«Βράδυ, σκέψεις, Βερολίνο» | Μπάμπης Καρπουχτσής

Ο ποιητής Μπάμπης Καρπουχτσής συνομιλεί με τη Λεμονιά Βασβάνη στο TyposThes για την έκδοση της ποιητικής του συλλογής «Βράδυ, σκέψεις, Βερολίνο» (εκδόσεις Ιωλκός, 2022).

 

Μπάμπης Καρπουχτσής: «Η Θεσσαλονίκη είναι η Ιθάκη μου»
Ο υποψήφιος διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Ιένας μίλησε στο «ΤyposThes» για το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Βράδυ, Σκέψεις, Βερολίνο»

Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη

Η Θεσσαλονίκη, το Βερολίνο, οι αποχωρισμοί, η μετανάστευση, η παιδική ηλικία, οι φίλοι, η εργασία, η θάλασσα, είναι μερικά από τα θέματα των ποιημάτων του πρώτου βιβλίου του Μπάμπη Καρπουχτσή με τίτλο «Βράδυ, Σκέψεις, Βερολίνο» (εκδόσεις Ιωλκός).

 

Ο υποψήφιος διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Ιένας, που γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στο Βερολίνο, μίλησε μαζί μας για το πώς γεννήθηκε αυτή η ποιητική συλλογή. Είπε πως με όσα συμβαίνουν γύρω μας «η ποίηση είναι ένας τρόπος να εκφραστείς, να ξεφύγεις, να δώσεις λόγια σαν ανάσες σε ένα κόσμο που το οξυγόνο τελειώνει. Είναι και ένα μέσο να φωτογραφήσεις λακωνικά με λέξεις μια κατάσταση που σε επηρεάζει». Παράλληλα αναφέρθηκε στους αποχωρισμούς, τονίζοντας πως είναι επίπονοι. Μίλησε για τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να φύγουν από την πατρίδα τους λόγω της οικονομικής κρίσης, σχολιάζοντας πως πολλοί από αυτούς ίσως να μην επιστρέψουν. «Τέτοιες αλλαγές είναι επώδυνες για τον καθένα ξεχωριστά και για την κοινωνία συνολικά. Πληγώνουν. Και σε βάθος χρόνου ακόμα περισσότερο, θα φανεί όταν μετρηθούμε και δούμε πόσοι λείπουν», τόνισε. Τέλος, αναφέρθηκε στο πώς συνδυάζονται οι διεθνείς σχέσεις με την ποίηση.

 

— Πώς γεννήθηκε η ιδέα για αυτή την ποιητική συλλογή;

— Υπήρχε από παλιά στο πίσω μέρος του μυαλού μου. Ήθελα αυτά που γράφω να τα εκθέσω σε ένα ευρύ κοινό. Θα έλεγα από το 2010. Μετά, με την οικονομική κρίση και τη μαζική μετανάστευση νέων από την Ελλάδα σκεφτόμουν πως πρέπει οπωσδήποτε να μαζέψω τα γραπτά μου, να οργανώσω το υλικό και να εκδοθεί. Πίστευα πως ήταν πολλά παιδιά, γονείς, γενικά άνθρωποι κάθε λογής, που νιώσανε και νιώθουν όσα γράφω. Ο συνδυασμός όλων γέννησε την ιδέα της ποιητικής συλλογής.

 
— Βερολίνο και Θεσσαλονίκη έχουν μια ιδιαίτερη θέση στα κείμενά σας. Πόσο έχουν επηρεάσει αυτές οι δύο πόλεις τη ζωή σας;

— Πάρα πολύ, πάρα πολύ. Στη Θεσσαλονίκη μεγάλωσα, έζησα μέχρι τα 20 μου. Αυτά είναι τα χρόνια που ζει κανείς όλες τις πρώτες του εμπειρίες. Και στην άλλη πόλη, στο Βερολίνο ενηλικιώθηκα, ίσως κάπως απότομα. Η μία είναι η αφετηρία και η άλλη ήταν στόχος, αλλά δεν πίστευα πως θα ζήσω τόσα χρόνια στο Βερολίνο, πως θα μείνω τόσα χρόνια. Είχα πάει για να σπουδάσω και τώρα είμαι ακόμα εδώ. Πίστευα πως θα γυρίσω πίσω… Αν θέλετε, η Θεσσαλονίκη είναι η Ιθάκη μου κατά κάποιον τρόπο και είναι και το μέρος των παιδικών και εφηβικών μου χρόνων.

 

 — Σε αρκετά ποιήματα υπάρχουν αναφορές στον αποχωρισμό. Ανήκετε σε μια γενιά που έχει ζήσει την κρίση. Πόσο δύσκολοι είναι οι αποχωρισμοί, αλλά και οι αλλαγές στον τόπο διαβίωσης;

— Οι αποχωρισμοί… Δύσκολο θέμα και πολύπλευρο. Το πόσο δύσκολος είναι ο αποχωρισμός έχει να κάνει με τον χαρακτήρα του καθένα, αλλά αυτό είναι κάπως κοινότυπο. Με ενδιαφέρει πολύ περισσότερο το βίωμα του κάθε ανθρώπου. Αν πηγαίνατε τακτικά όπως εγώ στο αεροδρόμιο τα χρόνια 2011-2016 θα βλέπατε συχνά γονείς να αποχαιρετάν τα παιδιά τους, και εννιά στις δέκα περιπτώσεις με δάκρυα. Βαρύ κλίμα. Λίγοι ήταν ψύχραιμοι. Ο αποχωρισμός είναι πάντα και ένας μικρός θάνατος ειδικά αν τον βιώνεις σαν αποχαιρετισμό. Δεν είναι ένα σύντομο ταξίδι αναψυχής, να επιστρέψεις σε 20 μέρες. Είναι επίπονος και αλλάζει τον άνθρωπο. Πόσες φορές να φύγεις από κάπου που θα ήθελες στην πραγματικότητα να μείνεις; Ειδικά όταν φεύγεις από τον τόπο που προέρχεσαι. Και πώς να φεύγεις χωρίς να πονάς;

Αυτό ίσως μας φέρνει και στο δεύτερό σας ερώτημα με τις αλλαγές στον τόπο διαβίωσης. Οι αλλαγές που επέφερε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα ήταν δυσβάσταχτες για πολύ κόσμο. Άνθρωποι μεγάλοι, όχι φοιτητές, άφησαν τις ζωές τους και φύγανε, 40-50 χρονών με τις οικογένειες τους ή μόνοι. Τέτοιες αλλαγές είναι επώδυνες για τον καθένα ξεχωριστά και για την κοινωνία συνολικά. Πληγώνουν. Και σε βάθος χρόνου ακόμα περισσότερο, θα φανεί όταν μετρηθούμε και δούμε πόσοι λείπουν. Πάντως όσο περνάν τα χρόνια γίνεται λίγο πιο εύκολο, πονάει λιγότερο να φεύγεις, συνηθίζεις, είσαι πιο έτοιμος για την ώρα εκείνη… Μαθαίνεις.

 

— Πώς συνδυάζεται η έρευνα και οι διεθνείς σχέσεις με την ποίηση;

— Απόλυτα θα έλεγα, ειδικά στον δικό μου κλάδο των διεθνών σχέσεων, επειδή συνδυάζει την επιστήμη με το διεθνές γίγνεσθαι. Το πεδίο αυτόματα σου δίνει μια συσχέτιση, καταλαβαίνεις πως συνδέονται και επηρεάζονται οι ζωές των ανθρώπων και η δική σου από πράγματα που δεν πιστεύεις καν ότι σε αφορούν. Μπορεί να είναι μια οικονομική κρίση που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και εσύ τώρα να ζεις και να εργάζεσαι στο Βέλγιο. Μπορεί ένας πόλεμος να έχει ανεβάσει την τιμή ειδών πρώτης ανάγκης, όπως το να πάρεις ψωμί ή να βάλεις βενζίνη. Μπορεί να βρεθείς να σώζεις πρόσφυγες από τα κύματα λόγω αποφάσεων άλλων ανθρώπων.

Και όταν κάνεις έρευνα επί αυτών ή δουλεύεις στον κλάδο βλέπεις πως κάτι που μοιάζει να συμβαίνει μακριά, τελικά χτυπάει την πόρτα σου, την γειτονιά σου, εσένα και αυτούς που αγαπάς — κυριολεκτικά. Ο κορωνοϊός είναι ένα άλλο παράδειγμα. Μέσα σε αυτό το σκηνικό η ποίηση είναι ένας τρόπος να εκφραστείς, να ξεφύγεις, να δώσεις λόγια σαν ανάσες σε ένα κόσμο που το οξυγόνο τελειώνει. Είναι και ένα μέσο να φωτογραφήσεις λακωνικά με λέξεις μια κατάσταση που σε επηρεάζει.

 

— Πώς νιώθετε όταν επιστρέφετε στην Ελλάδα; Τι σας πληγώνει σε αυτήν; Τι νοσταλγείτε από αυτήν;

— Όμορφα. Νιώθω όμορφα και με έναν παράξενο τρόπο κάθε φορά σκέφτομαι «επιτέλους». Θυμάμαι πιο παλιά, όταν προσγειωνόμουν κι ερχόταν και με έπαιρναν από το αεροδρόμιο οι δικοί μου, ειδικά το καλοκαίρι στη Θεσσαλονίκη, που έβγαζα το κεφάλι μου από το παράθυρο στον περιφερειακό και απολάμβανα τον ζεστό αέρα και την μυρωδιά της θάλασσας. Μετά πηγαίναμε κάπου για φαγητό ή αν ήταν πρωί για μπουγάτσα και καφέ. Αυτό το αίσθημα φυσικά έχει να κάνει με τους ανθρώπους που σε περιμένουν, αλλά όχι μόνο. Είναι και η επιστροφή στην πόλη που μεγάλωσες που σε γεμίζει, σε γειώνει ευχάριστα. Ακόμα έτσι αισθάνομαι. Το αίσθημα είναι παρόμοιο όταν πάω Αθήνα ή σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Θα έλεγα πως για λίγο νιώθεις σαν να έρχεσαι πρώτη φορά. Είναι μια εικόνα νέα αλλά και γνώριμη.

Τώρα τι με πληγώνει… Μεγάλη κουβέντα. Θα το πω με λίγα λόγια. Με πληγώνει η Ελλάδα επειδή δεν μου δίνει την εντύπωση πως μπορώ να επιστρέψω και να στήσω την ζωή μου εδώ, κι αυτό δεν ισχύει μόνο για μένα, αλλά για πολλά παιδιά που είμαστε έξω. Και κάτι που με στενοχωρεί ιδιαίτερα είναι η επανεμφάνιση του ναζισμού στην Ελλάδα – βλέπε την δίκη για την δολοφονία του Παύλου Φύσσα.

Από την άλλη και αυτό μας φέρνει στο κομμάτι της νοσταλγίας, σκέφτομαι το φως, τη θάλασσα, τον ήχο της… Τα φώτα που λαμπυρίζουν στον Θερμαϊκό, το καλό φαγητό. Οι άνθρωποι που κάθονται και συζητάν, οι παρέες τα βράδια. Αυτά τα νοσταλγώ και μέσα από αυτά τα παιδικά κι εφηβικά μου χρόνια. Ένα λάιβ στην άκρη της πόλης… Τώρα τουλάχιστον τα βλέπουμε στο youtube και στα social, βοηθάει πολύ η τεχνολογία. Νοσταλγώ την Θεσσαλονίκη και ιδιαίτερα τα δυνατά της σημεία, τα ωραία μπαράκια, τα γεμάτα ζωή στενά, την ζωντανή μουσική σκηνή… Φυσικά και τους φίλους μου, αλλά έχουν μείνει λίγοι στη Θεσσαλονίκη. Οι περισσότεροι πλέον ζουν στην Αθήνα ή το εξωτερικό, αλλά φυσικά και αυτοί μου λείπουν, η οικογένειά μου εδώ, και τέλος η θάλασσα… Δεν μπορώ να συνηθίσω την απουσία της με τίποτα.

 

— Τι σημαίνει ποίηση για εσάς; 

— Η ποίηση για μένα είναι κάτι απλό, χωρίς να είναι απλή. Είναι η αρχή της καλλιτεχνικής έκφρασης και της ανθρώπινης τέχνης. Ο λόγος που μεστά συνδέει τον δρόμο, ακόμα και τον υπόνομο με το γαλάζιο του ουρανού και τις αχτίνες του ήλιου. Μπορεί να είναι ένας στίχος που δεν σταματάει να αντηχεί μέσα στο αυτί σου, κάτι που διάβασες και για μια στιγμή ένιωσες να σε κάνει καλύτερο σαν άνθρωπο, να ομορφαίνει τον κόσμο σου, να ρίχνει λίγο φως μέσα στο σκοτάδι που ο καθένας βιώνει – άσχετα ποιο είναι αυτό.

Η ποίηση δεν είναι μονοπώλιο λίγων, ούτε προνόμιο κάποιων, αλλά βαθιά ριζωμένη μέσα μας και στα στοιχεία που μας κάνουν ανθρώπους. Δεν είναι τυχαίο που η μελοποιημένη ποίηση έχει μεγαλώσει γενιές στην Ελλάδα – σκεφτείτε τον Σταυρό του Νότου του Καββαδία ή το Άξιον Εστί του Ελύτη. Αλλά και οι σημερινοί μουσικοί θεωρούνται ή είναι ποιητές, βλέπε τον ΛΕΞ, τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, τον Αλκίνοο Ιωαννίδη και πολλούς άλλους. Ποίηση είναι τέχνη για όλους, είναι η τέχνη που αγγίζει την καρδιά σου και σε κάνει άνθρωπο, έστω για μια στιγμή.

 
— Τι διαβάζετε αυτό το διάστημα;

— Αυτό το διάστημα ξεφυλλίζω το «Να βρω ξανά του νήματος την άκρη» που έγραψε ο Λέων Ναρ. Λέω ξεφυλλίζω επειδή λόγω εργασίας διαβάζω περισσότερο για θέματα τεχνητής νοημοσύνης. Ανάμεσα στα βιβλία αυτά ξεχωρίζω το «Artificial intelligence. What everyone needs to know» του Jerry Kaplan. Φτάνουμε σιγά σιγά στην εποχή που θα μπορεί μια μηχανή να γράψει ποίηση, κάποιοι πιστεύουν πως αυτό δεν αργεί.

 

— Κλείνοντας;

— Κλείνοντας σας ευχαριστώ πολύ… Η ποίηση είναι τόσο απαραίτητη στον κόσμο μας, και σας ευχαριστώ που μιλήσαμε για αυτήν.

 

Πηγή: ΤyposThes

Κλείσιμο
Κλείσιμο
Καλάθι (0)

Κανένα προϊόν στο καλάθι σας. Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.