Κριτική για το μυθιστόρημα της Μαρίας Κοτοπούλη, «Κλέφτης ήχων» (εκδόσεις Ιωλκός, 2020), από τον Κωνσταντίνο Ν. Καλλιανό.
Για το βιβλίο της Μαρίας Κοτοπούλη “Κλέφτης ήχων” (εκδ. Ιωλκός, Αθήνα 2020)
Γράφει ο π. ΚΩΝ. Ν. ΚΑΛΛΙΑΝΟΣ
Το νέο αυτό βιβλίο τής κυρίας Μαρίας Κοτοπούλη έρχεται να συμπληρώσει τον κατάλογο των άλλων πέντε λογοτεχνικών της έργων, τα οποία έχουν προηγηθεί. Και πρόκειται για βιβλία, τα οποία είναι γραμμένα με ευαισθησία, τρυφερότητα και προ πάντων με τέτοιο τρόπο, ώστε να διαποτίζονται τα πνευματικά κύτταρα του αναγνώστη από φωτισμένα κείμενα γραμμένα με προσοχή, σοφία και, κυρίως, με βιωματικό τρόπο. Γιατί, αν δεν υπάρχει αυτό το στοιχείο στον συνειδητό συγγραφέα, τότε το έργο του απομένει γυμνό, χωρίς κανένα ίχνος μέσα του πνοής, που αναδύεται μέσα από τον εσωτερικό κόσμο του συγγραφέα.
Η κ. Μαρία (στο εξής κ. Μ) και στο νέο της αυτό βιβλίο καταθέτει το περίσσευμα τής ευγενικής της ψυχής. Καλεί τον καθένα μας, τον υποδέχεται δηλαδή, με την καίρια φράση: «Καλώς ήρθα<τε> στη μαγεία τής μουσικής» (σελ. 17). Τής μουσικής που ανυψώνει το είναι σιμά στο θείο. Το θείο που λάτρεψε και ζούσε ο μεγάλος Κάντορας, ο μοναδικός J. S. Bach, που αναγνώριζε το Θεό «ως μοναδικό εμπνευστή και κύριο της μουσικής του» ( σελ. 15).
πλήθος από νότες
Αλήθεια, αν προσεγγίσει κάποιος αυτές τις αθάνατες σελίδες του βιβλίου ετούτου, νοιώθει να τον κυκλώνουν ένα πλήθος από νότες. Νότες στολισμένες με μουσική. Μια μουσική ουράνια κι ανθρώπινη συνάμα, γιατί από τον ουρανό μεν έρχεται ο φωτισμός, όμως από την ευαισθησία και την πολύτιμη γνώση τής μουσικής παιδείας ξετυλίγεται το κουβάρι τής τρυφερότητας, που συνιστά τον υπέροχο και φωτεινό κόσμο του βιβλίου.
Γιατί, αν προσέξεις μία-μία τις ενότητές του, δεν θα δεις, παρά μια υπέροχη κοινωνία -ξένη, δυστυχώς, στις μέρες μας. Κοινωνία που την αναζητούμε, καθώς οι ήχοι αθάνατων έργων του προσφιλούς μου Ιωάννη Σεβαστιανού Μπαχ και άλλων μεγάλων συνθετών ψυχαγωγούν -ἡ λέξη γράφεται με την πρωταρχική της σημασία κι ερμηνεία- το είναι, το υψώνουν πάνω από την στυγνή καθημερινότητα και το αναφέρουν στο κάλος τής Δημιουργίας, σε ‘κείνο δηλαδή το αγιογραφικό «καλά λίαν» ( Γεν. Κεφ. 1).
Κλέφτης ήχων
Το βιβλίο αυτό τής κ. Μ. φέρει τον πολύτιμο τίτλο «κλέφτης ήχων». Και, για να πω την αλήθεια, πολύ με σαγήνεψε ο τίτλος, γιατί μπορεί να μας φανερώνεται μέσω των δυο Μορφών, τής Ιόλης και του Ορφέα –τα άλλα πρόσωπα μας είναι κι εκείνα χρήσιμα, ωστόσο μόνο για συμπληρώσουν τον όλο καμβά, όπου εικονίζεται η υπόθεση. Αυτή, δηλαδή, που θα φανεί.
Επισκεπτόμενοι τώρα με πειθαρχική ανάγνωση τις σελίδες του εν λόγω βιβλίου, παρατηρούμε ότι η σ. μας προσπαθεί ν’ αντισταθεί στην κάθε χυδαιότητα που μας κατακλύζει και, μάλιστα, τείνει να καταστεί φυσική συμπεριφορά Κι εδώ στέκομαι στον υπέροχο και τόσο ρομαντικό διάλογο -αψεγάδιαστο από κάθε πονηρή επιβουλή- όπου ο Ορφέας συναντά την Ιόλη, μετά το ρεσιτάλ που έδωσε, και συνομιλούν οι δυο τους με μίαν ευπρέπεια και ένα πρωτόγνωρο για τις μέρες μας ήθος, που πραγματικά διδάσκει.
«… ήταν άψογο το ρεσιτάλ, σας βεβαιώ, αφού το βιολί σας άλλαξε ξανά χρώμα , όπως σας είπα την πρώτη εκείνη φορά που σας άκουσα…» (σελ. 165). Βλ. όμως και τις επόμενες σελίδες, μέχρι τη σ. 168, όπου και μας φανερώνεται μίαν άλλη όψη στο μυθιστόρημα: εκείνη της αρχοντιάς και τής εκτίμησης στο ανθρώπινο πρόσωπο. Τεκμήρια ικανά γι’ αυτό είναι οι δυο συνομιλίες του Ορφέα, όσον αφορά την αναζήτηση τής Ιόλης, με την θεία της και τον καθηγητή του (σελ. 192-197).
Αν στις μέρες μας μιλάμε για πνευματική αποσύνθεση, αυτό συμβαίνει, επειδή δεν αναζητούμε τις κορυφαίες αξίες, τις οποίες μας κληροδοτήσαν οι προγονοί μας. Εκείνον λ. χ. τον κορυφαίο σωκρατικό λόγιο, το, «μουσικήν ποίει και εργάζου» (σ. 316), που δεν ειπώθηκε τυχαία, ελάχιστοι κατανοούν και βιώνουν. Γιατί όπως μέσα στη μουσική οι ήχοι δεν σπέρνονται τυχαία, αλλ’ έχουν μίαν αρμονία, ένα σύνδεσμο, μια πειθαρχημένη σύζευξη, ώστε να προσφέρουν το ανάλογο αποτέλεσμα: τής συμμετρίας και τής έντιμης αρχιτεκτονικής των ήχων και του λογού. Αυτής δηλαδή, τής τέχνης που προσεγγίζει και προγεύεται το θείο (βλ. τα βιογραφικά του μεγάλου J. S. Bach, George Haendel, Antonio Vivaldi κ. α).
θεϊκά θεμέλια
Δεν είναι τυχαίο πως οι σοφοί προγονοί μας θεώρησαν σωστό να μας διδάξουν ότι η λ. «μουσική» κρύβεται πίσω από τις θεότητες των Μουσών και του Απόλλωνος. Που σημαίνει ότι έχουν θεϊκά θεμέλια, που ανυψώνουν την ψυχή, το είναι τη ζωής ολάκερη από τη ρυπαρότητα της πεζότητας και του αφιλοσόφητου βίου σε σφαίρες ανώτερες, όπου κυριαρχεί και δεσπόζει το Φως.
Αυτό το φως μας διδάσκουν πως να το προσεγγίσουμε οι μορφές του Ορφέα και τής Ιόλης, καθώς συναντιούνται στο ρεσιτάλ, μετά από μια περιπέτεια αμφιβολιών και των δυο, όπου και ξετυλίγουν εκεί το κουβάρι των μπερδεμένων συναισθημάτων τους και κάτω από τους ήχους τής θείας μουσικής του μεγάλου Μπετόβεν (σ. 336), ανταμώνουν οι ψυχές τους και συνάμα αλληλοσυμπληρώνεται κι ἡ τέχνη τους με θαυμαστό τρόπο.
«Μόλις τελείωσε η Σονάτα του Βeethoven ο ενθουσιασμός που επικράτησε στην αίθουσα ήταν πρωτόγνωρος» (σ. 338). Κάτι που ασφαλώς τους οδήγησε εκεί που επέπρωτο να καταλήξουν: «…στη σκηνή τα παιδιά σφιχταγκαλιασμένα με το μαγικό βιολί να υμνεί τον κυρίαρχο έρωτα και να τα οδηγεί, έδιναν όρκους ιερούς αγάπης και πίστης» ( σελ. 341). Όρκους ραντισμένους από τις πιο θεϊκές νότες που πλημμύριζαν τις καρδιές τους και το στερέωμα …Ήχους ελληνικούς «που μεταφέρουν τη λεβεντιά, το πάθος και τη χάρη τής παραδοσιακής ελληνικής μουσικής, αναγεννημένης μέσ’ από την κλασσική φόρμα ενός νέου συνθέτη» (σ. 339).
π. κ. ν. κ. Χειμώνας 2020-21
Πηγή: Παραθέματα
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.