«Λαβωμένος ίαμβος» | Εφημερίδα «Τα νέα»

Η ποιητική συλλογή «Λαβωμένος ίαμβος» (εκδόσεις Ιωλκός, 2022), του Χρίστου Χ. Λιάπη, στην εφημερίδα «Τα νέα» (9 Ιανουαρίου 2023). Άρθρο του Βέκιου Αποστόλη.

 

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ

«Ο μυστικός τύμβος του Οιδίποδα»

Γιατί να είναι «λαβωμένος ο ίαμβος» αυτής της ποιητικής συλλογής όπως θέλει ο Χρίστος Χ. Λιάπης (εκδ. Ιωλκός, 2022); Ίσως επειδή ο τελευταίος γνωρίζει ότι πάντοτε ο «στίχος κυνηγά το μέτρο του» (σελ. 11) και ο χρόνος φθονεί τις ραψωδίες των ποιητών. Ίσως και επειδή, ως γιατρός -ο 43χρονος συγγραφέας είναι ψυχίατρος στην Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του Γενικού Ογκολογικού Νοσοκομείου Κηφισιάς-, γνωρίζει επίσης ότι ο θάνατος της μνήμης ορίζεται ως «απόπτωση του επιθήλιου των αναμνήσεων» (σελ. 11).

Στην πρώτη ποιητική συλλογή του οι έρωτες των μυθολογικών ηρωίδων αποκτούν τολμηρές μεταφορές σε μια ανασύσταση των κατά τ’ άλλα πασίγνωστων μύθων:

Από τα χρόνια τα παλιά ως τώρα
οι Έρωτες Αργοσαλπάρουν κυνηγώντας
στιγμές […]

Μα σαν ανακαλύψουν πως κουβαλούν
στο πλοίο τους τη Μήδεια Συνήθεια,
κοιτάζουν στον ορίζοντα και βλέπουν·

αστροσφαγμένα σύννεφα τα τέκνα των ονείρων,
σπασμένο ραχοκόκαλο το μεσιανό κατάρτι.
(«Μήδεια και Αριάδνη»)

Άλλοτε πάλι διάσημα πρόσωπα αποκτούν νέα ποιητική φωνή αναδεικνύοντας την πανουρ­γία -και την ειρωνεία- της Ιστορίας. Όπως η Κλεοπάτρα που απευθύνεται στον λιπόψυχο Αντώνιο:

Σαν τι κοιτάς απ’ τον εξώστη, τώρα, ηγέτη μου;
Πολλά είν’ τα έπη μου,
μα πάει ο στρατός.

Πάει ο στρατός που σ’ άκουγε, σε τίμαγε,
σε μάχη κίναγε, τραβούσε εμπρός.

Στα 20 ποιήματα που περιλαμβάνει η συλλογή το κεντροευρωπαϊκό δίπολο του έρωτα και του θανάτου
έχει την τιμητική του (με αυτές τις λέξεις ξεκινάει ο «Έρωτας μεσολαβητής») μαζί με την απώλεια της
μνήμης που επιφέρει το ορμητικό πέρασμα του χρόνου. Η δεξαμενή από την οποία ανασύρει τους στίχους
του ο Λιάπης είναι ενίοτε το ελυτικό ή σεφερικό απόθεμα, αναμνήσεις από σχήματα του δημοτικού τρα­γουδιού και η τολμηρότητα του μοντερνισμού σε πολλές εκφάνσεις του. Οι αναφορές εκτός από την αρχαία ελληνική τραγωδία φτάνουν ως το Βυζάντιο και τον Σαίξπηρ. Από τον τελευταίο προέρχονται, για παράδειγμα, το «ανθισμένο φόρεμα της Οφηλίας» (αναφορά βέβαια και στον πίνακα του John Everett Millais), ο «λαιμός της Δυσδαιμόνας» («Κύπρος»), αλλά και ο «κρυφός αμλετισμός» ηθοποιών και ποιητών που αντιλαμβάνονται ότι «κόρη του χρόνου η λησμονιά και αποπαίδι η μνήμη» («Οι ίριδες του χρόνου»). Από μία παράσταση σε αγγείο, εξάλλου, στήνεται ο «Οιδίποδος τάφος» Α΄ και Β΄.

Η γη ζηλόφθονος,
κρατεί καλά κρυμμένον
τον μυστικό τύμβο του Οιδίποδα.

Άτοπος τάφος και θρήνος ανεστίαστος,
μόνο μία επιγραφή σ’ ένα αγγείο.

Κι ο χρόνος, τυφλός λαμνοκόπος των στιγμών,
με τους παραπόταμους του έρωτα πάντοτε φιλόξενους
για το ανθισμένο φουστάνι της Οφηλίας
μα όχι και για εκείνο της Ιζόλδης
ούτε για τη χλαμύδα της Αντιγόνης,
που αυτές ο Έρωτας τις κέρασε φαρμάκι στεριανό […]

Α.Β.