Ο ελληνικός στρατός εισβάλλει στη Θεσσαλία

21/1/1878: Με αρχηγό τον αντιστράτηγο Σκαρλάτο Σούτσο, ο ελληνικός στρατός εισέβαλε στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλία χωρίς την κήρυξη πολέμου.

 

***

 Η πληροφορία όμως για επικείμενη ρωσοτουρκική ανακωχή προκάλεσε τη λαϊκή οργή. Λιθοβολήθηκαν τα σπίτια όλων των πολιτικών και απειλήθηκε η ίδια η ζωή τους.

Πλήθη εθελοντών κατατάσσονταν και εθνοφύλακες καλούνταν στα όπλα. Ύστερα από λίγες μέρες, στις 21 Ιανουαρίου/2 Φεβρουαρίου 1878, δύο μέρες μετά τη ρωσοτουρκική ανακωχή και προκειμένου να κατασιγάσει η λαϊκή οργή, ο ελληνικός στρατός εισέβαλε στη Θεσσαλία χωρίς την κήρυξη πολέμου. Ο επίσκοπος Κίτρους Νικόλαος κήρυσσε την επανάσταση στην Πιερία και επαναστατική κυβέρνηση εγκαθιδρύθηκε στο Λιτόχωρο. Στο Πήλιο δρούσαν ήδη ο Δουμπιώτης κι ο Βούλγαρης, στα Άγραφα ο Ισχόμαχος, στην Καρδίτσα ο Φιλάρετος και στο Σμόκοβο οι Λάιος και Τερτίπης. Στις 21 Ιανουαρίου η Γενική Συνέλευση των Κρητών ζητούσε από την Πύλη πλήρη αυτοδιοίκηση και εκλογή της εκτελεστικής εξουσίας και τρεις μέρες αργότερα η ελληνική κυβέρνηση διέτασσε τη διακοπή της προέλασης στα θεσσαλικά σύνορα. Οι Άγγλοι απείλησαν ανοιχτά με βομβαρδισμό του Πειραιά από τον τουρκικό στόλο (που με φόβο αναμενόταν και γι’ αυτό οχυρώνεται ταχύτατα) κι όλοι οι πρέσβεις των Δυνάμεων απαιτούσαν επιστροφή του στρατού στη μεθοριακή γραμμή. Η κυβέρνηση υπέκυψε κερδίζοντας μια δήλωση, ότι το θέμα των επαναστατημένων αλύτρωτων ελληνικών επαρχιών θα ετίθετο στη διάσκεψη ειρήνης. Έμμεσα όμως συνέχισε να στηρίζει τα κινήματα της Κρήτης, της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της Μακεδονίας, που έμειναν ζωντανά ως το τέλος Μαρτίου.

Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 228.

 

 

***

Για το βιβλίο

Γνήσιος καρπός και κορυφαία εκδήλωση των αντιστασιακών παραδόσεων του ελληνικού λαού, η Επανάσταση του 1821 δεν ενέπνευσε μόνο λαμπρές στιγμές του έθνους και τρόπαια ανυπέρβλητα, αλλά επανέφερε έναν αρχαίο λαό στον πολιτικό χάρτη του σύγχρονου κόσμου. Λυδία λίθος που καθόρισε τη νεοελληνική συνείδηση, η Επανάσταση αυτή αποτέλεσε την απαρχή μακρόχρονων απελευθερωτικών και κοινωνικών αγώνων που κορυφώθηκαν τον εικοστό αιώνα, όταν ο Ελληνισμός έζησε μια δραματική αντίφαση. Από τη μια πέτυχε, χάρη στην ηρωική εξόρμηση των ετών 1912-1922, να συγκροτήσει ένα ομοιογενές εθνικό κράτος, το ευρύτερο της Ιστορίας του, από την άλλη όμως γνώρισε μια τρομερή Καταστροφή (1922), μια πρωτοφανή συρρίκνωση και δύο αλλεπάλληλους σκληρούς διχασμούς.

Ο Κώστας Χατζηαντωνίου, γνωστός για τις μελέτες και τα δοκίμιά του πάνω σε θέματα νεοελληνικής ιστορίας, αφηγείται με το συνθετικό έργο του «Ιστορία της νεότερης Ελλάδας – 1821-1941» τη νεοελληνική περιπέτεια. Τα πρώτα βήματα του ελληνικού κράτους που δεν απεικόνιζε τους πόθους και τους σκοπούς της μοναδικής ψυχικής έκρηξης του 1821, την αγωνία και τους αγώνες για την εθνική ολοκλήρωση και τον πολιτικό εκσυγχρονισμό, τις μάχες για την εθνική ταυτότητα στο εξαρτημένο βασίλειο που εξαρχής παραδόθηκε σε μια αδιέξοδη διαμάχη διαφώτισης και παράδοσης, την άνοιξη του βενιζελισμού που οδήγησε το έθνος πολύ κοντά στην πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας, αλλά και την τιτάνια προσπάθεια των Ελλήνων να σταθούν πάλι στα πόδια τους μετά το 1922. Προσπάθεια που έδωσε το μεγάλο έπος του 1940-1941, με το οποίο κλείνει το βιβλίο, αλλά και μια ολόκληρη εποχή του Νέου Ελληνισμού.