Κριτική της ποιήτριας Λίλλυς Κοτσώνη για την ποιητική συλλογή «Αναδίφηση» (εκδόσεις Ιωλκός, 2022), της Εύης Τριανταφύλλου-Καραβά, στο Fractal.
Η παντοδυναμία του χρόνου
Γράφει η Λίλλυ Κοτσώνη //
Διαβάζοντας τα ποιήματα της Εύης Τριανταφύλλου Καραβά, νιώθεις ένα σκίρτημα, μια συγκίνηση. Εξαίσιες περιγραφές και εικόνες κοινές για πολλούς ανθρώπους που αιχμαλωτίζουν, που φυλακίζουν την σκέψη του αναγνώστη. Συναισθήματα επίσης κοινά για όλους μας, αλλά που μέσα από τη γλώσσα της ποιήτριας, αποκτούν μιαν άλλη διάσταση και ζουν μια διαφορετική ύπαρξη που γεννιέται από την ποιητική σύλληψη της δημιουργού.
Σ’ αυτά τα ποιήματα, ο έρωτας, η απώλεια, ο φόβος, κι άλλες ανθρώπινες συνθήκες, ντύνονται με ένα πέπλο από μυστικούς ήχους και ιριδίζοντα χρώματα.
Από το πρώτο ποίημα της ποιητικής συλλογής «Αναδίφηση», με τίτλο «Ζωή πολύτεκνη», αντιλαμβανόμαστε την αξία της. Ένα ποίημα που ξεδιπλώνει τις αγωνίες, τους φόβους, τις ανασφάλειες του ανθρώπου, μα και τα όνειρα και τις ελπίδες της επίτευξης του πολυπόθητου στόχου της ζωής.
[…]
Η ζωή, μητέρα πολύτεκνη,
πού και πού δηλώνει και θυμίζει την αξία της ύπαρξης.
Στο δικό μου μήνα επιστρέφω, με τη γέννηση και την επέτειο.
Με τα κεράκια αναμμένα, που στόχος είναι να τα σβήσω
με τον αέρα του χρόνου και του χρόνου
Στο ποίημα «Πολυέλε[;]ος» η ποιήτρια, δίνει με τρόπο γλαφυρό και παραστατικό το ταξίδι του ανθρώπου στο ατέρμονο σύμπαν, που το φαντάστηκε σαν έναν ψηλοτάβανο ουρανό.
Στο ταβάνι λοιπόν αυτού του ουρανού της ύπαρξής μας η ποιήτρια δηλώνει:
[…]
Εγώ θ’ αποφασίζω πότε θα έχει σκοτεινιά,
όταν το φως με δυο σχοινιά θα το κρεμάσω.
Η ζωή του ανθρώπου είναι ένα ταξίδι που ο ίδιος αποφασίζει πώς θα βιώσει… Ή μήπως όχι; Πόση ελευθερία έχει ο άνθρωπος για ν’ ανοίξει τα φτερά του και να πετάξει μακριά; Πόση ευθύνη χρειάζεται ν’ αναλάβει, για να ζήσει μια ζωή όπως τη θέλει; Είναι σαφής η ποιήτρια στο παρακάτω ποίημα.
Πεσμένο Ανάστημα
[…]Σου παραδίδω το δικαίωμα της ιδιοκτησίας σου,
με την ευθύνη της ψυχής που παίρνουν τ’ άψυχα.
Με την ευθύνη ν’ ανοίγουν τα μεγάλα παράθυρα,
τα πτυχωτά σκίαστρά τους στα πρωινά
και να ρουφάνε σαν καφέ στον άγουρο ξύπνιο τους,
τον ήλιο, τον αέρα…
Τραβώντας το μονοπάτι της ζωής, πολλές φορές ο άνθρωπος σε κάθε δύσκολο βήμα που πρέπει να κάνει, κυριεύεται από το φόβο για το άγνωστο ή για το οδυνηρά γνωστό που θέλει ν’ αποφύγει. Έχει μπροστά του τη μαγεία και την προσμονή για τη βίωση του καινούριου, του πρωτόγνωρου αλλά και πιθανές εκπλήξεις, αβεβαιότητα. Είναι λοιπόν ο φόβος πολύτιμος φίλος που τον προφυλάσσει από τον κίνδυνο; Ή μήπως είναι αυτός ο υπαίτιος που δεν τον αφήνει να πέσει έτσι ώστε να μπορέσει να μάθει να σηκώνεται; Πόσο όμορφα μας το λέει η ποιήτρια στο ποίημα που ακολουθεί.
Άμαχος άμαθος
Και να σου ο φόβος
σαν βαρβάτο άτι σε περιμένει
– για καλό, νομίζεις.
Ανεβαίνεις στη ράχη του, μόνος κι έρημος.
Άλλωστε, αυτός είναι που φυλάει την ερημιά σου και σε φυλάει.
Και ξέρει, ότι δεν ξέρεις και σε φυλάει.
Δε θα σ’ αφήσει να πέσεις – για καλό νομίζεις.
Κι έτσι, δε θα ξέρεις να σηκωθείς.
Φοβάμαι για σένα, έτσι άμαθος.
Όχι μην πέσεις,
μην κακοπέσεις, φοβάμαι.
Στην πορεία της ζωής ο άνθρωπος πασχίζει ν’ αποκτήσει αγαθά υλικά, μα και πνευματικά. Αγωνίζεται να συγκεντρώσει πλούτο και γνώσεις, ελπίζοντας έτσι ότι θα πετύχει να νιώσει γεμάτος και πλήρης. Είναι όμως τελικά έτσι; Ή μήπως αυτός ο πλούτος συγκεντρώνεται εις βάρος του ανθρώπου; Μήπως αυτή η συσσώρευση αφαιρεί αντί να προσθέτει;
Συν και πλην
Τόσα χρόνια μαζεύεις και μαζεύεις.
Να έχεις, να φτιάξεις, καρπούς, απομεινάρια,
φαγητά που περισσέψαν.
Άχρηστα, χρήσιμα…
Απ’ την αρχή όταν ήρθες, προσθέτεις.
Λέξεις, βήματα, ανθρώπους και προσθέτεις.
Όλα τα συν, είναι ένα συν στη ζωή σου.
Και μπούκωσες και βγάζεις, φεύγουν, χάνεις, ξελαφρώνεις.
Κι έρχονται τα πλην.
Πλην εμού, πλην εσού, λιγοστεύεις.
Μάλλον, δε θα έπρεπε πρώτα να μάθεις να μιλάς,
αλλά να μετράς.
Ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό, κι αν μπορεί να μείνει μόνος του, τότε είναι είτε ζώο, είτε Θεός, όπως είπε ο Αριστοτέλης. Δεν αρκείται στην εσωτερική του δύναμη, θέλει να επικοινωνήσει με το συνάνθρωπο, να μοιραστεί σκέψεις και συναισθήματα, ν’ αγαπήσει και ν’ αγαπηθεί, να ερωτευτεί και, γιατί όχι, να πονέσει.
Θέλει να εξωτερικεύσει τα αισθήματά του, πολλές φορές να τα δει αποτυπωμένα στο χαρτί για να διαπιστώσει τη δύναμή τους και ν’ αντιληφθεί την αξία τους. Να τιμήσει με αυτόν τον τρόπο τα συναισθήματα και τις στιγμές, αυτές που δεν πρέπει να πέσουν στην ανυπαρξία της λήθης, αυτές που πρέπει να γεννήσουν τις αναμνήσεις του μέλλοντος.
Η Εύη Τριανταφύλλου-Καραβά προσεγγίζει την κατάσταση αυτή μέσα από το ποίημά της «Καρτ Ποστάλ»:
Αυτά που λέγονται
για ν’ ακουστούν θα γράψω.
Μ’ αυτό τον τρόπο τον παλιό, σε κάρτα επάνω,
το μπλε στιλό θα ενωθεί με το χαρτί.
Καλλίγραφα τα γράμματα, να σε τιμήσω,
να σε θυμίσω…
Εγώ… εδώ, με τη σφραγίδα και την ελπίδα
σ’ αυτά που γράψαμε.
Σε καρτ ποστάλ, θα σ’ τα ταχυδρομήσω.
Η παντοδυναμία του χρόνου
Παρελθόν, παρόν, μέλλον, χθες, σήμερα, αύριο… η παντοδυναμία του χρόνου που ρέει ακατάπαυστα και ορίζει τις μέρες και τις νύχτες μας. Το παρελθόν είναι αυτό που τρέφει τις μνήμες, το παρόν είναι αυτό που γεννά τις πράξεις και το μέλλον είναι αυτό που δημιουργεί τις προσδοκίες. Κι εμείς επιλέγουμε να ζούμε με τις μνήμες ή να προχωρούμε μπροστά. Ή μήπως και τα δύο;
Όμως οι μνήμες δε θα είχαν τη δύναμη να μας συνεπαίρνουν αν δεν ήταν ισχυρό και στέρεο το παρόν. Σε ένα περιβάλλον συναισθηματικής σιγουριάς και περιστοιχισμένοι από την ασφάλεια της αγάπης συνεχίζουμε να θυμόμαστε χωρίς να πονάμε, να μεταστρέφουμε τις σκληρές αναμνήσεις σε λυτρωτικές διαπιστώσεις.
Η ποιήτρια το δίνει τόσο εύστοχα στο ποίημά της «Ανεπιθύμητος»:
[…]
Ας έρθει κάποιος προσηνής και γλυκομίλητος,
τη γλύκα να την κάνει ανυπόφορη.
Ας έρθει κάποιος,
αυτή την ώρα την ακάλεστη να με απομιμήσει,
τη θέση που έχασα μήπως και την κερδίσει.
Ο έρωτας έχει στην ποιητική αυτή συλλογή τη δική του πολύτιμη θέση.
Στο μεγαλύτερο ποίημα της συλλογής -τυχαίο; Μάλλον όχι – ο έρωτας είναι ευωδιαστός, ζωοδότης, εμπνευστής, αήττητος, άχρονος, σπορέας και θεριστής καρπών και στιγμών που αντέχουν στο χρόνο. Και η ευχή της:
[…]
Θέλω μαζί, εγώ, εσύ, τον έρωτα ημίθεο να κάνουμε,
για να ’ναι εδώ.
Να κυβερνά τα βράδια μας και τα σκοτάδια μας.
Να κυβερνά τις μέρες μας και να φορά τις βέρες μας.
Στης ώρας το χρόνο το βαθύ, ζωή μεγάλη ν’ απλωθεί.
Παιδιά κι εγγόνια, λευκά σεντόνια,
να μας σκεπάζουν, χαρές να τάζουν.
Μες στο μαζί, εγώ… εσύ!
Πηγή: Λίλλυ Κοτσώνη | Fractal
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.