Νίκος Γκάτσος

8/12/1911: Έρχεται στη ζωή ο ποιητής Νίκος Γκάτσος.

 

«Πόσο πολύ σε αγάπησα εγώ μονάχα το ξέρω / Εγώ που κάποτε σ’ άγγιξα με τα μάτια της πούλιας».

***

Ποιητής, μεταφραστής. Γεννήθηκε στο χωριό Χάνια, Φραγκόβρυση Αρκαδίας. Εσπούδασε Φιλολογία. Πρώιμα στιχουργήματά του δημοσιεύτηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1930 σε διάφορα περιοδικά. Φίλος του Ελύτη.

Εξέδωσε (1943) μόνον ένα μακροσκελές ποίημα, το Αμοργός, που αποτελείται από έξι μέρη. Με το μοναδικό αυτό ποίημα ο Νίκος Γκάτσος ξάφνιασε το λογοτεχνικό κόσμο, γιατί φαινόταν ότι ο Υπερρεαλισμός είχε ξεπεραστεί μετά τον Οδυσσέα Ελύτη. Το Αμοργός εξακολουθεί να δημιουργεί ενδιαφέρον μέχρι σήμερα. Εγράφη με το σύστημα της αυτόματης γραφής, μέσα σε μια μόνον νύχτα, όπως λέγεται. Νεορομαντικής υπερρεαλιστικής δυναμικής, το Αμοργός έχει ρίζες βαθιά ελληνικές από την ύπαιθρο και το Δημοτικό Tραγούδι. Είναι πυκνό στη δομή, πλούσιο στη γλώσσα με προωθημένα από πολλές πηγές σύμβολα, που έχουν μεγάλη δύναμη υποβολής.

Τα χρώματα, ο ρυθμός, η μουσική έχουν γοητευτική επίδραση επίσης. Υπάρχουν αντιθέσεις που ισχυροποιούν την εντύπωση και το μεταφερόμενο μήνυμα. Η χαρά τού έρωτα που τροφοδοτείται από τη φύση, η ροή της ζωής μέσα σ’ ένα κλίμα νεανικότητας, το αναπόφευκτο του θανάτου, τονίζονται συνεχώς. Υπάρχει ενθάρρυνση και ελπίδα, ενώ κάποιος αχνός διδακτισμός προτρέπει τον Άνθρωπο ν’ αδράξει τη ζωή, να μη φοβηθεί τη μοίρα. Μέσα στο ελληνικό «σκηνικό» τού ποιήματος, Ορθοδοξία και Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπενθυμίζουν το ένδοξο παρελθόν. Γλώσσα με λέξεις από τη θάλασσα, τα κοχύλια, ονόματα ζώων, πόλεων, τοποθεσιών. Συχνά κλίμα φρίκης (επιρροή του Σαρλ Μπωντλαίρ και του Έντγκαρ Άλαν Πόε) και κατάθλιψη (η ψυχολογία του ποιητή είναι βαριά, είναι πόλεμος, κατοχή, ο θάνατος είναι παντού).

Το ποίημα Αμοργός είναι γραμμένο σε ελεύθερο στίχο, το ύφος είναι επικολυρικό. Οι αναμνήσεις και οι εμπειρίες αποδεσμεύονται τελικά μέσα από το διάχυτο λυρισμό του σε μια ατμόσφαιρα αισιοδοξίας, πίστης και δύναμης. Ο Νίκος Γκάτσος, μετά το Αμοργός, έγραψε άλλα τρία μόνον μικρά ποιήματα: Ελεγείες, Ιππότης και Θάνατος, Το Τραγούδι του Παλιού Καιρού, τα οποία ενσωμάτωσε στο Αμοργός. Δεν έγραψε πια ποίηση, παρά μόνο στίχους για συνθέτες δημοφιλών τραγουδιών, όπου ο λυρισμός καταργεί τα σύνορα ανάμεσα στην ποίηση και τα απλά τραγούδια. Ασχολήθηκε επίσης με μεταφράσεις ποιητών (Λόρκα) και θεατρικών συγγραφέων όπως: Στρίντμπεργκ, Τένεσσι Γουίλιαμς, Γιουτζίν Ο’ Νιλ, Λόπε ντε Βέγκα και άλλους. Η ποίησή του μελοποιήθηκε από τους γνωστότερους Έλληνες συνθέτες. Ο Νίκος Γκάτσος είναι ιδιότυπη περίπτωση ποιητή-λογοτέχνη.

Ελένη Β. Πίππα, «Παγκόσμια Ποίηση» (Τόμος Β’), εκδόσεις Ιωλκός, σελ. 298-299.

Κλείσιμο
Κλείσιμο
Καλάθι (0)

Κανένα προϊόν στο καλάθι σας. Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.