρουσίαζαν με άλλον τρόπο οι εκδότες των κειμένων ή οι προηγούμενοι λεξικογράφοι. Όταν μαρτυρούνται διαφορετικοί τύποι για την ίδια λέξη, αυτοί καταγράφονται με ταυτόχρονη παραπομπή στον τύπο όπου παρατίθενται οι σημασίες.

Θα μπορούσε κανείς να εγείρει πολλά και ποικίλα ερωτήματα ως προς το σύστημα καταγραφής που εισηγείται ο κ. Παπαγγέλου, ως προς κάποιες ορθογραφικές του επιλογές, τον τρόπο που δημιουργεί τα παραδείγματά του και τη μάλλον ρυθμιστική/κανονιστική λεξικογραφική του προσέγγιση, ή να έχει ακόμη και ενστάσεις για κάποια σημεία που θίγει στα προλεγόμενά του. Και αυτή ακριβώς είναι μία από τις αξιοσημείωτες «προκλήσεις» αυτής της ογκώδους και χρήσιμης λεξικογραφικής εργασίας: το ότι δεν καταχωρίζει απλώς λήμματα και σημασίες αλλά τα καταγράφει με έναν ιδιαίτερο τρόπο που, αν μη τι άλλο, αξίζει να συζητηθεί».

Γιώργος Ανδρειωμένος
ΤΟ ΒΗΜΑ, 19-08-2001

Ο Ρόης Παπαγγέλου γεννήθηκε το 1941. Είναι αρχιτέκτονας και πολεοδόμος. Διετέλεσε Καθηγητής Μετάφρασης στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Εργάστηκε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ως ανώτατο στέλεχος, και ως διευθύνων περιβαλλοντικών πολεοδομικών έργων. Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο (34 ποιητικές συλλογές, 9 βιβλία με μεταφράσεις ξένης ποίησης, 3 βιβλία με θεατρικά, 2 λεξικά, και 2 μυθιστορήματα). Του έχει απονεμηθεί το βραβείο «Πνευματικής Δημιουργίας» από την Ελληνική Εταιρεία Χριστιανικών Γραμμάτων. Είναι Επίτιμο μέλος της Αμφικτυονίας Ελληνισμού, και μέλος της Διεθνούς Ενώσεως Λογοτεχνών. Έχει γράψει επιστημονικές εργασίες, λογοτεχνικά δοκίμια και άρθρα κι έχει μεταφράσει ξένους ποιητές. Δικά του ποιήματα έχουν σχολιαστεί και μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες.

Βάρος 2070 g
Διαστάσεις 14 × 21 cm
Αριθμός Σελίδων

Εξώφυλλο

Θέμα

, , ,

Μήνας έκδοσης

Μάιος

Έτος Έκδοσης