Πρώτη δημοτικού και άλλα: η ποιητική γεύση της γλυκιάς νιότης
Αντί προλόγου
Μια συλλογή που σηματοδοτεί το ποιητικό ντεμπούτο του Νίκου Παπάνα η «Πρώτη δημοτικού και άλλα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ιωλκός μας τοποθετεί ξανά πίσω από ένα θρανίο: μόνο που αυτή την φορά δεν είναι το σχολικό, αλλά εκείνο της ζωής. Ξάφνου εκείνη στέκεται μπροστά μας σαν το τετράδιο ενός μαθητή που δεν επιδιώκει διόλου να μετατραπεί σε δάσκαλο. Αντιθέτως, το τετράδιο εκείνο, ως νέο αλφαβητάρι, διαγράφει την πορεία μιας ολόκληρης ζωής. Είναι η ζωή του ποιητή ή η δική μας; Δύσκολα διακρίνουμε. Ωστόσο, με λαιμαργία, γυρίζουμε τις σελίδες και χανόμαστε στις γραμμές και τους στίχους της, για να μας αφήσουν στο τέλος μια γεύση πικρόγλυκη.
Λίγα λόγια το περιεχόμενο
Ήδη από τον τίτλο του κατά κάποιον τρόπο η συλλογή προδιαθέτει τον αναγνώστη ως προς ένα κομμάτι της, αυτό της πρώτης δημοτικού. Το βάρος βρίσκεται, όμως, στο «και άλλα που ακολουθεί» και συμπυκνώνει μέσα του ένα ολόκληρο παιχνίδι του γράφοντος με τον χρόνο. Το έργο διακρίνεται σε δύο επιμέρους ποιητικές ενότητες, χωρίς η μια να αποσχίζεται, φυσικά, από την άλλη. Στην αρχή η αθώα παιδική ψυχή μας μιλά για το όνειρο με μια καθαριότητα και μια ειλικρίνεια από την οποία η ηλικία αυτή χαρακτηρίζεται. Σχέδια, όνειρα διαδέχονται το ένα το άλλο, παρασυρμένα από έναν ποταμό παιδικότητας.
Γρήγορα, βέβαια, θα μεταπηδήσει κανείς στην ένταση της εφηβείας. Μαζί με τα δάκρυα και τα γέλια, από τότε θα ξεκινήσει να αναδύεται ο Έρωτας. Ο τελευταίος, εξιδανικευμένος και άσπιλος, ανόθευτος από την πεζότητα της καθημερινότητας, σχεδόν αγγελικός και αιθέριος, μοιάζει να είναι ο κινητήριος μοχλός του μεγαλύτερου μέρους της ποιητικής αυτής δημιουργίας. Εκεί, σαν άλλη Φεγγαροντυμένη, θα ξεπροβάλλει το Εσύ του ποιήματος, που προσωποποιείται σε μιαν αγαπημένη. Μόνο που αυτή η αγαπημένη δεν μοιάζει σαν όλους τους υπόλοιπους. Είναι ο μοναδικός αποδέκτης της τρυφερότητας και του συναισθήματος. Η υπόστασή της ακροβατεί ανάμεσα στην ανθρώπινη και στην θειική, υπερβαίνοντας, εν τέλει, στο μυαλό του γράφοντος και τις δυο. Η επενέργεια της: αισθητή, μεταμορφώνει τον ποιητικό λόγο.
Δεν είναι η μοναδική μεταμόρφωση που θα συντελεστεί εν προκειμένω. Σύντομα ο ποιητής θα υποστεί την ενηλικίωση, απρόθυμα, σχεδόν βίαια. Θα αφυπνιστεί εκ νέου, θα ταρακουνηθεί, θα φοβηθεί. Η αγωνία, η ανησυχία, η ματαίωση, η προσγείωση στην πραγματικότητα είναι μερικά από τα συμπτώματα της ανίατης και πανανθρώπινης «ασθένειας» της ενηλικίωσης.
Η επιβεβλημένη συμμόρφωσή του θα δώσει σάρκα και οστά σε μια ακόμα θεματική ενότητα: αυτή του θανάτου ή έστω αυτή της ανυπαρξίας. Το ποιητικό αντικείμενο μεταβαίνει από την άγνοια στην επίγνωση του πρόσκαιρου της ύπαρξης. Εκεί είναι που θα αναλογιστεί για ακόμα μια φορά και για την λειτουργία της ποίησης.
Λίγα λόγια για την ποιητική
Ο Νίκος Παπάνας έχει μια διακριτή ποιητική ταυτότητα. Κύρια της χαρακτηριστικά είναι ο λυρισμός, η εσωστρέφεια και ενίοτε η μελαγχολία. Με απύθμενο δημιουργικό οίστρο, έντονο συναίσθημα και υψηλούς τόνους εξυψώνει στα πέρατα τον έρωτα. Το άπιαστο, το άφθαρτο, το αιθέριο αποδίδει με ακρίβεια το συναίσθημά του. Ύφος νοσταλγικό, τρυφερό, παθιασμένο που ρέει μέλι για το έτερον ήμισυ που κάποιες φορές είναι η ιδανική αγαπημένη, αλλά πολλές φορές καταλήγει να είναι ο ίδιος ο ποιητής.
Δημιουργώντας έναν εσωτερικό μονόλογο, εν είδει διαλόγου- το μαγικό οξύμωρο της συλλογής- και διατηρώντας την ανωνυμία του, το ποιητικό υποκείμενο δεν φοβάται να επιδοθεί σε μια συζήτηση εκ βαθέων και εκ των έσω. Θα αναρωτηθεί, θα νοσταλγήσει, θα πικραθεί, θα απογοητευτεί. Όλα αυτά θα τα πράξει με μια γλωσσική καθαρότητα. Οι σύντομες στροφές και τα ποιήματα, η χρήση σημείων στίξης θα βοηθήσουν σε αυτό το εγχείρημα. Θα επιτρέψουν στον αναγνώστη να κοιτάξει πίσω, χωρίς να χάνεται στην εκφραστική τυπικότητα. Θα ρίξουν φως σε έναν νέο κόσμο. Και στο τέλος θα αφήσουν αυτήν την γλυκύτητα του έρωτα και αυτή την αυτοσαρκαστική πικρία των ματαιώσεων.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Λιτό, όπως και ο λόγος, το βιβλίο με επιμέλεια έκδοσης του Κωνσταντίνου Ι. Κορίδη και σχεδιασμό εξωφύλλου του Δημήτρη Κουρκούτη δεν χρειάζεται να μας πει περισσότερα, αφού όλα τα έχει εκμυστηρευτεί ο ποιητής. Το μέγεθός του που προσιδιάζει αυτό ενός τετραδίου το ξεχωρίζει, ενώ το μαλακό του εξώφυλλο, η όμορφη γραμματοσειρά και η καλή ποιότητα των σελίδων και της βιβλιοδεσίας το καθιστούν “ευδιάβαστο” από τεχνικής άποψης. Βέβαια, η ευαισθησία του λευκού εξωφύλλου σε φθορές είναι αναντίρρητη, οπότε συστήνεται μια γεμάτη προσοχή και πολλή φροντίδα ανάγνωσή του. Δεν το κρύβουμε πως από το εξώφυλλό του μας έλειψε μια απεικόνιση, χωρίς να μπορούμε, σαφώς, να φανταστούμε ποια θα έπρεπε να ήταν αυτή!
Αντί επιλόγου
Η περιήγηση στο ποιητικό τοπίο του Νίκου Παπάνα ήταν για εμάς ευχής έργον. Μια συλλογή σύντομη, αλλά περιεκτική, που μέσα σε 48 σελίδες περικλύει μια ολόκληρη ζωή. Κάτι ρομαντικό και αισθαντικό, όχι μόνο από ερωτική άποψη, αλλά και πλευράς συνολικής θεώρησης των πραγμάτων και κοσμοθεωρίας. Αυτό το κάτι ήταν που μάγεψε εμάς, και όχι μόνο, αφού η συλλογή που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2019 πριν 2 μήνες εκδόθηκε για τρίτη φορά.
Πηγή | Copywright: Στο Δρόμο της Ποίησης
Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.