Γεννήθηκε ο Ανρί Ματίς

***

Ανρί Ματίς

Ο Ανρί Ματίς (Henri Émile Benoît Matisse) ήταν σημαντικός Γάλλος ζωγράφος, από τους πρωτοπόρους του φοβισμού. Γεννήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 1869 στην βόρεια Γαλλία, στα 18 του πήγε στο Παρίσι και σπούδασε νομικά. Πήρε πτυχίο το 1891 και εργάστηκε για ένα διάστημα ως συμβολαιογράφος, όμως τον ίδιο χρόνο έπαθε σκωληκοειδίτιδα και χρειάστηκε να μείνει σπίτι για ν’ αναρρώσει. Η μητέρα του τού δώρισε σύνεργα ζωγραφικής για να απασχολείται κι εκείνος ανακάλυψε έναν καινούργιο, λαμπερό κόσμο. Παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του εγκατέλειψε τα νομικά και επέστρεψε στο Παρίσι για να σπουδάσει ζωγραφική στην Ακαδημία τεχνών.

Το 1896 εκτέθηκαν για πρώτη φορά έργα του, τα επόμενα χρόνια επηρεάστηκε καταλυτικά από τον Αυστραλό ιμπρεσιονιστή ζωγράφο John Peter Russell. «O Russell μου εξήγησε την θεωρία των χρωμάτων», είχε πει για αυτόν. Το 1898 παντρεύτηκε και τον ίδιο χρόνο παρακολούθησε μαθήματα γλυπτικής, εντυπωσιασμένος από το έργο του Ροντέν. Το 1901 πήρε μέρος σε μια ομαδική έκθεση ζωγραφικής αλλά οι πίνακες του δεν άρεσαν. Το 1904 έκανε ατομική έκθεση η οποία, επίσης, απέτυχε. Οι κριτικές μέχρι τότε ήταν αρνητικές κι ο Ματίς δεν πουλούσε σχεδόν τίποτε, με συνέπεια να αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Η σύζυγος του αναγκάστηκε να εργαστεί για να βοηθήσει την κατάσταση.

Το φθινόπωρο του 1905 πήρε μέρος σε ομαδική έκθεση με πολλούς άλλους νεαρούς ζωγράφους οι οποίοι πειραματίζονταν με τα έντονα χρώματα. Ένας κριτικός τους ονόμασε αγρίμια (fauves) και έτσι γεννήθηκε ο όρος φοβισμός. Τα επόμενα χρόνια ο Ματίς αναδείχτηκε σε κύριο εκπρόσωπο του. Από το 1906 η πάμπλουτη οικογένεια Στάιν ξεκίνησε να συλλέγει έργα του, έκτοτε ξεκίνησε να τραβάει το ενδιαφέρον του κοινού και των κριτικών και η οικονομική του κατάσταση άλλαξε ριζικά.

Το 1908 ζωγράφισε ένα από τα διασημότερα έργα του, τη «Χαρά της ζωής» και το διάστημα 1908-1912 ταξίδεψε σε πολλές πόλεις της Ευρώπης και Αμερικής κι έκανε εκθέσεις σε Νέα Υόρκη, Μόσχα, Βερολίνο. Εκτός από τη ζωγραφική και τη γλυπτική, ενδιαφέρθηκε για την χαρακτική και τη σκηνογραφία, μεταξύ άλλων έκανε την εικονογράφηση για τα «Άνθη του κακού» του Μποντλέρ όπως και τα σκηνικά για όπερα του Στραβίνσκι. Επίσης ασχολήθηκε και με την τεχνική του κολάζ. Από το 1917 έζησε στην πόλη Σιμιέ δίπλα στη Νίκαια. Τα τελευταία του χρόνια τα πέρασε με μια Ρωσίδα που ήταν και γραμματέας-μοντέλο του, καθώς είχε χωρίσει από τη γυναίκα του και τα παιδιά του είχαν μεγαλώσει. Λόγω προβλημάτων υγείας –από το 1941 είχε γίνει διάγνωση καρκίνου- περνούσε πολλές ώρες στο κρεβάτι και ζωγράφιζε με κραγιόνια που έδενε σε μια μακριά βέργα. Πέθανε στις 3 Νοεμβρίου 1954, έχοντας προλάβει να επηρεάσει καταλυτικά τη ζωγραφική του 20ου αιώνα.

Φοβισμός (fauvisme):
Ο όρος προέρχεται από τη γαλλική λέξη «fauve» που σημαίνει «αγρίμι, άγριο θηρίο». Πρόκειται για μια τεχνοτροπία κατά την οποία ο πίνακας είναι πρώτα από όλα ζωγραφική (υποκειμενικότητα) και μετά αυτό που αποτυπώνει (αντικειμενικότητα), με κύριο χαρακτηριστικό μια ζωηρή και χαρούμενη έκρηξη χρωμάτων. Το χαρακτηριστικό των φοβιστών ήταν ότι απελευθέρωσαν την εικόνα από τη μίμηση της φύσης και από άλλες συμβάσεις, χρησιμοποιώντας έντονα και αυθαίρετα χρώματα.