Ιστορίες από την επαρχία και την πόλη | «Τα καύκαλα», του Γιώργου Θάνου
του Νίκου Σταϊκούλη
Εξιδανικευμένες μορφές, πρόσωπα που συγκεντρώνουν πάνω τους ένα πλήθος ιδεατών χαρακτηριστικών και μια προσκόλληση στο παρελθόν και τα διδάγματά του, συνθέτουν το βιβλίο του Γιώργου Θάνου «Τα καύκαλα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ιωλκός.
Μέσα στα 19 διηγήματα που το απαρτίζουν βρίσκουν καταφύγιο οι κατατρεγμένοι, οι αδικημένοι, άνθρωποι αφανείς, που βρίσκονται στο περιθώριο, ή εκείνοι που η ιστορία τους έμεινε για χρόνια κρυφή. Ταυτόχρονα, στις σελίδες του κυριαρχεί μια νοσταλγία για το παρελθόν, για το χωριό και τους ανθρώπους του, σε αντίθεση με την πόλη που απαξιώνεται και μοιάζει περισσότερο με πτώση.
Η πόλη είναι κρύα και αφιλόξενη, το χωριό είναι ζεστό, οικείο. Το παρελθόν είναι ιδανικό, φωτεινό, γεμάτο θρύλους και ενδιαφέρον, το παρόν από την άλλη είναι σκοτεινό, αδιάφορο, αφού όλη η αφήγηση κυλάει πάντα προς τα πίσω. Οι ήρωες των ιστοριών στα «Καύκαλα» είναι άνθρωποι απλοί και καθημερινοί, τραγικοί και αγαθοί, μα πάνω από όλα εξιδανικευμένοι. Προσλαμβάνουν μέσα από τα λόγια του συγγραφέα τέτοια καθολικά χαρακτηριστικά, που μοιάζουν να μην έχουν τίποτα άλλο πάνω τους, όπως ο ξέπαπας που μόνο θρηνεί, ο παππούς που ξέρει να σφάζει, να ψήνει κι έχει ζήσει τον πόλεμο, η μάνα που πάντα μαγείρευε υπέροχα. Σε όλο το κείμενο τονίζεται η καλοσύνη τους, το ότι αυτοί δεν φταίνε, το ότι παρόλο που βρίσκονται στο περιθώριο ξεχωρίζουν κι η αθωότητά τους έρχεται σε σύγκρουση με τη μοίρα τους που τους χτυπά και δεν τους αξίζει.
«Τα καύκαλα» είναι μια κατάδυση στις ιστορίες των πονεμένων, των ξενιτεμένων, εκείνων που πολεμούν. Η αφήγηση εστιάζει στις λεπτομέρειες, στην πραγματική ζωή, με τέτοιο τρόπο που αναπόφευκτα φτάνεις να συγκριθείς και να μπεις στη θέση του ήρωα.
Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας είναι σχεδόν ιδιωματική, σε σημείο που κάποιες φορές μοιάζει επιτηδευμένο. Ωστόσο, δεν κουράζει, αντίθετα ενισχύει το κλίμα που ο Γ.Θ θέλει να δημιουργήσει και σου δίνει την αίσθηση ότι ακούς τις ιστορίες από πρώτο χέρι, σαν να κάθεσαι στο καφενείο ένα μεσημέρι. Η αφήγηση κυλάει ομαλά και, παρόλο που μερικά διηγήματα προσωπικά δεν μου σπινθήρισαν τόσο το ενδιαφέρον, η μικρή φόρμα των ιστοριών διατηρεί τον αναγνώστη στη θέση του και τον καλεί να συνεχίσει.
Στα υπόλοιπα χαρακτηριστικά, το εξώφυλλο είναι άψογη δουλειά, με ένα κολλάζ που ταιριάζει απόλυτα στο κείμενο που συνοδεύει. Το εσωτερικό είναι, επίσης, πολύ καλοστημένο με μια αίσθηση πως δεν «βιάζεται», ούτε προσπαθεί να χωρέσει όσα περισσότερα μπορεί, αλλά το κάθε διήγημα παίρνει το χώρο του και στέκεται λες και όλο το βιβλίο αφορά μόνο αυτό.
Το bottom line: «Τα καύκαλα» είναι ένα βιβλίο σίγουρα πολύ μελαγχολικό που, παρά το σκοτάδι που πραγματεύεται, καταφέρνει να μην γίνει ιδιαίτερα βαρύ. Αν και στις σελίδες του είναι κυρίαρχο το στοιχείο της επαρχίας, για κάποιον παράξενο λόγο εμένα μου άφησε μια ατμόσφαιρα νυχτερινής Αθήνας, και των τυχαίων προσώπων και ιστοριών που την απαρτίζουν. Ξεκούραστο και έντονο ταυτόχρονα, είναι ένα πολύ άξιο ανάγνωσμα.
Πηγή | Copyright: στίξη | Νίκος Σταϊκούλης
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.