Συνθήκη της Χαλέπας

3/10/1878: Στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη υπογράφεται η Συνθήκη της Χαλέπας.

 

«…Μεταρρύθμιζε τον παλαιό Οργανικό Νόμο και χορηγούσε σημαντικά δικαιώματα αυτοδοίκησης στην Κρήτη, βελτιώνοντας τη θέση του χριστιανικού πληθυσμού»

«Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», Κώστας Χατζηαντωνίου, εκδ. Ιωλκός, σελ. 273.

 

***

Η Κρητική Επανάσταση (1895-1897)

Η νέα κυβέρνηση Δηλιγιάννη, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που δημιουργούσε η πτώχευση και με σκοπό να καθησυχάσει τους ξένους δανειστές, ίδρυσε, με νόμο στις 24 Ιουνίου 1895, μια ανεξάρτητη οικονομική αρχή, το Διοικητικό Συμβούλιο της Υπηρεσίας του Δημοσίου Χρέους. Οι δανειστές όμως επέμεναν για τη συμμετοχή σε οποιαδήποτε ρύθμιση και ιδιαίτερα στη διανομή των πλεονασμάτων υπέγγυων προσόδων, δηλαδή των κρατικών εσόδων από τα μονοπώλια. Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, τον Οκτώβριο του 1896, επιτυγχάνεται συμβιβασμός, αλλά η Ελλάδα έχει εισέλθει σε μια νέα, με απροσδιόριστες ακόμη συνέπειες, εθνική κρίση. Έχει εμπλακεί στη δίνη της νέας Κρητικής Επανάστασης.

Τουρκικές μεταρρυθμίσεις

Οι τουρκικές μεταρρυθμίσεις (Τανζιμάτ) και η παρθενική εμφάνιση ενός «κοινοβουλίου» (1878) δε μείωσαν τις απολυταρχικές διαθέσεις του Αβδούλ Χαμίτ, που με αφορμή την εξέγερση του 1889, κατήργησε κατ’ ουσίαν τα συνταγματικά πλεονεκτήματα της Συνθήκης της Χαλέπας. Η τελευταία, που υπογράφηκε μετά τον τερματισμό της επανάστασης του 1878, μεταρρύθμιζε τον παλαιό Οργανικό Νόμο και χορηγούσε σημαντικά δικαιώματα αυτοδιοίκησης στην Κρήτη βελτιώνοντας τη θέση του χριστιανικού πληθυσμού. Ο κρητικός λαός χωρίστηκε σε δύο παρατάξεις, στους φιλελεύθερους ή «ξυπόλητους» υπό τον Αντ. Μιχελιδάκη και στους συντηρητικούς ή «καραβανάδες» υπό το Ν. Σταυράκη. Το 1889 οι συντηρητικοί, χάνοντας τις εκλογές, πρόβαλαν και πάλι τα ενωτικά αιτήματα του κρητικού λαού, ενώ στο παρασκήνιο η Βρετανία άρχισε να καλλιεργεί το έδαφος για μια πιθανή προσάρτηση της νήσου, που είχε στρατηγική σημασία, καθώς βρισκόταν στις παρυφές του δρόμου των Ινδιών. Αντίθετα, η Γερμανία συνιστούσε στον Αβδούλ Χαμίτ την τήρηση σκληρής στάσης, καλύπτοντας την κατάργηση όλων των προνομίων, που συντελέστηκε με σουλτανικό φιρμάνι στις 25 Νοεμβρίου 1889. Στις εκλογές του 1890 για την ανάδειξη νέας συνέλευσης οι χριστιανοί της Κρήτης απείχαν και η συνέλευση αποτελούνταν πια μόνο από μουσουλμάνους.

«Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας», Κώστας Χατζηαντωνίου, εκδ. Ιωλκός, σελ. 273.