Κρητική Επανάσταση | 1866

21/8/1866: Ξεσπά η Κρητική Επανάσταση.

***

Σύγχυση και διχογνωμία επικρατούσαν στον ελληνικό πολιτικό κόσμο. Οι υλικές και οργανωτικές ελλείψεις ήταν μεγάλες, αλλά εξίσου μεγάλος ήταν και ο ενθουσιασμός. Στην Αθήνα, με πρωτεργάτες τους Μ. Ρενιέρη, Αλέξ. Κουμουνδούρο και Λ. Μελά, ιδρύθηκε Κεντρική υπέρ των Κρητών Επιτροπή, που μαζί με πλήθος επιτροπών σ’ όλη την Ελλάδα άρχισαν την αποστολή των πρώτων εθελοντών και πολεμοφοδίων.

Στις 21 Αυγούστου η Γενική Συνέλευση των Κρητών κήρυσσε στ’ Ασκύφου την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί κλείνονταν για λόγους ασφαλείας στα φρούρια, ενώ οι χριστιανικοί κατέφευγαν στα ορεινά. Στις 31 Αυγούστου οι επαναστάτες σημείωσαν την πρώτη μεγάλη νίκη κατά των αιγυπτιακών στρατευμάτων στις Βρύσες Αποκορώνου, αλλά ηττήθηκαν στον Άγιο Μύρωνα Μαλεβιζίου. Η πίεση της κοινής γνώμης ανάγκασε την κυβέρνηση Βούλγαρη-Δεληγιώργη να απευθύνει εκτενές υπόμνημα στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προκαλώντας την τουρκική οργή.

Στο μεταξύ, τουρκοαιγυπτιακές ενισχύσεις κατέφθαναν στο νησί, υπό το νέο γενικό διοικητή Μουσταφά πασά. Από την πλευρά των επαναστατών επικεφαλής ήταν ο συνταγματάρχης Πάνος Κορωναίος (Ρέθυμνο), ο οπλαρχηγός Μιχ. Κόρακας (Ηράκλειο) και ο ταγματάρχης Ι. Ζυμβρακάκης (Χανιά). Στην πρόσκληση του Μουσταφά πασά να παραδώσουν τα όπλα, η απάντηση των Κρητικών υπήρξε κοφτή: «Ένωσις ή θάνατος».

Έτσι, ο πασάς ξεκίνησε τις επιχειρήσεις, αρχικά προς την Κυδωνία, το Σέλινο και τον Αποκόρωνα, καίγοντας και καταστρέφοντας πλήθος χωριών. Η ήττα των επαναστατών στο Βαφέ Αποκορώνου (12 Οκτωβρίου) έπληξε ανεπανόρθωτα το ηθικό τους και πολλοί δήλωναν υποταγή, ενώ ο Μουσταφά εισέβαλε στη συνέχεια στο Ρέθυμνο και κατευθύνθηκε με 15.000 άνδρες στη μονή Αρκαδίου, που υπεράσπιζαν 250 Έλληνες υπό τον ηγούμενο Γαβριήλ Μαρινάκη και τον ανθυπολοχαγό Ιω. Δημακόπουλο.

Η ανατίναξη της πυριτιδαποθήκης της μονής από τον Κ. Γιαμπουδάκη και η ηρωική θυσία των Ελλήνων μαχητών (9 Νοεμβρίου 1866) συγκλόνισε την ελληνική αλλά και τη διεθνή κοινή γνώμη. Δεκαετίες μετά την Επανάσταση του 1821 άρχισαν να δημοσιεύονται πάλι πύρινα φιλελληνικά άρθρα και διακηρύξεις υπέρ των Κρητών, να ιδρύονται νέες φιλελληνικές επιτροπές και να καταφθάνουν στην Κρήτη χρήματα, πολεμοφόδια και εθελοντές, με πρωταγωνιστή τον πρόεδρο της ελληνοαμερικανικής επιτροπής και παλαιό αγωνιστή του 1821 Σάμιουελ Χάου. Η Γαλλία και η Ρωσία τάσσονταν ανοιχτά υπέρ της ελευθερίας της Κρήτης και της ένωσης και προχωρούσαν σε διακοινώσεις προς την Πύλη για την παροχή αυτονομίας.

Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 502-503.

Κλείσιμο
Κλείσιμο
Καλάθι (0)

Κανένα προϊόν στο καλάθι σας. Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.