«Όσα παίρνει ο χρόνος» | «Το πατάρι των αναγνώσεων»

Κριτική για τη συλλογή διηγημάτων της Χαράς Πρεβεδώρου, «Όσα παίρνει ο χρόνος» (εκδόσεις Ιωλκός, 2021), στον ιστότοπο «Το πατάρι των αναγνώσεων».

 

Όσα παίρνει ο χρόνος της Χαράς Πρεβεδώρου, Ιωλκός, 2021

Η συλλογή διηγημάτων με τίτλο Όσα παίρνει ο χρόνος (εκδ. Ιωλκός, 2021) της Χαράς Πρεβεδώρου, που την έχουμε γνωρίσει, κυρίως, από το σπουδαίο ποιητικό έργο της, προσθέτει στην πεζογραφία μας μια πολύτιμη ψηφίδα, που χαρακτηρίζεται από τον πυκνό και μεστό λόγο της ποίησης. Απολαμβάνουμε τη δεινή αφηγηματική τέχνη της, την καταιγιστική ροή του λόγου και τις ανατροπές του μύθου, σε κείμενα μικρής έκτασης, αλλά μεγάλης έντασης.

Τα διηγήματά της υμνούν τη ζωή με τις αντιφατικές εκφάνσεις της και προβάλλουν τον άνθρωπο σε όλες τις πτυχές του. Η Κεφαλλονιά, το νησί των ιδιότυπων χαρακτήρων, αστείρευτο υλικό έμπνευσης, δίνει, κάποιες φορές, το έναυσμα. Η συγγραφέας αναπλάθει την ατμόσφαιρα του νησιού και δίνει τον λόγο στους ανθρώπους που το ζουν και το αγαπούν. Κυρίως, όμως, αφήνει να ακουστούν πολλές φωνές διαφορετικής αφετηρίας, καθώς η ίδια αφουγκράζεται όλο τον κόσμο με τους ψιθύρους του και τους εκκωφαντικούς του ήχους.

Συναισθηματικές αποχρώσεις

Η πένα της σε κάθε γραμμή δυναμώνει τις συναισθηματικές αποχρώσεις (Καλοκαιρινό ειδύλλιο, Το σπίτι που αδειάζει). Σε κάθε παράγραφο βαθαίνει τους χαρακτήρες (Η φιλία και οι καρέκλες, Παιχνίδια του νερού), που, συνήθως, στα διηγήματα παραμένουν σχηματικοί. Σε κάθε σελίδα ξεδιπλώνεται μια ιστορία, στην οποία εναλλάσσεται η παιγνιώδης διάθεση (ΕΔΕ, Γράψε τονε, Γυναικών γεύματα) με το τραγικό υπόστρωμα (Το αστείο, Μια παλιά ιστορία, Πού πήγε ο Ιρακινός;). Ένα αίτημα ανθρωπιάς και δικαιοσύνης, αναμεμειγμένο με πικρία και οδυνηρούς υπαινιγμούς, διαποτίζει τις αφηγήσεις (Η προίκα, Νοσταλγία, Σαν παιδί, Όσα παίρνει ο χρόνος). Μέχρι τις τελευταίες γραμμές η συγγραφέας μάς επιφυλάσσει απρόσμενες αποκαλύψεις και μας αιφνιδιάζει με απρόβλεπτες εξελίξεις (Μια παλιά ιστορία, Η Μαρίτσα).

Ο αναγνώστης νιώθει μια πρωτόγνωρη εγγύτητα με τα πρόσωπα και τις ιστορίες τους, σαν να βρίσκεται πολύ κοντά τους, σχεδόν δίπλα τους. Ακούει τη φωνή τους, τους βλέπει, όντας μισοκρυμμένος στο κουρείο του Νιόνιου, στο προσφυγικό σπιτάκι, στο καφενείο, στο Ληξιαρχείο δίπλα στην Μαίρη, κάτω από τη βροχή, γύρω από το τραπέζι, σε σκηνικά οικεία, φωτεινά ή σκοτεινά, απολύτως, όμως, ανθρώπινα.

Ανθρώπινες ιστορίες

Τα τριάντα ένα διηγήματα της συλλογής ισορροπούν ανάμεσα στο σοβαρό και το ανάλαφρο και, καθώς διαθέτουν ένα ξεκάθαρο κεντρικό θέμα και έναν οργανωμένο διακριτό αφηγηματικό άξονα, ασκούν ιδιαίτερη γοητεία. Καθηλωτικές ανθρώπινες ιστορίες που ξετυλίγουν συναισθήματα, διαβάζονται με τρόπο απολύτως προσωπικό και ερμηνεύονται με βάση τον κόσμο μας.

Ο αναγνώστης θαυμάζει την οικονομία των εκφραστικών μέσων, χαίρεται τις εναλλαγές στο ύφος, εκπλήσσεται με την επινοητικότητα της μυθοπλασίας. Παρακολουθεί την εσωτερική ζωή των ηρώων/ηρωίδων, ακούει τις σκέψεις τους, συμμερίζεται τις προσδοκίες τους, κατανοεί τη θλίψη τους.

Ανάμεσα στις λέξεις ανακαλύπτουμε τη φιλοπαίγμονα διάθεση της συγγραφέως και ένα μειδίαμα φωτίζει το πρόσωπο. Άλλες στιγμές η Χαρά Πρεβεδώρου μας οδηγεί με χίλιους τρόπους σε δύσκολες σκέψεις, προβληματισμούς και ερωτηματικά, καθώς θίγει θέματα ηθικής στάσης, διλημμάτων και επιλογών.

Η Χαρά Πρεβεδώρου, προικισμένη με ταλέντο και ένστικτο, κοιτάζει κατάματα την πολύμορφη πραγματικότητα και τις πολυσημίες τής καθημερινότητας, συνομιλεί πρόσωπο με πρόσωπο με τους ήρωες και τις ηρωίδες της, μεταμορφώνει τον κόσμο σαν να κρατά στα χέρια της εύπλαστο πηλό και καταλήγει να γράφει για μας, ανάλαφρες ή πικρές, πάντα, όμως, αριστουργηματικές αφηγήσεις.

 

Πηγή: Το πατάρι των αναγνώσεων