Καταστρέφονται τα Ψαρά

20/6/1824: Τα Ψαρά καταστρέφονται από τους Τούρκους.

 

***

 

Στο πολεμικό πεδίο αυτό το έτος η εσωτερική κρίση εμπόδισε την κατάληψη των τεσσάρων φρουρίων που έμεναν στα χέρια των Τούρκων στην Πελοπόννησο (Πάτρα, Ρίο, Μεθώνη, Κορώνη), αποτελώντας επικίνδυνα εχθρικά προγεφυρώματα. Κατεστάλη εξάλλου η Επανάσταση στην Εύβοια και την Κρήτη, ενώ καταστράφηκαν η Κάσος και τα Ψαρά. Στην Εύβοια ο Ανδρούτσος και ο Κριεζώτης δεν μπόρεσαν να καταλάβουν τη Χαλκίδα και την Κάρυστο εξαιτίας της επέμβασης του τουρκικού στόλου. Στις 7 Απριλίου 1824 πέθανε στο Μεσολόγγι ο μεγάλος φιλέλληνας και κορυφαίος ρομαντικός ποιητής λόρδος Βύρων. Το Μεσολόγγι είχε καταστεί ο φωτεινός χώρος του φιλελεύθερου ελληνικού πνεύματος. Εδώ εκδόθηκαν τα Ελληνικά Χρονικά του Ελβετού Μάγερ το 1824, εδώ τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1825 ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Δ. Σολωμού.

Ανεκμετάλλευτη η αδυναμία των Τούρκων

Στο στρατιωτικό πεδίο, η αδυναμία των Τούρκων να οργανώσουν αξιόλογη εκστρατεία το 1824 κατά της Δυτικής Ελλάδας πέρασε ανεκμετάλλευτη. Στην Κρήτη τουρκικές επιδρομές συνεχίζονταν με καταστρεπτικά αποτελέσματα, ενώ οι εκκλήσεις προς την κυβέρνηση αποδεικνύονταν μάταιες. Το Μάρτιο και τον Απρίλιο του 1824 ο Χουσεΐν μπέης διέσχισε καταστρέφοντας όλο το Νομό Χανίων, κατέλαβε τα Σφακιά και κατέστειλε και εδώ την Επανάσταση, ενώ δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες έφυγαν από την Κρήτη.

Ακόμη πιο δραματικά ήταν τα γεγονότα στο Αιγαίο. Ο τουρκικός στόλος βγήκε πάλι από τα Στενά τον Απρίλιο και διέλυσε τις πολιορκίες της Καρύστου και της Χαλκίδας. Κατόπιν παρέλαβε εφόδια και άνδρες από τα μικρασιατικά παράλια. Τα πλοία της Ύδρας και των Σπετσών δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν, γιατί οι ναύτες δεν είχαν πληρωθεί.

Η «Σεβαστή Διοίκησις» είχε χρήματα μόνο για το στρατό του εμφυλίου, που κατέστρεφε την Ελλάδα, όχι όμως και για την Κάσο ή τα επίσης εγκαταλελειμμένα από την κυβέρνηση Ψαρά, που καταστράφηκαν από το Χοσρέφ και τα τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα στις 29 Μαΐου και στις 20 Ιουνίου αντίστοιχα. Και στα δύο νησιά διαδραματίστηκαν σκηνές φρίκης. Στα Ψαρά οι νεκροί και αιχμάλωτοι έφθασαν τους 20.000, εκ των οποίων οι 15.000 ήταν πρόσφυγες που είχαν καταφύγει εκεί. Μια ισχυρότατη εστία της Επανάστασης δεν υπήρχε πια. Θορυβημένη από τις καταστροφές και την αιγυπτιακή απειλή, η κυβέρνηση Κουντουριώτη προχώρησε στη χορήγηση αμνηστίας (2 Ιουλίου 1824).

Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 79-80