Η Χρύσα Φάντη γράφει για τη νουβέλα «Αποσύνδεση» (εκδόσεις Ιωλκός, 2023), του Νίκου Ιατρού, στο περιοδικό «Νησίδες» (τχ 589) της ΕΦΣΥΝ.
Ολική αποσύνδεση
της Χρύσας Φάντη
Ο Ιατρού ανατέμνει το υπαρξιακό αδιέξοδο που πολλές φορές στοιχειώνει τις σκέψεις, τις πράξεις και τις συμπεριφορές όλων μας, ενώ επιπλέον, χάρη σε μια πυκνή, ελλειπτική γραφή, μια γλώσσα χαμηλόφωνη και συνάμα επιβλητική και μια σύνθετη αλλά και προσεκτικά σχεδιασμένη δομή και πλοκή, σκιαγραφεί αργά και μεθοδικά την ταραγμένη ανθρώπινη φύση.
Στην Αποσύνδεση, δεύτερη νουβέλα του Νίκου Ιατρού μετά τη Σκόνη στο πρόσωπο, το τραύμα και η απώλεια, η έλλειψη ουσιαστικής επαφής, η εξάρτηση και ο εθισμός από το social media συγκροτούν μερικούς από τους βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους ο συγγραφέας στηρίζει την ιστορία του. «Η γυναίκα έπιασε το χέρι του παιδιού. Περπάτησαν στο διάδρομο. Εκείνη στη μέση». Στο πρώτο δύο άτιτλο κεφάλαια, τυπωμένα με πλάγιο γράμματα. Ένας τριτοπρόσωπος αφηγητής περιγράφει την υιοθεσία ενός αγοριού που διαβιούσε δύσκολα μέσα σε ένα ίδρυμα, ενώ αμέσως μετά αλλάζει τόπο και χρόνο και εστιάζει σε κάποιο αυτοκινητικό δυστύχημα- ένα θανατηφόρο τροχαίο που θα κοστίσει τη ζωή σε δύο ανθρώπους, προκαλώντας ταυτόχρονα αλυσιδωτές αντιδράσεις στους εναπομείναντες συζύγους τους.
Πώς βρέθηκαν μαζί τα θύματα στο μοιραίο αυτοκίνητο; Με ποιον τρόπο θα διαχειριστούν την απώλεια οι πρώην σύζυγοι των θυμάτων και πρωταγωνιστές στη νουβέλα; Ο Ανδρέας και η Μυρτώ, αν και διαφέρουν ως ψυχοστασίες, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τη νέα κατάσταση συμπεριφέρονται υστερικά και ανερμάτιστα, τόσο στις κατ’ ιδίαν επαφές τους όσο και σε αυτές που δημιουργούν με άλλους ερωτικούς παρτενέρ μέσω διαδικτύου. Νιώθουν μετέωροι και στην προσπάθειά τους να καλύψουν το κενό, να καταπραΰνουν τη θλίψη και να ξεφύγουν από τις επώδυνες μνήμες, χάνονται, διαλύονται σε μια εικονική
πραγματικότητα, μια ρευστότητα και μιαν αποσύνδεση που φαίνεται να εντείνονται και να παγιώνονται από την αποστασιοποιημένη, ψυχρή φωνή του αφηγητή μια φωνή που περισσότερο κρύβει παρά ομολογεί.
«Η Μυρτώ καθισμένη γυμνή στη μέση του στρώματος. Γύρω της τα κομμάτια του κρεβατιού που δεν έχει συναρμολογήσει ακόμα. Το laptop στο πόδια της κλειστό». Με όχημα αυτή την αποδραματοποιημένη φωνή, ο Ιατρού στρέφει τον φακό του στην καθημερινότητα των ηρώων του, μια καθημερινότητα ανεπανόρθωτα εκτεθειμένη στην πλάνη και όσα βιώνουν οι ήρωές του στον κόσμο του Facebook, των messengers και των ιντερνετικών ερωτικών συναναστροφών.
Σε ένα ακινητοποιημένο παρόν κι έναν χωρόχρονο που άλλοτε διαστέλλεται και άλλοτε συστέλλεται από την παρουσία τους ή την απουσία εκείνων που κάποτε τους πλαισίωναν, ο συγγραφέας παρακολουθεί και καταγράφει με κινηματογραφική ακρίβεια τις κινήσεις τους, δίνοντας έμφαση στις συνειδητά ή ασύνειδα επαναλαμβανόμενες τακτικές τους, σε φαινομενικά κοινότοπες φράσεις και διαλόγους, σε τόπους, ήχους, γεύσεις, διαδρομές, ακόμη και σε ευτελή αντικείμενα που τους ανήκουν ή τους περιστοιχίζουν, όπως για παράδειγμα ένας κίτρινος καναπές που βρισκόταν παρατημένος από κάποιον ένοικο στο προηγούμενο σπίτι της Μυρτώς ή ένα παλιό μπρελόκ ξεχασμένο σε κάποιο συρτάρι, αποφορτίζοντας έτσι το δραματικό στοιχείο της ιστορίας του και φωτίζοντας το ταυτόχρονα μέσα οπό ένα βαθύτερο πρίσμα.
«Η Μυρτώ βλέπει τον κίνδυνο. Πετάγεται όρθια, κολλάει το πρόσωπο της στο κάγκελο του παραθύρου και φωνάζει το όνομα του παιδιού». Ούτε η Μυρτώ ούτε ο Ανδρέας γνωρίζουν τον πραγματικό δεσμό που σύνδεε μεταξύ τους τούς πρώην συντρόφους τους. Η ανατροπή θα έρθει ερήμην τους, ενώνοντας την τύχη του υιοθετημένου παιδιού με το θανατηφόρο ατύχημα και συνδέοντας το πρώτο κεφάλαιο με τον κύριο κορμό της αφήγησης μέσα από μια αφήγηση χωρίς επιμύθιο απ’ όπου, απολύτως συνειδητά και εκ προθέσεως. απουσιάζει κάθε περαιτέρω σχολιασμός.
Με αυτόν τον τρόπο ο Ιατρού ανατέμνει το υπαρξιακό αδιέξοδο και την τραγική ειρωνεία που πολλές φορές στοιχειώνουν τις σκέψεις, τις πράξεις και τις συμπεριφορές όλων μας, ενώ επιπλέον, χάρη σε μια πυκνή, ελλειπτική γραφή, μια γλώσσα χαμηλόφωνη και συνάμα επιβλητική και μια σύνθετη αλλά και προσεκτικά σχεδιασμένη δομή και πλοκή, σκιαγραφεί αργά και μεθοδικά την ταραγμένη ανθρώπινη φύση, έτσι όπως ξεθωριάζει, σκοτεινιάζει και συσκοτίζεται από μια ψεύτικη πραγματικότητα και μια ζωή σαρωτικά ελεγχόμενη από τις τεχνικές και τις ποικίλες εφαρμογές των έξυπνων κινητών, των εικονικών προφίλ και των αλγορίθμων μιας καλπάζουσας και ανεξέλεγκτα εξελισσόμενης τεχνολογίας.
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.