«Άπελπις» | Απόσπασμα

Απόσπασμα από το ιστορικό μυθιστόρημα «Άπελπις» (εκδόσεις Ιωλκός, 2023), του Άρη Κτενά.

 

***

 

ΕΠΙΣΤΟΛΗ
ΣΤΗ ΣΟΥΛΤΑΝΟΜΗΤΟΡΑ

 

ΕΓΩ, Ο ΙΣΜΑΗΛ

 

Ο Ισμαήλ είμαι, ο έμπιστος κουροπαλάτης σας, ο πιστός στρατιώτης στο μπεηλίκι σας, ο πορθητής του Πυθίου και της πόλης των Κουμουτζηνών, ο ακούραστος λάτρης του πολέμου για την εξάπλωση της πίστης μας και των πεπραγμένων του Προφήτη μας. Παίρνω το θάρρος να επικοινωνήσω μαζί σας και ζητώ ήδη την ταπεινή σας συγχώρεση για τον κόπο και το χρόνο που θα δαπανήσετε —εάν δαπανήσετε— για εμένα.

Δεν είμαι σίγουρος ότι η εξοχότης σας έχει ξεχάσει τη μορφή μου, γιατί δεν πέρασε καιρός, αλλά ελπίζω πως το γράμμα μου αυτό θα ανακινήσει τις μνήμες σας και θα σας θυμίσει γεγονότα που σας αφορούν, αλλά και που θα σας γυρίσουν ξανά χρόνια πίσω, ακόμα και στην εφηβική σας ηλικία, πολύ πριν τη δική μου γέννηση.

Αλλά πρώτα, εάν η εξοχότης σας θέλει, ας πράξει μία ευεργεσία κι ας προστατεύσει τη γυναίκα που σας έφερε αυτό το γράμμα. Τη γυναίκα μου που βρίσκεται σε κίνδυνο.

Γιατί, όμως, παίρνω το θάρρος να επικοινωνήσω μαζί σας; Γιατί κινδυνεύει, και αυτή και εγώ, και ποιος είναι ο βίος που θέλω να σας αποκαλύψω και που ως τώρα, στη σύντομη επαφή μας, δεν είχα χρόνο να σας παρουσιάσω; Μα, πολύ περισσότερο… γιατί σήμερα;

Προφανώς, υπάρχουν πράγματα για μένα, που τόσο καιρό δε γνωρίζατε και δε θέλησα ποτέ να σας αποκαλύψω με σκοπό να επηρεάσω τη γνώμη σας θετικά προς το ποιόν μου. Ήθελα να με βλέπετε όπως ήμουν. Αγνός και πιστός ακόλουθος.

Γεννήθηκα, μάλλον από θέλημα του Αλλάχ, στην Ανατολία και συγκεκριμένα στην περιοχή του Ματζικέρτ από όπου ήταν ο πατέρας μου, ο Αζίζ Αρσλάν. Ξέρετε, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που είναι δάσκαλοι, απλά έχουν λίγους μαθητές. Ο πατέρας μου είχε μόνο έναν, την αφεντιά μου. Ήταν ένας άνθρωπος που το ήθος του περίσσευε και νουθετούσε, όσο ακόμα κι επαινούσε, τους γύρω του για το σωστό τρόπο σκέψης και ζωής. Εάν, φυσικά, υπάρχει κάποιος. Τον ενάρετο, τον δίπλα στον Αλλάχ και κοντά στους συνανθρώπους.

Έζησα κοντά του, σμιλεύτηκα και τον κουβάλησα στα βάσανά του σχεδόν μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής του, όπως ορίζει και το Κοράνι μας για τους γονείς μας. Μαζί διαβήκαμε και περάσαμε στιγμές πατρικές και ανεξίτηλες, που κάθε παιδί θα ζήλευε. Ο ίδιος, άλλωστε, μου αποκάλυψε πως είμαι μακρινός απόγονος του Αρπ Αρσλάν από τη δική του μεριά, αλλά κι ευγενής από τη μεριά της μητέρας μου, της ξακουστής, αλλά ίσως όχι στα αυτιά σας, Άγαρ, της Αιγυπτίας.

Μια αρχόντισσα της ανατολής με πλούσια υπάρχοντα, με πολλά εβλέκια γεμάτα με βοοειδή που τα δουλεύαν στάρι. Ποτέ της δεν της ζήτησαν κεφαλικούς φόρους ή μουτακάδες στα μέρη της. Τσιφλικάς ο πατέρας της και πλούσια γυναίκα η μητέρα μου, που είχε καθίσει μόνο σε καναπέδες όμορφους και χρυσοραμμένους. Ποτέ της δεν πάτησε λάσπη παρά μάρμαρα και ποτέ της δεν την είχε αγγίξει χέρι αντρός να την κακοποιήσει. «Η κλεψιά», άλλωστε μου έλεγε, «αρχίζει με ένα αυγό και η πόρνη με ένα φιλί». Αυτή ήταν η μάνα μου, μια γυναίκα που έζησε ζωή γεμάτη ως τα γηρατειά της και ένιωσε την ευτυχία σε κάθε ανάσα του κορμιού της.

Στα πρώτα βήματα της ζωής μου, περίπου πέντε χρονών, έμαθα το σπαθί και την ασπίδα. Άρπαζα κάθε ευκαιρία για μάθηση και προπόνηση στις τεχνικές, χωρίς διάθεση για παιχνίδι και άσκοπη ξεκούραση. Πίστευα σε αυτό που λέει ο σοφός λαός μας «και χίλια να ξέρεις, όποιον ξέρει ένα, να τον ακούς». Δεν περίσσευε για μένα κανένας άνθρωπος και τίποτα δεν είναι τόσο απλοϊκό, ώστε να μη μου δώσει κάποιο μικρό ή μεγάλο μάθημα. Δεν μπορώ να πω, βέβαια, πως μέχρι τώρα, που διακυβεύεται το τέλος της ζωής μου, ότι δεν πήρα ποτέ κάποιο λάθος δρόμο. Αυτό που μπορώ να πω, ήταν ότι ασχέτως πόσο μακριά είχα πάει σε αυτόν τον λάθος δρόμο, σε κάποιο σημείο του, πάντα του γυρνούσα την πλάτη και γύριζα πίσω. Όπως κάνουμε όσοι είμαστε ενάρετοι, αλλά είμαστε ταυτόχρονα και θνητοί.

 

«Άπελπις», Άρης Κτενάς, εκδ. Ιωλκός, σελ. 14-18

 

 

***

Άπελπις

Την εποχή που το Βυζάντιο ξεθωριάζει, έναν αιώνα πριν αλλάξει χέρια και πνοή, σε καιρό φονικής πανδημίας, ο μουσουλμάνος Ισμαήλ, με τη σιγουριά πως θα είναι σύντομα νεκρός, ματαιοπονεί και διηγείται μία ιστορία για το ανθρώπινο κυνήγι, τα πάθη, τη θέση μας σε μια άναρχη κοινωνία, τις κατακτήσεις των γυναικείων μυαλών και την προσωπική λύτρωση. Περνά μέσα από τον ιστορικά ημιφωτισμένο και παραγκωνισμένο κόσμο του 14ου αιώνα, στην καθολική κι επαναλαμβανόμενη Iστορία του ανθρώπου. Μεσήλικας και πολιορκημένος πια από τους εχθρούς του, προδομένος από τις επιλογές του, δεν του μένει παρά μία απέλπιδα προσπάθεια: Να αφήσει τον αναγνώστη να αποφασίσει για την τύχη του, μέσα από δύο επιστολές. Η μία για να σωθεί. Η δεύτερη για να πει την αλήθεια. Οι αναγνώστες θα διαβάσουν και τις δύο;

 

 

***

Ο Άρης Κτενάς γεννήθηκε στην Κομοτηνή το 1987 και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σχέσεις, με μεταπτυχιακό στις Ναυτιλιακές Πολιτικές. Έχει εργαστεί στις μεγαλύτερες εταιρείες διαχείρισης πλοίων στο κομμάτι της συγγραφής του Συστήματος Ποιότητας-Ασφάλειας-Περιβάλλοντος και έχει υπάρξει ομιλητής σε διεθνή συνέδρια, αρθρογράφος στον περιοδικό Τύπο και δημιουργός και αρχισυντάκτης στο PoliticalDoubts για επτά χρόνια. Η αγάπη του για τις πιο αφανείς περιόδους της Iστορίας αλλά και για την πατρίδα του τη Θράκη, τον οδήγησαν να γράψει το πρώτο του βιβλίο, Άπελπις.